Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
81 xxv
82 xxvi
83 xxvij
84 xxviij
85 xxix
86 xxx
87 xxxi
88 xxxij
89 xxxiij
90 xxxiiij
91 xxxv
92 xxxvi
93 xxxvij
94 xxxviij
95 xxxix
96 xl
97 xli
98 xlij
99 xliij
100 xliiij
101 xlv
102 xlvi
103 xlvij
104 xlviij
105 xlix
106 l
107 li
108
109 liij
110 liiij
< >
page |< < (dviij) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div718" type="section" level="1" n="68">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s16288" xml:space="preserve">
              <pb o="dviij" file="0564" n="564" rhead="Von mancherlei wunderbaren"/>
            grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s16289" xml:space="preserve">deßgleichen nimm ich bey den Polen xxiij grad vnnd ein halben/ zů
              <lb/>
            beiden ſeytten/ da der tag im ſommer anfahet xiiij ſtund zů ſein/ vnnd im
              <lb/>
            winter die nacht auch ſo lang. </s>
            <s xml:id="echoid-s16290" xml:space="preserve">alſo iſt bekant daß K L vnnd M N xxxxvij
              <lb/>
            grad habe. </s>
            <s xml:id="echoid-s16291" xml:space="preserve">Weil dann C A neüntzig grad hatt/ als auß der dritten propoſi-
              <lb/>
            tion bekant/ wirt K E xxxxiij grad ſein/ vnnd L H/ vnnd G M/ vnnd F
              <lb/>
            N. </s>
            <s xml:id="echoid-s16292" xml:space="preserve">Alſo wirt die gantz welt in fünff landſchafft zertheilt/ vnder welchen die
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0564-01" xlink:href="note-0564-01a" xml:space="preserve">Fůnff zone.</note>
            zwo außerſte von der keltſte wegen faſt vnbewont ſeind/ auch von wegẽ der
              <lb/>
            bergen/ vnfruchtbarkeit/ vnd finſteren winter. </s>
            <s xml:id="echoid-s16293" xml:space="preserve">Die mitelſte iſt nit gůt ein
              <lb/>
            zů wonẽ/ wie wol man faſt darein haußet/ dañ ob wol die hitz die menſchen
              <lb/>
            treffenlich plaget/ ſeind doch tag vnnd nacht faſt allwegen geleich/ vnd iſt
              <lb/>
            die erden fruchtbar.</s>
            <s xml:id="echoid-s16294" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s16295" xml:space="preserve">Man ſagt aber darumb daß ſie nit wol mag eingewont werden/ nit daß
              <lb/>
            wenig leüt darinnen ſeind/ dann es iſt ein volckreich land/ ſonder daß vyl
              <lb/>
            vnkommligkeitten vorhanden. </s>
            <s xml:id="echoid-s16296" xml:space="preserve">Die zwo mittel landſchafft aber E K H L
              <lb/>
            vnnd G M F N haben in der weittte xxxxiij grad/ als geſagt iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s16297" xml:space="preserve">diſe nen-
              <lb/>
            net man wonhaffte/ die weil vyl volck darinnen/ vñ durch kein treffenlich
              <lb/>
            hitz oder kelte geplaget werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s16298" xml:space="preserve">Deßhalben iſt gůt daß man einer yeden grö
              <lb/>
            ße beſchreibe/ welches wir auß dem erſten bůch Archimedis/ von der Sphe
              <lb/>
            ra oder kugel vollbringen mögen. </s>
            <s xml:id="echoid-s16299" xml:space="preserve">Die kugel iſt zů ring vmb einem großen
              <lb/>
            circkel geleich/ welcher halb Diameter E D ſeye/ ſo ſetze man C D xiiij/ alſo
              <lb/>
            würt der gantzen kugel vmkreiß D C xvj grad ſein. </s>
            <s xml:id="echoid-s16300" xml:space="preserve">Deßhalben der theil K
              <lb/>
            A L xxv vnd ein treyßigeſten theil. </s>
            <s xml:id="echoid-s16301" xml:space="preserve">alſo werden beyd bewonlich zona oder
              <lb/>
            landſchafft fünffzig grad vnnd ein fünffzehenden theil haben/ vnnd alſo
              <lb/>
            ſeind faſt der gantzen/ drey ſiben vnd treyßigeſte theil. </s>
            <s xml:id="echoid-s16302" xml:space="preserve">Der theil aber E A
              <lb/>
            H hat C L xxxvj grad vnnd ein drittheil. </s>
            <s xml:id="echoid-s16303" xml:space="preserve">wann man nun xxv vnd ein trei
              <lb/>
            ßigeſten theil abzeücht/ bleiben noch C L xj grad vnnd ein zehenden theil/
              <lb/>
            alſo groß iſt die bewonte landſchafft C E H D. </s>
            <s xml:id="echoid-s16304" xml:space="preserve">wann diſe gedupliert vnnd
              <lb/>
            zwifach gemachet/ bringt es 322{3/5} grad/ diſes iſt {23/44} deß gantzen vmkreiß.</s>
            <s xml:id="echoid-s16305" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s16306" xml:space="preserve">Es iſt aber die geduplierte E A H 372 {2/3} grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s16307" xml:space="preserve">alſo würt das überig/ biß
              <lb/>
            auff D C xvj/ recht 244{1/3} grad ſein. </s>
            <s xml:id="echoid-s16308" xml:space="preserve">vñ diſes iſt die größe der hitzigen zona/
              <lb/>
            vnd iſt faſt {2/5} deß gantzen vmkreiß. </s>
            <s xml:id="echoid-s16309" xml:space="preserve">Alſo ſein der bewonten das halb/ deren
              <lb/>
            ſo nit wol mag bewõt werdẽ zwẽ fünffte theil/ {der} vnbewõlichẽ {der} zwölfft theil.</s>
            <s xml:id="echoid-s16310" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s16311" xml:space="preserve">Weil nun diſes der geſtalt eroffnet/ verſtãd mã ein Meridiã circkel/ A C
              <lb/>
            B D {der} durch die Canariſchẽ Inßlẽ gange/ welche von Ptolomeo die glück ſe
              <lb/>
            ligen geneñet wordẽ/ alſo daß diſes {der} halb obertheil an der kugel ſeye/ ſo wer
              <lb/>
            den vier quadrantẽ der erden ſein. </s>
            <s xml:id="echoid-s16312" xml:space="preserve">ein theil C D A zů oberſt/ in welchem Eu
              <lb/>
            ropaligt/ vñ {der} größertheil Aſie vnd Affrice/ vñ eintheil zů niderſt in welchẽ
              <lb/>
            Mexicũ ligt/ vnd ein theil ſo Peru geneñet. </s>
            <s xml:id="echoid-s16313" xml:space="preserve">vnd {der} dritt viertheil C B D in
              <lb/>
            welchẽ iſt ein theil Aethiopie/ vñ dz Oriẽtaliſch Indiẽ/ vñ die größer Iaua
              <lb/>
            darzů {der} großer theil {der} Inßlẽ Taprobana. </s>
            <s xml:id="echoid-s16314" xml:space="preserve">Der viert viertheil iſt auch zů ni-
              <lb/>
            derſt/ dz das land Patalis/ die inſel Timor/ vnnd das groß meer/ in welch
              <lb/>
            em vnzalb arlich Inßlẽ ſeind/ ligẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s16315" xml:space="preserve">Deßhalbẽ findet mã in diſen ſo in ſelbigẽ
              <lb/>
            landẽ wonẽ ſechs großer vnderſcheid. </s>
            <s xml:id="echoid-s16316" xml:space="preserve">Ettliche ſeind Periſcij/ ſo vn{der} dẽ Ae-
              <lb/>
            quinoctial wonẽ/ võ wegẽ deß geradẽ ſchattẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s16317" xml:space="preserve">dẽnach Antiſcij die vn{der} dẽ Po
              <lb/>
            lẽ gelegẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s16318" xml:space="preserve">wie wol ſich diſe nam̃en weyter auß ſtreckẽ/ dieweil diſe ſo in {der} hitzi-
              <lb/>
            gẽ zona wonẽd Periſcij/ vñ die ſo biß an die wõhafftẽ gelegẽ/ Antiſcij genen
              <lb/>
            net werdẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s16319" xml:space="preserve">{der} überigẽ habẽ wir an anderẽ orthẽ in diſem bůch meldũg gethon.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s16320" xml:space="preserve">dañ die ein woner zů Narſingẽ/ ſeind eigẽtlich {der} Mexicanerẽ Antichthones.</s>
            <s xml:id="echoid-s16321" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>