Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
791 dccxxxv
792 dccxxxvi
793 dccxl
794 dccxxxviij
795 dccxxxix
796 dccxxxvij
797 dccxli
798 dccxlij
799 dccxliij
800 dccxliiij
801 dccxlv
802 dccxlvi
803 dccxlvij
804 dccxlviij
805 dccxlix
806 dccl
807 dccli
808 dcclij
809 dccliij
810 dccliiij
811 dcclv
812 dcclvi
813 dcclvij
814 dcclviij
815 dcclix
816 dcclx
817 dcclxi
818 dcclxij
819 dcclxiij
820 dcclxiiij
< >
page |< < (dccxcviij) of 997 > >|
854dccxcviijAußzug von allen auch allen wůſt laſſen an den boden ſitzen/ wölchen du ſolt hinweg thůn/ da
mitt das waſſer gantz lauter ſeye/ wölches das ſilber vnnd alles metall/ das
gold außgenom̃en/ zerlaſſen mag.
Weil aber diſes leichtlich daruon reücht/
ſoll man es in einem gleßenen geſchirr wol verwaren.
Wann auch die krefft
diſes waſſers bedacht/ wölches auch inn brunwaſſer entpfangen/ das ſilber
on feüwrinn vier vnnd zwentzig ſtunden zů waſſer machet/ vnd wañ man
es auff warme äſchen ſetzet in drey ſtunden/ wer wolte nitt diſen außerſten
dämpffen ein wunderbare würckung/ wölche faſt vngleüplich/ zůgeben.
Geleicher art iſt auch diſes wölches auß Ammoniac ſaltz/ ſalpeter/ cal-
11Starcke waſ-
ſer.
chant/ vnnd weichen alet/ yedes geleich vyl/ vnnd zů letſt auß dem vietten
theil ſpangrüne bereitet wirt.
dann wann diſes künſtlich vnnd recht gema-
chet/ verſchonet es auch den ſteinen nitt.
Wann du aber ein wenig von dem
Smirgel darzů thůſt/ mitt wölchem man die edlen geſtein außpaliert vnd
leüteret/ wirt deß waſſers mehr/ vnnd krefftiger werden/ dann es verbren-
net nitt.
Weil nun die erfarung vnns die ding lernet/ wöllen wir ſehen war
umb diſes alſo ſtarck werde.
dann die erfarung zeiget an/ daß der tröckner
theil durch deß feüwrs krafft ſubteyl wordenn/ vnnd ein feüwrige vmbſich
freſſende krafft entpfangen.
Warumb brennet aber das ſcheidwaſſer nitt
wie der brennt wein?
darumb daß der brennt wein hitziger vnnd ſubteyler
iſt/ vnnd nitt alſo trocken.
darumb mag er brennen/ faſt wermen/ vnnd a-
ber nitt vmb ſich freſſen.
Diſes aber mag nit brennenn/ wenig wermen/
vnnd faſt vmb ſich freſſen.
Alſo iſt auch das ölſo auß krafft deß feüwrs von
dem calchant gemachet/ weil der trocken theil in ein feüchte verkeeret/ faſt
ſcharpff/ vnnd brennet die zungen wie ein feüwr.
Darumb iſt bekanndt daß man der geſtalt ein waſſer bereiten mag/ wöl
22Den ſtein inn
der blaaſsen
zerbrechen.
liches durch ein inſtrument inn die blaaßen gethon/ den ſtein von ſtundan
zerbrechen mag.
Dann hie ſeind zwey ding von nöten/ das ein/ ſo den ſtein
zermale/ das ander daß die blaaßen nitt beſchediget werde.
das erſt wirt
durch die matery vnnd rechte zůbereitung geordnet.
dann wir můßend die
letſten dämpff von ſcorpion äſchen/ oder peterlin wurtzen/ oder krepßſtei-
nen entpfahen.
dann auß diſem wirt ein waſſer/ ſo den ſtein wol zerbrechen
mag.
Es wirt aber der blaaßen vnſchedlich/ wañ die matery/ auß wölcher
die matery bereittet/ gar nitt geſaltzen iſt.
darumb můß das waſſer von kei-
nem ſaltz/ alat/ calchant/ oder weintrůßen/ ſonder auß denen ſtuckenn/ ſo
erſt gemeldet/ gemachet werden.
Alſo mag auch das waſſer/ ſo vonn tau-
benkaat oder tag vnd nacht kraut gemachet/ die herte ſtein zermalen.
Mit
dẽ bocksblůt/ haſenfäl/ vnd glaß/ můß man beſcheidenlich vm̃ghen/ vnd
recht durch einander vermiſchen/ damit die menſchẽ nit dardurch beſchedi
get werden.
Es můß ein metalliſche art an jm haben/ oder zů deß metallen
natur geenderet ſein.
In vermiſcheten dingẽ ſeind allein drey ſtuck/ erdẽ/ waſſer/ vnd werme/
33Nateürliche
vermiſchung.
wölliche die erſten vermiſchen.
dann es iſt offenbar/ daß die erd vnnd das
waſſer von jnen ſelbs durch einan{der} vermiſchet werdẽ.
der lufft aber fleücht
alle vermiſchung/ man mag auch diſen nim̃er mitt diſen vermiſchen/ auch
nicht anders/ ſo noch ſubteyler were.
Deß feüwr halbẽ ſoll niemäd zweyfflẽ/
weil es kein element/ vnd gar nicht von jm geboren wirt.
dann wann vermi
ſchet ſtuck von diſen harkemend/ müßten ſie durch gewalt zůſamen kom̃en.
es iſt aber offenbar daß das feüwr nichts gebiret/ oder vonn neüwem ma-

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index