Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
861 dcccv
862 dcccvi
863 dcccvii
864 dcccviii
865 dcccix
866 dcccx
867 dcccxi
868 dcccxii
869 dcccxiii
870 dcccxiiii
871 dcccxv
872 dcccxvi
873 dcccxvii
874 dcccxviii
875 dcccxix
876 dcccxx
877 dcccxxi
878 dcccxxii
879 dcccxxiii
880 dcccxxiiii
881 dcccxxv
882 dcccxxvi
883 dcccxxvii
884 dcccxxviii
885 dcccxxix
886 dcccxxx
887 dcccxxxi
888 dcccxxxii
889 dcccxxxiii
890 dcccxxxiiii
< >
page |< < (dcccxx) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1117" type="section" level="1" n="117">
          <pb o="dcccxx" file="0876" n="876" rhead="Außzug von allen"/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s26024" xml:space="preserve">Ariſtoteles vermeinet in Meteoris/ das waſſer möge von deß Poli wegẽ
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0876-01" xlink:href="note-0876-01a" xml:space="preserve">Ariſtotelis ir-
                <lb/>
              thumb.</note>
            nit hinein kommen/ dieweil die erden daſelbſten etwas höcher gelegen.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s26025" xml:space="preserve">Es wurde aber alſo die erd nitt rund ſein/ vnnd vnder demm Equinocti-
              <lb/>
            al kein erden. </s>
            <s xml:id="echoid-s26026" xml:space="preserve">es wurde auch diſe höche kein vergleichung mit der erden vnd
              <lb/>
            waſſeren vnderſcheid haben. </s>
            <s xml:id="echoid-s26027" xml:space="preserve">dann laß ſein (wölliches doch nitt müglich) es
              <lb/>
            ſeye die erden tauſentmal tauſent ſchritt höher. </s>
            <s xml:id="echoid-s26028" xml:space="preserve">wann nun waſſer vmb die er
              <lb/>
            den were/ vnnd aber diſes noch größe der gelegenheit/ zweytauſet mal tau-
              <lb/>
            ſent ſchritt höher dann die erden were/ müßte vnder demm Arctiſchen Po-
              <lb/>
            lo die erden vnder dem waſſer noch tauſentmal tauſent ſchritt ſein/ vnd di-
              <lb/>
            ſes noch vyl mehr an allen anderẽ orthen. </s>
            <s xml:id="echoid-s26029" xml:space="preserve">Ich ſchem̃en mich von diſem herr
              <lb/>
            lichen mañ ſolches an zů zeigẽ/ doch můß ich es von der warheit wegẽ thůn. </s>
            <s xml:id="echoid-s26030" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Deßhalben iſt nit waar dz das waſſer alſo groß ſeye/ vnd dz die erdẽ nit mit
              <lb/>
            jm zů vergleichẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s26031" xml:space="preserve">weil aber auch ein klein waſſer von ſeiner leichte wegẽ ob {der}
              <lb/>
            erden ſchwebet/ erfüllet es alle ebne vnd nidere felder. </s>
            <s xml:id="echoid-s26032" xml:space="preserve">Weil er nun {der} geſtalt
              <lb/>
            vyl meer darzů den großen Oceanũ/ vnd ſo vyl flüß machet/ hat man ver-
              <lb/>
            meinet/ es ſeye deſſen mehr dañ der erden. </s>
            <s xml:id="echoid-s26033" xml:space="preserve">Vyleicht möchte diſes waar ſein
              <lb/>
            wañ wir den vm̃kreiß bedenckẽ/ wañ wir aber die dieffe betrachtẽ iſt gar kein
              <lb/>
            vergleichung darbey. </s>
            <s xml:id="echoid-s26034" xml:space="preserve">Solches anzeigung iſt dz das meer an keinẽ orth dañ
              <lb/>
            in den würblen ein namhafftige dieffe hat/ ſonder an etlichẽ orthen tauſent
              <lb/>
            ſchritt oder fünff hundert oder cc oder ccc. </s>
            <s xml:id="echoid-s26035" xml:space="preserve">wölche dieffe gegẽ der gantzen er-
              <lb/>
            den größe zů rechnen/ iſt wie der ſchweiß an dem menſchen. </s>
            <s xml:id="echoid-s26036" xml:space="preserve">In den würblen
              <lb/>
            iſt das waſſer etwas dieffer/ dieweil gleüblich/ das ſelbig orth werde mehr
              <lb/>
            mitt waſſer dann leichtem lufft erfüllet. </s>
            <s xml:id="echoid-s26037" xml:space="preserve">deßhalben iſt die erden innwendig
              <lb/>
            gantz/ ob wol etwan ein wenig waſſer vonn der hüle wegen hinein geloffen. </s>
            <s xml:id="echoid-s26038" xml:space="preserve">
              <lb/>
            etwan ſammlet ſich ein wenig lufft hinein vnnd diſes nitt wenig/ ſonder al-
              <lb/>
            lein wenig jar. </s>
            <s xml:id="echoid-s26039" xml:space="preserve">Wann das waſſer ein element vnnd alſo groß were/ müßte
              <lb/>
            der größer theil deß meers/ wie auch die erden/ bodenloß ſein. </s>
            <s xml:id="echoid-s26040" xml:space="preserve">dann es iſt ge
              <lb/>
            wüß wann es für tauſent ſchritt tauſentmal tauſent hette/ oder noch zwey-
              <lb/>
            malen ſo vyl/ möchtend die menſchen gar keinen boden finden. </s>
            <s xml:id="echoid-s26041" xml:space="preserve">Weil ſich a-
              <lb/>
            ber diſer allenthalben/ dann nur inn den würblen/ erzeiget/ vnnd aber die
              <lb/>
            würbel allein ein kleines ort begreiffen/ iſt offenbar/ daß das waſſer kümer
              <lb/>
            lich der tauſigeſt theil/ ja noch minder/ der erden iſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s26042" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s26043" xml:space="preserve">Deßhalbẽ ſeind drey element/ vnder wölchen der lufft am leichteſten vñ
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0876-02" xlink:href="note-0876-02a" xml:space="preserve">Der Elemen
                <lb/>
              ten gröſse.</note>
            gröſten iſt/ zů nechſt noch diſem an {der} größe die erden. </s>
            <s xml:id="echoid-s26044" xml:space="preserve">diſe ſeind beid für ſich
              <lb/>
            ſelbs notwendig. </s>
            <s xml:id="echoid-s26045" xml:space="preserve">der lufft iſt zů oberſt/ die erdẽ zů nidereſt/ vnd das kleineſt
              <lb/>
            darzů faſt nit notwendig/ das waſſer in der mitte. </s>
            <s xml:id="echoid-s26046" xml:space="preserve">dann wann die menſchen
              <lb/>
            on ſpeyß leben möchten/ als zů einem exempel die ſtein/ bedörffte man das
              <lb/>
            waſſer gar nit. </s>
            <s xml:id="echoid-s26047" xml:space="preserve">Weil man aber nit allein můſte lebẽ/ ſonder auch geborẽ wer
              <lb/>
            den/ vnd wachſen/ iſt es erſchaffen worden. </s>
            <s xml:id="echoid-s26048" xml:space="preserve">Dieweil dann deß waſſers orth
              <lb/>
            größer dañ deß waſſers element iſt (dann was nider an der erden iſt/ gehört
              <lb/>
            darzů) ghet das erdterich allethalben harfür/ vnd entſthond vyl Inßlen/
              <lb/>
            damit die menſchen vnd andere thier komlichen wonen mögend.</s>
            <s xml:id="echoid-s26049" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s26050" xml:space="preserve">Alſo iſt auch offenbar wie leichtlich waſſergüß anghond/ wölche wir ſund
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0876-03" xlink:href="note-0876-03a" xml:space="preserve">Sündfluſs.</note>
            fluß nennen. </s>
            <s xml:id="echoid-s26051" xml:space="preserve">dañ weil deß waſſers noch ſeiner natur wenig/ vnd zů obereſt
              <lb/>
            auff der erden ligt/ überfallet es die nidere ort/ wañ es ein klein wachſet o{der}
              <lb/>
            anghet/ vnd lauffet auch bald wider ab/ dann es iſt klein/ wañ es ſch on an-
              <lb/>
            gangen. </s>
            <s xml:id="echoid-s26052" xml:space="preserve">wann es aber alſo groß/ wie man vermeinet were/ müſte es treffen
              <lb/>
            lich wachſen/ damit es möchte überlauffen.</s>
            <s xml:id="echoid-s26053" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>