Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
761 dccv
762 dccvi
763 dccvii
764 dccviij
765 dccix
766 dccx
767 dccxi
768 dccxij
769 dccxiij
770 dccxiiij
771 dccxv
772 dccxvi
773 dccxvij
774 dccxviij
775 dccxix
776 dccxx
777 dccxxi
778 dccxxij
779 dccxxiij
780 dccxxiiij
781 dccxxv
782 dccxxvi
783 dccxxvij
784 dccxxviij
785 dccxxix
786 dccxxx
787 dccxxxi
788 dccxxxij
789 dccxxxiij
790 dccxxxiiij
< >
page |< < (dcccij) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1117" type="section" level="1" n="117">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s25391" xml:space="preserve">
              <pb o="dcccij" file="0858" n="858" rhead="Außzug von allen"/>
            ſein vrſprung bekommen/ will ich ein fein inſtrument lernen machen/ mitt
              <lb/>
            welchem man das mäl beütlen mag/ ſo erſt bey drey jaren har erfunden/ da
              <lb/>
            mit man ſehe/ wie hoch verſtendige köpff/ etwan auß ſchlechten dingen mö
              <lb/>
            gend reich werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s25392" xml:space="preserve">Dann weil die becken all diſes brauchẽ auß großer nutz
              <lb/>
            barkeit/ vñ aber diſer ein freyheit von dem Keyſer erlanget/ daß niemand
              <lb/>
            ſich deſſen on des erfinders bewilligung gebrauchen ſolle/ erneeret ſich di-
              <lb/>
            ſer alſo/ vnnd hatt in kurtzer zeit ein ſchön hauß gebauwen. </s>
            <s xml:id="echoid-s25393" xml:space="preserve">Dann es laßẽd
              <lb/>
            nit allein die becken/ ſonder auch alle ſtifftungen/ clöſter/ vnnd edelleüt/
              <lb/>
            welche vyl geſinds haben/ auß vylfaltigem nutz vnd notwendigkeit diſes
              <lb/>
            machen. </s>
            <s xml:id="echoid-s25394" xml:space="preserve">darzů vyl andere ſo ſich darab verwunderen.</s>
            <s xml:id="echoid-s25395" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <figure number="151">
            <variables xml:id="echoid-variables109" xml:space="preserve">K H F E B D G A C I N M L P O</variables>
          </figure>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s25396" xml:space="preserve">Man bereitet diſes al
              <lb/>
            ſo. </s>
            <s xml:id="echoid-s25397" xml:space="preserve">Es iſt ein klein rad
              <lb/>
            B/ welches zů auſſereſt
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0858-01" xlink:href="note-0858-01a" xml:space="preserve">Mäl lünſtlich
                <lb/>
              zůbeüttlen.</note>
            ein handhebe hatt/ da-
              <lb/>
            mit man es möge vmb-
              <lb/>
            treiben/ mit dem A ver-
              <lb/>
            zeichnet. </s>
            <s xml:id="echoid-s25398" xml:space="preserve">diſe ghond beid
              <lb/>
            für das inſtrument hin-
              <lb/>
            auß. </s>
            <s xml:id="echoid-s25399" xml:space="preserve">In mitte des rads
              <lb/>
            ſteth ein ſtecken C/ wel-
              <lb/>
            cher durch des rads be-
              <lb/>
            wegung vmbgetriben wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s25400" xml:space="preserve">bey dem C ſthond zwen hültzene zincken gegen
              <lb/>
            einander über/ vnd zwen ander zůnechſt darbey/ welche auch gegen einan-
              <lb/>
            der ſthond/ doch faſt zwiſchen den zweyen erſten/ alſo wann das rad vmb-
              <lb/>
            lauffet/ ſie zů dem vierdtẽ malẽ das breit holtz/ oder vyl mehr die taflen D
              <lb/>
            Eanrürend/ ſo zů beyden ſeiten an dem kaſten hanget. </s>
            <s xml:id="echoid-s25401" xml:space="preserve">alſo daß die taflen/
              <lb/>
            wann das rad vmblauffet/ vnd die zincken daran ſchlagend/ on vnderlaß
              <lb/>
            durch ein zitterechtige bewegung bewegt wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s25402" xml:space="preserve">Es wirt aber das holtz C/
              <lb/>
            vnd ein theil der taflen mit einem kleinen kaſten bedecket. </s>
            <s xml:id="echoid-s25403" xml:space="preserve">Ob dem holtz
              <lb/>
            oder taflenn D E/ ſteth ein ſib F G/ überzwerch angehencket/ damit man
              <lb/>
            redert/ welches auch von dem G in das H gehencket/ damit es nitt hinauß
              <lb/>
            falle. </s>
            <s xml:id="echoid-s25404" xml:space="preserve">diſes hatt allenthalben gar dünne vnnd leichte brettlin/ dann allein
              <lb/>
            inn der mitte do das mäl durch geredet wirt/ dann daſelbſten iſt ein leinen
              <lb/>
            thůch/ wie der brauch iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s25405" xml:space="preserve">Diſes iſt alles mit einem beſchloſſenen kaſtẽ vm̃b
              <lb/>
            geben. </s>
            <s xml:id="echoid-s25406" xml:space="preserve">an welchem zů oberſt ein keſtlein K gemachet/ vnnd inn dem ſelbi-
              <lb/>
            gen ein viereckechtige hültzene blatten/ in welcher das mäl ligt. </s>
            <s xml:id="echoid-s25407" xml:space="preserve">diſe iſt der
              <lb/>
            maßen gehencket/ daß ſie ſich leichtlich erſchütten mag. </s>
            <s xml:id="echoid-s25408" xml:space="preserve">darũb wirt ſie durch
              <lb/>
            das ſib bewegt/ ſo von dem rechten orth des rad daran gehencket/ namlich
              <lb/>
            bey dem B. </s>
            <s xml:id="echoid-s25409" xml:space="preserve">Du ſolt auch wiſſen daß das ſib F G an beyden ecken ſoll offenn
              <lb/>
            ſthen. </s>
            <s xml:id="echoid-s25410" xml:space="preserve">zů oberſt/ damit es das mäl auß der blatten entpfahe/ zů niderſt/ da
              <lb/>
            mit es das kriſch auß dem G werffe. </s>
            <s xml:id="echoid-s25411" xml:space="preserve">Es ſoll aber der gantz trog in drey theil
              <lb/>
            abgeſündert werden/ in L M N/ vnnd zůring herumb gůte ſtüd auß her-
              <lb/>
            ten bretteren auffgerichtet werden/ damit ſie ſteiff vnd vnbeweglich ſey-
              <lb/>
            end. </s>
            <s xml:id="echoid-s25412" xml:space="preserve">Mann mag jn auch in vier theil abtheilen. </s>
            <s xml:id="echoid-s25413" xml:space="preserve">Wañ nun diſes alſo geord-
              <lb/>
            net/ vnd man das rad B vmbtreibt/ ſchlecht das ſeil an die ſchüſſel/ vnnd
              <lb/>
            die zincken an das brett. </s>
            <s xml:id="echoid-s25414" xml:space="preserve">die ſchüſſel ſchüttet das mäl in das ſib F G/ die ta-
              <lb/>
            fel aber ſchüttet das ſib. </s>
            <s xml:id="echoid-s25415" xml:space="preserve">alſo begibt ſich daß das aller reineſt mäl zůerſt auß
              <lb/>
            geſchüttlet wirt/ vnd in den trog fallet/ da das N M ſthet. </s>
            <s xml:id="echoid-s25416" xml:space="preserve">Wann es nun
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>