Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
841 dcclxxxv
842 dcclxxxvi
843 dcclxxxvij
844 dcclxxxviij
845 dcclxxxix
846 dccxc
847 dccxci
848 dccxcij
849 dccxciij
850 dccxciiij
851 dccxcv
852 dccxcvi
853 dccxcvij
854 dccxcviij
855 dccxcix
856 dccc
857 dccci
858 dcccij
859 dccciij
860 dccciiij
861 dcccv
862 dcccvi
863 dcccvii
864 dcccviii
865 dcccix
866 dcccx
867 dcccxi
868 dcccxii
869 dcccxiii
870 dcccxiiii
< >
page |< < (dccxciiij) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1117" type="section" level="1" n="117">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s25127" xml:space="preserve">
              <pb o="dccxciiij" file="0850" n="850" rhead="Außzug von allen"/>
            ſchütze thůn/ wöllicher das bulffer/ noch dem das geſchütz groß oder klein
              <lb/>
            iſt/ in aller proportz recht zůbereitet.</s>
            <s xml:id="echoid-s25128" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s25129" xml:space="preserve">Wie es mit dem geſchütz zůghet/ haltet es ſich auch mitt dem vndergra-
              <lb/>
            ben vnnd heimlichen gengen/ doch mehr wunderbar. </s>
            <s xml:id="echoid-s25130" xml:space="preserve">Diſen grauſammen
              <lb/>
            fund hatt Franciſcus Georgius von Senis erdacht. </s>
            <s xml:id="echoid-s25131" xml:space="preserve">dann diſer hatt den
              <lb/>
            Spanieren weg angezeiget/ wie ſie das ſchloß Luculliana bey Neaplaß/
              <lb/>
            wölliches die Frantzoſen innhatten vnnd auff heüttigen tag Ouum oder
              <lb/>
            ein Ey genennet/ eroberen vnnd zerſprengen möchtend/ alſo daß ſie die Kir
              <lb/>
            chen mitt den Frantzoſen/ ſo darinnen geweſen/ vonn demm berg inn das
              <lb/>
            meer geſtürtzet habend.</s>
            <s xml:id="echoid-s25132" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <figure number="150">
            <variables xml:id="echoid-variables108" xml:space="preserve">A C E D B</variables>
          </figure>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s25133" xml:space="preserve">Wañ ein ſchloß auff dem berg ligt/ vnnd mann es vn
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0850-01" xlink:href="note-0850-01a" xml:space="preserve">Feſte plätz zů
                <lb/>
              vndergraben.</note>
            über windtlich achtet/ grabend ſie ein krummen gang/
              <lb/>
            vier ellen hoch vnnd zwo ellen weyt. </s>
            <s xml:id="echoid-s25134" xml:space="preserve">es ligt auch nichts
              <lb/>
            an der krumme wann du noch weyt zů dẽ orth haſt/ wañ
              <lb/>
            du aber zů dem platz kommeſt/ wöllichen du zerſprengen
              <lb/>
            wilt/ můſt du den gang krumm machen/ wie du bey dem
              <lb/>
            A ſichſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s25135" xml:space="preserve">es můß auch daſelbſten ein ſtarcker gantzer felß
              <lb/>
            ſein/ damit nit das beſchloſſen feüwr durch die lufftlöch-
              <lb/>
            lin verſchweine. </s>
            <s xml:id="echoid-s25136" xml:space="preserve">auff diſes ſoll man das gantz orth mitt
              <lb/>
            reinem büchſenbulffer füllen. </s>
            <s xml:id="echoid-s25137" xml:space="preserve">dann ſoll man ein ſeil le-
              <lb/>
            gen von dem A durch den gantzen gang biß zů dem B/
              <lb/>
            wölliches bey dem A da das bulffer ligt/ dict vnnd breit/
              <lb/>
            darzů von einander zogen ſein ſoll. </s>
            <s xml:id="echoid-s25138" xml:space="preserve">das gantz ſeil ſoll in eſ
              <lb/>
            ſig/ ſchwebel/ vnnd ſalpeter geſotten ſein. </s>
            <s xml:id="echoid-s25139" xml:space="preserve">dann beſpren-
              <lb/>
            get man diſes mit büchſenbulffer/ vnnd dörret es an der Sonnen. </s>
            <s xml:id="echoid-s25140" xml:space="preserve">dar noch
              <lb/>
            beſprenget man es wider mitt reinem büchſen bulffer/ vnnd leget das ſeil in
              <lb/>
            ein rohr von dem A biß zů dem B. </s>
            <s xml:id="echoid-s25141" xml:space="preserve">dann verſchleuſſet man den eingang C
              <lb/>
            mitt ſteinen vnd gůten wecken oder biſſen/ vnnd beſchleüßt den gang fleiſ-
              <lb/>
            ſig biß zů dem D/ daß allein dem rohr platz gelaſſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s25142" xml:space="preserve">wann man nun das ſeil
              <lb/>
            bey dem B anzündet/ kommet das feüwr von wegen deß bulffers/ ſchnellig
              <lb/>
            lich zů dem A/ vnd zündet das bulffer an. </s>
            <s xml:id="echoid-s25143" xml:space="preserve">wann nun das ſelbig orth mit biſ
              <lb/>
            ſen vnnd wecken wol beſchloſſen/ vnd auch kein rechter außgang/ wann ſie
              <lb/>
            ſchon wider außgeſtoſſen werden/ weil das Enit geſtrackt gegen dem A iſt/
              <lb/>
            noch das D gegen dem C/ noch das B gegen E D/ můß der berg zerſprin-
              <lb/>
            gen/ vnnd alles ſo darauff gebauwen/ vmbgekeeret werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s25144" xml:space="preserve">darumb můß
              <lb/>
            der gang A B nitt zů kurtz ſein/ darzů das A nit an einem dünnen oder wei
              <lb/>
            chen orth deß berg ſthen/ damit das feüwr nit hindurch tringe/ vnd das ort
              <lb/>
            ſo oben gelegen vnbeſchediget beleibe.</s>
            <s xml:id="echoid-s25145" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s25146" xml:space="preserve">Es möcht mir jemandt hie fürwerffenn/ es ſthünde keinem artzet zů die
              <lb/>
            ding an zů zeigen ſo den menſchen zů ſchadẽ dienen/ als diſe ding ſeind/ wie
              <lb/>
            auch dz gifſt nit. </s>
            <s xml:id="echoid-s25147" xml:space="preserve">Antworten ich/ ich lerne diſe ding nitt/ weil ſie vorhin bey
              <lb/>
            mencklichem wol bekanndt/ ſonder ich zeig die vrſach an/ wölche bißhar vn
              <lb/>
            bekanndt geweſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s25148" xml:space="preserve">ich hab auch nie etwas geſchriben/ durch wölches ein neü
              <lb/>
            wer ſchaden entſthen möchte/ ſonder allein bekanndter ſachen vrſach gebẽ.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s25149" xml:space="preserve">deßhalben ſeind die krummen geng ſolches wunderwerck vrſach/ daß auch
              <lb/>
            die berg zerſprengt vnd vmbkeeret werden.</s>
            <s xml:id="echoid-s25150" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s25151" xml:space="preserve">Wir wöllend aber wider zů dem feüwr kommen/ von wölchem mancher-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0850-02" xlink:href="note-0850-02a" xml:space="preserve">Feüwr bleibt
                <lb/>
              in der äſchen.</note>
            ley fragen entſthond. </s>
            <s xml:id="echoid-s25152" xml:space="preserve">dañ weil vor geſagt/ daß diſes durch bewegung erhal-
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>