Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Page concordance

< >
Scan Original
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <p id="N13A7A" type="main">
              <s id="N13A83">
                <pb pagenum="156" xlink:href="001/01/166.jpg"/>
              pedes XII. in
                <expan abbr="q̊d">quod</expan>
              riuus per ſubdiales canales aut
                <expan abbr="cuniculũ">cuniculum</expan>
              deducitur. </s>
              <s id="N13AA0">Caſtel­
                <lb/>
              lo ſunt duo oſtia et
                <expan abbr="totidẽ">totidem</expan>
              fores, habentes ſuperiori parte uectes, quib. </s>
              <s id="N13AA9">leuari
                <lb/>
              in antis excauatis et rurſus demitti poſſunt, ut illo modo oſtia
                <expan abbr="reſerãtur">reſerantur</expan>
              , hoc
                <lb/>
              claudantur. </s>
              <s id="N13AB4">Sub oſtijs ſunt duo canales, ex aſſerib. </s>
              <s id="N13AB7">facti: qui
                <expan abbr="excipiũt">excipiunt</expan>
                <expan abbr="aquã">aquam</expan>
              è
                <lb/>
              caſtello
                <expan abbr="effluentẽ">effluentem</expan>
              , eamque in rotæ pinnas
                <expan abbr="infundũt">infundunt</expan>
              : quo impetu percuſſæ uer
                <lb/>
              ſant rotam: breuior defert aquas, quæ percutiunt pinnas rotam uoluentes
                <lb/>
              uerſus caſtellum: longior eas, quæ percutiunt pinnas rotam uerſantes in
                <expan abbr="cõtrariam">con
                  <lb/>
                trariam</expan>
              partem. </s>
              <s id="N13AD6">Rotæ autem theca ſiue loculamentum conſtat ex contigna
                <lb/>
              tione, ad quam etiam interius affixæ ſunt tabulæ. </s>
              <s id="N13ADB">Ipſa rota eſt alta pedes ſex
                <lb/>
              & triginta, atque incluſa in axi. </s>
              <s id="N13AE0">Habet uerò duplices, ut iam dixi, pinnas: qua­
                <lb/>
              rum alteræ alteris ſitu ſunt oppoſitæ, ut rota modo uerſus caſtellum uerſari
                <lb/>
              poſſit, modo retro contrario motu. </s>
              <s id="N13AE7">Axis quadrangulus eſt et longus pedes
                <lb/>
              XXXV. craſſus & latus pedes duos: cui poſt rotam ad pedes ſex ſunt quatu­
                <lb/>
              or orbes alti & craſſi pedem:
                <expan abbr="quorũ">quorum</expan>
              unuſquiſque ab alio diſtat pedibus qua­
                <lb/>
              tuor. </s>
              <s id="N13AF4">Ad hos affixa ſunt clauis ferreis tot tigna, ut eos orbes omnes conte­
                <lb/>
              gant. </s>
              <s id="N13AF9">Vt autem continenter collocari poſsint, in ſummo ſunt latiora, in imo
                <lb/>
              anguſtiora: atque iſto modo fit unum tympanum, circa quod uerſatur catena
                <lb/>
              ductaria, cuius capitibus implicati ſunt unci bulgas prehendentes. </s>
              <s id="N13B00">Tale ue­
                <lb/>
              rò tympanum iccirco conficitur, ut axis integer maneat. </s>
              <s id="N13B05">Id enim cum uſu de
                <lb/>
              teritur facile reparari poteſt. </s>
              <s id="N13B0A">Non longè præterea ab axis capite eſt alterum
                <lb/>
              tympanum altum undique circum axem pedes duos, latum unum, huic har­
                <lb/>
              pago, quoties res poſtulat, impactus machinam retinet: qui qualis ſit ſuprà
                <lb/>
              explicaui. </s>
              <s id="N13B13">Ad axem infundibuli loco eſt tabulatum aliquantum decliue, ha
                <lb/>
              bens in fronte uenæ latitudinem quindecim pedum, & totidem in tergo: in
                <lb/>
              cuius utraque parte palus eſt robuſtus, habens catenam ferream, cui grandis
                <lb/>
              eſt uncus. </s>
              <s id="N13B1C">Hanc
                <expan abbr="machinã">machinam</expan>
              quinque homines gubernant: unus qui fores demit
                <lb/>
              tens oſtia caſtelli occludit, & eoſdem ad ſuperiorem partem trahens reclu­
                <lb/>
              dit. </s>
              <s id="N13B27">Atque rector ille machinæ iuxta caſtellum in loculamento penſili conſi­
                <lb/>
              ſtit. </s>
              <s id="N13B2C">Itaque cum altera bulga iam ferè uſque ad
                <expan abbr="tabulatũ">tabulatum</expan>
              decliue fuerit extracta. </s>
              <s id="N13B33">
                <lb/>
              claudit oſtium ut rota ſiſtatur. </s>
              <s id="N13B37">Effuſa autem bulga reſerat alterum
                <expan abbr="oſtiũ">oſtium</expan>
              , ut
                <lb/>
              alteræ pinnæ ab impetu aquarum percuſſæ rotam in partem contrariam a­
                <lb/>
              gant. </s>
              <s id="N13B42">Quod ſi mox oſtium occludere non poteſt, & aquarum
                <expan abbr="fluxionẽ">fluxionem</expan>
              con
                <lb/>
              tinere, inclamat ſocium atque eum iubet harpagonem ſubleuatum alteri tym
                <lb/>
              pano impingere, atque ſic rotam ſiſtere. </s>
              <s id="N13B4D">Duo uerò uiciſsim
                <expan abbr="effundũt">effundunt</expan>
              bulgas:
                <lb/>
              quorum alter ſtat in ea tabulati parte, quæ eſt in fronte putei: alter in ea quæ
                <lb/>
              eſt in dorſo. </s>
              <s id="N13B58">Itaque ſi bulga iam ferè fuerit extracta, cuius rei ſignum dat annu
                <lb/>
              lus quidam catenæ ductariæ, qui in altera tabulati parte conſiſtit:
                <expan abbr="alterũ">alterum</expan>
              har
                <lb/>
              pagonem, hoc eſt grande ferrum uncinatum uni catenæ ductariæ annulo
                <lb/>
              implicat, & partem catenæ ſubſequentem omnem uſque eò ad tabulatum tra
                <lb/>
              hit, dum bulga ab altero effundatur. </s>
              <s id="N13B67">Et quidem iccirco ut catenæ ductariæ
                <lb/>
              pars cum altera bulga uacua demiſſa ſuo pondere
                <expan abbr="reliquã">reliquam</expan>
              eiuſdem catenæ
                <lb/>
              partem de axe non detrahat, totaque in puteum
                <expan abbr="">non</expan>
              incidat. </s>
              <s id="N13B76">Sed eiuſdem labo
                <lb/>
              ris ſocius cernens bulgam aquis plenam ferme eſſe extractam, inclamat ma­
                <lb/>
              chinæ rectorem, eumque iubet oſtium caſtelli claudere, ut ſpacium effunden
                <lb/>
              di habere poſsit. </s>
              <s id="N13B7F">Bulga effuſa rector machinæ alterum caſtelli
                <expan abbr="oſtiũ">oſtium</expan>
              primò </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>