Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
81 xxv
82 xxvi
83 xxvij
84 xxviij
85 xxix
86 xxx
87 xxxi
88 xxxij
89 xxxiij
90 xxxiiij
91 xxxv
92 xxxvi
93 xxxvij
94 xxxviij
95 xxxix
96 xl
97 xli
98 xlij
99 xliij
100 xliiij
101 xlv
102 xlvi
103 xlvij
104 xlviij
105 xlix
106 l
107 li
108
109 liij
110 liiij
< >
page |< < of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div157" type="section" level="1" n="24">
          <pb file="0163" n="163"/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div162" type="section" level="1" n="25">
          <head xml:id="echoid-head31" xml:space="preserve">Hieronymi Cardani Doctors
            <lb/>
          der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/
            <lb/>
          derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/
            <lb/>
          Das fünfft Bůch. Von dem geſtirn.</head>
          <head xml:id="echoid-head32" xml:space="preserve">Der ſteinen natur/ wachſſung/ vnd vnderſcheid/
            <lb/>
          Das xvij. Capittel.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3708" xml:space="preserve">ICH hab geſagt es ſeyẽ ſtein/ ſo mã anzündet
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0163-01" xlink:href="note-0163-01a" xml:space="preserve">koolſtein.</note>
            vñ die breñen/ wölche wir kolẽ neñẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3709" xml:space="preserve">derẽ ha
              <lb/>
            bẽ wir ein theil zů Leon gſehẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3710" xml:space="preserve">ſy ſeind dẽ ko
              <lb/>
            lẽ gleich vñ ſtinckẽ/ ſeind aber ſchwerer. </s>
            <s xml:id="echoid-s3711" xml:space="preserve">doch
              <lb/>
            brauchẽ ſolche allein die eiſẽ ſchmid. </s>
            <s xml:id="echoid-s3712" xml:space="preserve">dã es iſt
              <lb/>
            kein zweifel/ ſie machẽ dz feüwr etwz kreffti
              <lb/>
            ger/ wie wir in dẽ büchern {der} ſubtilitet ange-
              <lb/>
            zeiget. </s>
            <s xml:id="echoid-s3713" xml:space="preserve">Aber in Schottẽ/ dz iſt zů auſſerſt in
              <lb/>
            Britaniẽ gegẽ Mitnacht/ brauchet man di-
              <lb/>
            ſes allenthalbẽ/ auß mangel deß holtzes. </s>
            <s xml:id="echoid-s3714" xml:space="preserve">wir
              <lb/>
            haben vor geſagt dz bitumẽ dariñ begriffen
              <lb/>
            ſeie. </s>
            <s xml:id="echoid-s3715" xml:space="preserve">Die Schottlẽdiſche vnd Engellẽdiſche
              <lb/>
            ſtein aber/ wölche võ dañen in Franckreich
              <lb/>
            gfürt werdẽ ſeind leicht vñ lauter/ gebẽ auch ein glaſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3716" xml:space="preserve">etlich aber habẽ mehr
              <lb/>
            erdẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3717" xml:space="preserve">Ich hab geſehẽ ein kleinẽ wagẽ mitt acht bar ochſſen hinweg fürẽ/ wöl-
              <lb/>
            ches nit allein anzeigt dz ſie ſchwer geweſen/ ſon{der} auch {der} ochſſen blödigkeit.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3718" xml:space="preserve">Wañ mã aber diſe ſo weit füret/ zeigẽ ſie gnůgſam jrẽ treffenlichẽ nutz an in
              <lb/>
            dẽ eyſen ſchmittẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3719" xml:space="preserve">Man findet aber zům offterẽ mal (wie ich es geſechẽ) farbẽ
              <lb/>
            dariñen/ vñ ſchier wie guldene o{der} ſilbere ſchüppen. </s>
            <s xml:id="echoid-s3720" xml:space="preserve">Solches macht (wie ge-
              <lb/>
            ſagt) dz bitumẽ o{der} geſchwäblete kreyden dariñen iſt/ wölches vß mechtiger
              <lb/>
            hitz verbrent/ vñ alle feüchte feißtigkeit vn{der} {der} erdẽ verzeret/ deßhalbẽ wer
              <lb/>
            den etwan Metall o{der} ſchüppẽ von Metall dariñen. </s>
            <s xml:id="echoid-s3721" xml:space="preserve">Daß meer gſtad bringt
              <lb/>
            mancherley figurẽ in den ſteinẽ/ vñ vil mehr dañ andre örther in {der} welt/ an
              <lb/>
            bergẽ o{der} flieſſendẽ waſſern. </s>
            <s xml:id="echoid-s3722" xml:space="preserve">vñ diſes võ dreierley vrſach wegẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3723" xml:space="preserve">Die erſt/ weil
              <lb/>
            vil berg zů niderſt im meer/ an wölchẽ allerley geſtein wachßen/ ſo werffen
              <lb/>
            die wällẽ ſolche an dz gſtad. </s>
            <s xml:id="echoid-s3724" xml:space="preserve">Es wachſen auch vil vß krafft deß ſaltz o{der} bewe
              <lb/>
            gung/ wölche alle mitt {der} zeytt durch deß meers ab vñ zů lauffen/ o{der} wañ dz
              <lb/>
            meer erligt/ am gſtad bleibẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3725" xml:space="preserve">dañ dz ſaltz treibt die ſtein zůſamẽ vnd erhaltet
              <lb/>
            die/ weil es ein großẽ theil feißtes in jm hatt/ darzů trücknet vñ wermet es. </s>
            <s xml:id="echoid-s3726" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Es macht aber die bewegũg einẽ ſchaum/ wölcher mitt dẽ ſand vermiſchet/
              <lb/>
            mancherley figurẽ {der} ſteinẽ fürbringt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3727" xml:space="preserve">Demnach ſeind auch villerley theil {der}
              <lb/>
            thier/ nãlich bein/ zän/ haut vnd ſtein/ ſo in den fiſchẽ wachſſen/ alſo auch
              <lb/>
            {der} gewechßẽ/ als wurtzlen/ bletter/ frücht/ ſtöck/ rindë/ ſafft (als {der} Agſtein)
              <lb/>
            wölches alles durch bewegung (wie geſagt) vnd deß ſaltz natur/ zů ſteinetz
              <lb/>
            wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3728" xml:space="preserve">Deßhalbẽ findet mã mãcherley figurẽ/ villerley gattung/ vñ ſo wun{der}
              <lb/>
            bar geſtein am geſtad deß meers. </s>
            <s xml:id="echoid-s3729" xml:space="preserve">man findet aber {der} ſchweren weniger/ weil
              <lb/>
            deß waſſers bewegung ſolliche minder erleidet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3730" xml:space="preserve">darumb ſeind auch weniger
              <lb/>
            metall dann ſtein/ vorab weil kleine ſtücklin deß metall vnder treffenlichẽ
              <lb/>
            vil ſteinen verborgen ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s3731" xml:space="preserve">Man findet auch vmb gleicher vrſach nitt vil
              <lb/>
            einerley gattung/ dann wo das meer erlägen iſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s3732" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>