Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
81 xxv
82 xxvi
83 xxvij
84 xxviij
85 xxix
86 xxx
87 xxxi
88 xxxij
89 xxxiij
90 xxxiiij
91 xxxv
92 xxxvi
93 xxxvij
94 xxxviij
95 xxxix
96 xl
97 xli
98 xlij
99 xliij
100 xliiij
101 xlv
102 xlvi
103 xlvij
104 xlviij
105 xlix
106 l
107 li
108
109 liij
110 liiij
< >
page |< < (cccclv) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div622" type="section" level="1" n="58">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s14721" xml:space="preserve">
              <pb o="cccclv" file="0511" n="511" rhead="ſachen/ Das zehendt bůch."/>
            nutzlich. </s>
            <s xml:id="echoid-s14722" xml:space="preserve">alſo mag man jm auch zů dem anderen vnd dritten mal thůn.</s>
            <s xml:id="echoid-s14723" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s14724" xml:space="preserve">Es iſt auch ein großer vnderſcheid in den ölen nach dem vnnd ſie bereit-
              <lb/>
            tet werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s14725" xml:space="preserve">dann von dem füechtenbaum hartz machet man öl/ wann man
              <lb/>
              <handwritten xlink:label="hd-0511-1" xlink:href="hd-0511-1a" number="36"/>
            etwas darüber geüſſet. </s>
            <s xml:id="echoid-s14726" xml:space="preserve">man zeücht es auch mitt deß feüwrs krafft harauß/
              <lb/>
            wölliches als weytt von dem anderen/ als himmel vnnd erdterich iſt/ alſo
              <lb/>
            zů reden. </s>
            <s xml:id="echoid-s14727" xml:space="preserve">Auß dem gälen im ey trucket man auch harauß/ wann ſie hert wor
              <lb/>
            den/ wölches faſt die halb ſchwere hat. </s>
            <s xml:id="echoid-s14728" xml:space="preserve">alſo auch mit diſtillierung. </s>
            <s xml:id="echoid-s14729" xml:space="preserve">es iſt auch
              <lb/>
            nit allein der vnderſcheid/ daß diſes ſo außgetrucket/ vmb ſo vyl krefftiger
              <lb/>
            iſt/ dann das ſo an der Sonnen werme bereittet/ ſchwecher/ dañ diſes ſo ge
              <lb/>
            diſtilliert worden. </s>
            <s xml:id="echoid-s14730" xml:space="preserve">Man bereittet aber die blůmen alſo in der werme. </s>
            <s xml:id="echoid-s14731" xml:space="preserve">ſie ver-
              <lb/>
            enderen ſich auch von jnen ſelbs/ wann man ſie in gleſenen geſchirren vn{der}
              <lb/>
            die erdẽ vergrabt. </s>
            <s xml:id="echoid-s14732" xml:space="preserve">etwan auch wañ man es zůſamen thůt/ als in mandelker
              <lb/>
            nen öl. </s>
            <s xml:id="echoid-s14733" xml:space="preserve">diſes iſt {der} mittelweg zwiſchen der werme vnd außtruckũg/ ſo vyl vñ
              <lb/>
            die krefft belanget. </s>
            <s xml:id="echoid-s14734" xml:space="preserve">Man machet auch etliche/ als von dem ſchirrling ſamen
              <lb/>
            vnd anderen/ die mit waſſer genetzet/ an der Sonnen. </s>
            <s xml:id="echoid-s14735" xml:space="preserve">vnd thůt diſes offt/
              <lb/>
            darnach trottet man ſie auß. </s>
            <s xml:id="echoid-s14736" xml:space="preserve">diſes iſt ſchier einer faulung geleich. </s>
            <s xml:id="echoid-s14737" xml:space="preserve">es iſt auch
              <lb/>
            nach den nateürlichen krefften am nechſten bey dem/ ſo durch ein ſtarcke in
              <lb/>
            ſolation vnd werme bereittet. </s>
            <s xml:id="echoid-s14738" xml:space="preserve">vñ nach vyl mehr in külen vnd feüchtẽ/ wañ
              <lb/>
            es mit waſſer gemachet wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s14739" xml:space="preserve">Was auch durch diſtillierung bereittet/ iſt ſub
              <lb/>
            teyler vñ langwiriger. </s>
            <s xml:id="echoid-s14740" xml:space="preserve">was von jm ſelbs außgetrucket/ oder mit waſſer/ o{der}
              <lb/>
            einem anderen ding/ ſo öl haltet/ das verdirbt bald. </s>
            <s xml:id="echoid-s14741" xml:space="preserve">was aber durch ein wer
              <lb/>
            me gemachet/ iſt an der ſubteyle vnd langwirigkeit dem ſo gediſtilliert am
              <lb/>
            nechſten/ mehr dann andere gattung/ ſo auch etwas dicker ſeind.</s>
            <s xml:id="echoid-s14742" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s14743" xml:space="preserve">Es ſeind etliche ding ſo in jrer krafft nachlaſſen/ vñ nit allein die öl/ ſon
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0511-01" xlink:href="note-0511-01a" xml:space="preserve">Kun
                <gap/>
                <lb/>
              wein.</note>
            {der} auch andere füchtigkeit. </s>
            <s xml:id="echoid-s14744" xml:space="preserve">darũ ghet es auch alſo mit dẽ weinẽ ſo Hippocras
              <lb/>
            geneñet/ vñ anderẽ {der} gleichẽ zů. </s>
            <s xml:id="echoid-s14745" xml:space="preserve">wölcher allerſamẽ (als gemeldet) ein vrſach
              <lb/>
            iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s14746" xml:space="preserve">nãlich die werme/ zerſtoſſung/ vñ verzug. </s>
            <s xml:id="echoid-s14747" xml:space="preserve">die werme kom̃et auff zwẽ weg.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s14748" xml:space="preserve">võ auſſen har/ als võ feür/ o{der} nateürlich/ als wañ {der} moſt giſet. </s>
            <s xml:id="echoid-s14749" xml:space="preserve">alſo machet
              <lb/>
            man auch angeneme vnd gſunde zů deß magen blödigkeit auß dẽ wermůtt. </s>
            <s xml:id="echoid-s14750" xml:space="preserve">
              <lb/>
            wi{der} die bläſt vnd melancholey auß {der} rutẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s14751" xml:space="preserve">wider der läber mangel/ auß weg
              <lb/>
            weyſſen vñ o{der}menig. </s>
            <s xml:id="echoid-s14752" xml:space="preserve">wider deß miltz geſchwulſt/ auß tamariſcẽ vnd cappa-
              <lb/>
            ren. </s>
            <s xml:id="echoid-s14753" xml:space="preserve">zů freüdẽ/ auß ſaffran/ eppich vnnd Meliſſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s14754" xml:space="preserve">die nateürlich werme zů
              <lb/>
            ſterckẽ/ auß laßur ſafft. </s>
            <s xml:id="echoid-s14755" xml:space="preserve">wi{der} die feülũg/ auß dẽ ſtyrax ſo calamiten geneñet/
              <lb/>
            vnd Paradeyß holtz. </s>
            <s xml:id="echoid-s14756" xml:space="preserve">wider die frantzoſen/ auß dẽ holtz Guaiaco. </s>
            <s xml:id="echoid-s14757" xml:space="preserve">wider die
              <lb/>
            dunckle der augen/ auß fenchel vnd augentroſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s14758" xml:space="preserve">zů dẽ hirn vnd hertzẽ/ auß
              <lb/>
            bißem vnd ambra. </s>
            <s xml:id="echoid-s14759" xml:space="preserve">zů den nieren/ auß Iuden kirßen/ betonica/ wildergal-
              <lb/>
            gan/ berwurtzẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s14760" xml:space="preserve">diſe ſeind auch der blaſen gůt/ doch magſt du zů diſen auch
              <lb/>
            quendel brauchen. </s>
            <s xml:id="echoid-s14761" xml:space="preserve">Die matery aber zů einem lieblichen geruch vnnd ge-
              <lb/>
            ſchmack ſeind zů erſtenn ſubteyle negelin/ gůtter zimmet/ zucker/ vnnd
              <lb/>
            rein honig. </s>
            <s xml:id="echoid-s14762" xml:space="preserve">demnach imber/ muſcatnuß/ ſaffran/ pfäffer/ etwan war Amo
              <lb/>
            mum das beſt/ beide cardamomlin/ cyperenn ſo man galangenn nennet/
              <lb/>
            vnnd macis.</s>
            <s xml:id="echoid-s14763" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s14764" xml:space="preserve">Die cubeben aber vnnd Indiſche ſpicen/ ſeind mehr ein artzney dann ge-
              <lb/>
            würtz/ wie auch der weyrauch. </s>
            <s xml:id="echoid-s14765" xml:space="preserve">das Paradeyß holtz iſt nitt vnangenem/ al-
              <lb/>
            ſo auch der biſem vnnd laſerſafft/ doch ſoll man deſſen wenig nemmen.</s>
            <s xml:id="echoid-s14766" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s14767" xml:space="preserve">Man machet auch wein ſo purgierend inn geleicher geſtalt/ wie auß ru-
              <lb/>
            then vnd wermůth/ fürnemlichen aber auß Engelſüß/ ſenetbletterẽ/ Rha
              <lb/>
            barbaro vñ Agarico. </s>
            <s xml:id="echoid-s14768" xml:space="preserve">Der wein auß feigẽ hat deß mäts krafft/ dañ er </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>