Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
851 dccxcv
852 dccxcvi
853 dccxcvij
854 dccxcviij
855 dccxcix
856 dccc
857 dccci
858 dcccij
859 dccciij
860 dccciiij
861 dcccv
862 dcccvi
863 dcccvii
864 dcccviii
865 dcccix
866 dcccx
867 dcccxi
868 dcccxii
869 dcccxiii
870 dcccxiiii
871 dcccxv
872 dcccxvi
873 dcccxvii
874 dcccxviii
875 dcccxix
876 dcccxx
877 dcccxxi
878 dcccxxii
879 dcccxxiii
880 dcccxxiiii
< >
page |< < (dcccxxi) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1117" type="section" level="1" n="117">
          <pb o="dcccxxi" file="0877" n="877" rhead="Subteilen ſachen."/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s26054" xml:space="preserve">Deßhalben were es gar nit übergeloffen/ vnd wann es ſchon beſchehen/
              <lb/>
            hette es nitt mögen wider an ſein ſtatt kommenn/ @he dann das menſchlich
              <lb/>
            geſchlecht gar außgetilcket were/ vnnd were alſo die erden nit allein vyl mo
              <lb/>
            nat/ ſonder auch vyl jar vnder dem waſſer verborgen geweſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s26055" xml:space="preserve">Es ſpricht a-
              <lb/>
            ber Plato es ſeyend nitt nur einmalen/ ſonder zů mehrmalen ſolliche auß-
              <lb/>
            lauff vnnd waſſerflůt geweſen/ wölliche in wenig monaten widerumb auff-
              <lb/>
            gehöret habend.</s>
            <s xml:id="echoid-s26056" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s26057" xml:space="preserve">Darumb iſt deß waſſers wenig worden/ damit ein orth der wonung ver-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0877-01" xlink:href="note-0877-01a" xml:space="preserve">warumb
                <gap/>
              -
                <lb/>
              nig waſſer ſy@</note>
            laſſen/ wölliches mitt ſeiner kelte der menſchen leben temperieret/ vnnd nit
              <lb/>
            zerſtöret. </s>
            <s xml:id="echoid-s26058" xml:space="preserve">Dieweil auch der zůſammen gemiſcheten dingen wachſung allein
              <lb/>
            auff der erden von nöten/ hatt das waſſer allein oben auff der erden/ vnnd
              <lb/>
            deſſen wenig/ ſollen ſein/ damitt die metall/ gewechs/ thier/ vnd fiſch möch
              <lb/>
            tend erhalten werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s26059" xml:space="preserve">Als aber auch ein gefahr vorhanden/ es möchte ſolli-
              <lb/>
            ches von dem lufft vnnd der Sonnen glantz/ zů faſt verzeeret werden/ hat
              <lb/>
            es inn ſtettiger bewegung ſollen ſein. </s>
            <s xml:id="echoid-s26060" xml:space="preserve">darumb werdend auch die ſtillen vn-
              <lb/>
            beweglichen waſſer ſchnell faul/ vnnd bald verzeeret. </s>
            <s xml:id="echoid-s26061" xml:space="preserve">Es hatt an
              <unsure/>
            ch die na-
              <lb/>
            tur verordnet daß diſes vnder den Polis/ vnnd inn den gebirgen wachſen
              <lb/>
            möchte/ weil auch die erden in der hitzigen zona vnder demm Equinoctial
              <lb/>
            faſt ertrocknet/ hatt diſes orth gantz nider ſollen ſein/ darumb lauffend al-
              <lb/>
            le waſſer gegen Mittag.</s>
            <s xml:id="echoid-s26062" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s26063" xml:space="preserve">Alſo thůt jm auch der Nilus/ wiewol er durch deß Mons bewegung bey
              <lb/>
            demm Capricorno vnnd ſteinbockiſchen circkel entſpringt/ lauffet er doch
              <lb/>
            über den Equinoctial/ vnnd fahret durch die gantz hitzige Zona/ mit ſtar-
              <lb/>
            ckem trib/ biß er bey Alexandria inn vnſer meer kommet. </s>
            <s xml:id="echoid-s26064" xml:space="preserve">Darumb hat deß
              <lb/>
            kalten vnd feüchten Element mehr ſollen ſein/ an denen orthen/ da es von
              <lb/>
            der Sonnen hitz mehr von nöten geweſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s26065" xml:space="preserve">Es ſeind auch die mittel orther
              <lb/>
            wol fürſchen vnnd verſicheret worden. </s>
            <s xml:id="echoid-s26066" xml:space="preserve">dann weil das waſſer alle zeyt an ein
              <lb/>
            orth lauffet/ habend die landtſchafften nit mögen vnderghen. </s>
            <s xml:id="echoid-s26067" xml:space="preserve">wie dañ auch
              <lb/>
            diſen begegnet/ welliche jre felder vor einem vndergang beſorgend/ vnnd
              <lb/>
            wölliche die pfützen aufftrocknend.</s>
            <s xml:id="echoid-s26068" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s26069" xml:space="preserve">Daß aber das orth gegen Mittag etwas niderer/ vnnd bey den Polis et-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0877-02" xlink:href="note-0877-02a" xml:space="preserve">Mittag ſthel
                <lb/>
              nider.</note>
            was höher iſt/ hatt die verzeerende hitz der Sonnen gethon/ vnnd hatt die
              <lb/>
            kelte bey den Polis große berg erhalten. </s>
            <s xml:id="echoid-s26070" xml:space="preserve">dann wir habend vorhin eroffnet
              <lb/>
            daß die werme verzeeret vnd hinnim̃et/ die kelte aber erhaltet. </s>
            <s xml:id="echoid-s26071" xml:space="preserve">Deßhalben
              <lb/>
            iſt die erden vmb die Polos allzeyt hoch/ vnd in der mitte nider/ wirt auch
              <lb/>
            allzeyt der maſſen beleiben/ vnnd iſt allzeyt der geſtalt geweſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s26072" xml:space="preserve">Alſo hatt
              <lb/>
            auch die Sonn nit ſollen allenthalben dahar faren/ vnd gar nit zů den Po-
              <lb/>
            lis kom̃en. </s>
            <s xml:id="echoid-s26073" xml:space="preserve">dañ wañ diſe ſolte alle jar vm̃ die gantz welt ghẽ/ wurde die erden
              <lb/>
            allethalbẽ gleich ſein/ vñ darũb eintwe{der} gar außgetrücknet/ o{der} mitt waſſer
              <lb/>
            gar bedecket werdẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s26074" xml:space="preserve">Dieweil aber auch diſes noch nit gnůgſam dz die flüß jrẽ
              <lb/>
            freyẽ lauff möchten habẽ/ vnd ſich offtermalen an {der} ſtraaß/ hohe orth erzei
              <lb/>
            gen/ anß wölchẽ waſſerflůt volgẽ/ o{der} dz waſſer ſtill ſthen vñ alſo faulẽ müß-
              <lb/>
            te/ hat die natur dẽ waſſer zůgeeignet/ dz es ſo hoch möcht hinauff farẽ/ als
              <lb/>
            dieff es hinab fallet/ damit es alſo berg vnd bühel überſteigẽ/ vñ in dz meer
              <lb/>
            kom̃en möchte. </s>
            <s xml:id="echoid-s26075" xml:space="preserve">Darũb iſt dz waſſer klein vñ allein zů oberſt auff{der} erdẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s26076" xml:space="preserve">Wañ
              <lb/>
            es alſo groß were wie mã daruon redt/ vnd vn{der} {der} erdẽ verborgẽ lege/ wurde
              <lb/>
            es durch ſein bewegũg die erdẽ on vnderlaß bewegẽ/ o{der} durch ſein ſtille faul
              <lb/>
            werdẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s26077" xml:space="preserve">weil aber derẽ keins bſchicht/ iſt nit müglich dz es ſich in {der} größe mit
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>