Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
821 dcclxv
822 dcclxvi
823 dcclxvij
824 dcclxviij
825 dcclxix
826 dcclxx
827 dcclxxi
828 dcclxxij
829 dcclxxiij
830 dcclxxiiij
831 dcclxxv
832
833
834
835
836
837 dcclxxxi
838 dcclxxxij
839 dcclxxxiij
840 dcclxxxiiij
841 dcclxxxv
842 dcclxxxvi
843 dcclxxxvij
844 dcclxxxviij
845 dcclxxxix
846 dccxc
847 dccxci
848 dccxcij
849 dccxciij
850 dccxciiij
< >
page |< < (dcccxxiiii) of 997 > >|
880dcccxxiiiiAußzug von allen wölliche in andere lauffend/ trücknend nitt allein andere flüß/ ſonder auch
die
meer auff/ in die ſie lauffend.
Es ſagt auch Herodotus/ daß Achelous
wöllicher
in das meer geloffen/ ſo vyl ſand mitt ihm gefüret (alſo werdend
die
meer außgetrücknet) daß er die Inßlen Echinaden faſt der erden ge-
füget
.
Polybius zeiget an daß die Tanais vnd andere fluß/ das Euxiniſch
meer
vnnd Meotiſche pfützen/ ſeiner zeyt/ alſo erfüllet/ daß es nit mehr
dann
ſieben ellen tieff waſſer gehabt/ vnnd von dem ſaltz ſüß worden iſt.
Strabo zeiget in dem zehenden bůch an/ daß auß den Echinadiſchẽ Inß
len
etliche ſchon der erden gethon/ vnnd die überige von tag tag auch
zůgefüget
werden/ alſo daß die auſſerſte allein noch fünffzehen ſtadien von
dem
fluß Achiloo ligen.
Dieweil wir aber von waſſerflüſſen angefangen meldung zethůnd/ ſthet
11warumb kein
lufft
bey dem
Nilo
.
vns auch zebedencken/ warumb allein der Nilus kein ſanfften lufft vmb
ſich
gehabt.
dann diſes zeiget Herodotus eigentlichen an. Dann es ſoll vn-
ſer
einige ſorg ſein/ aller dingen vrſach erfaren/ damitt wann ſich etwan
mit
der zeyt in etlichen ſachen/ etwas zůtragen/ daß in anderen auffgehört/
wir
nit zweyffelhafftig ſein dürffen.
Deßhalben entſthet der ſanfft lufft wann das waſſer ein werme von der
Sonnen
entpfanget.
Solliches anzeigung iſt daß diſer in dem ſommer
morgend
vnd abend/ vnd nit mittag/ bey den flüſſen entſthet.
dann wañ
die
Sonn allein erhebt/ vnnd nitt in die höche zeücht/ wirt der lufft durch
deß
waſſers bewegung getribenn.
wann nun diſer von dem waſſer erkület/
machet
er ein ſanfften lufft/ wölliches wir auffgang vnnd nidergang der
Sonnen
/ in dem ſommer bey den flüſſen entpfinden.
Weil aber deß Nili
anfang
on allen zweyffel yenſydt dem Capricorniſchen winter circkel iſt/
er
gantz in der heiſſen zona dahar faret/ mag er den ſanfftẽ lufft gar nit ent
pfahen
.
dann ob wol etwan einer entſthet/ wirt er doch von ſtundan durch
die
große werme der Sonnen verzeeret.
Wie auch der fluß den lufft erkület/ alſo wirt er in geleichem lauff von al
lem
jrrdiſchen wůſt gereiniget.
darumb iſt keiner geſaltzen. doch möcht di-
ſes
wol ſein/ wann etwan von dem nechſtgelegnen orth ein geſaltzene mate-
ry
darein füre.
ob aber wol diſes auß gemeldeter vrſach ſein möchte/ findet
man
doch diſes kein exempel.
Alſo weil Nilus von dẽ aller weytgelegneſten
landen
dahar lauffet/ vnd durch der Sonnen werme wol außgetrücknet/
füret
das aller geſündeſt waſſer mit jm.
Es ſeind aber alle meer geſaltzen
bitter
/ wie harnoch eroffnet wirt.
Daß nun die flüß durch das regenwaſſer
gemehret
werden/ ſehend wir offt bey vns/ dieweil die gar abgenommenen
flüß
noch dem regen alſo groß werdend/ daß ſie auch über die felder lauffen.
Es werdend auch etliche bech an wöllicher boden nicht mehr dann ſtein vor
handen
/ vyl tag ſo groß vnnd waſſerreich/ allein von dem regen vnnd zer-
ſchmoltzen
ſchnee/ daß man vermeinet es ſeyend groß waſſerflüß.
dar hat
ein
bach kein vnderſcheid von dẽ fluß/ dann daß er nit allwegen der geſtalt
beleibt
/ dieweil ſein vrſach alſo iſt/ wie vorgemeldet worden.
Deßhalbẽ wañ
du
die berg morgen beſichtigen wurſt/ ſeind ſie naß.
vnd lauffet alſo das
waſſer
von auſſen vnnd innenhar zůſammen/ vnnd werdend anß vyl be-
chen
ein fluß.
wann nun diſer durch den rägen vnd zergangenen ſchnee nit
gefürdert
/ wurde er bald abghen.
Man hatt auch der ſelbigen zeyt an we
nig
waſſer genůg/ nit allein weil der runß wenig waſſer halten mag/ ſonder

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index