Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
901 dcccxlv
902 dcccxlvi
903 dcccxlvii
904 dcccxlviii
905 dcccxlix
906 dcccl
907 dcccli
908 dccclii
909 dcccliii
910 dcccliiii
911 dccclv
912 dccclvi
913 dccclvii
914 dccclviii
915 dccclix
916 dccclx
917 dccclxi
918 dccclxij
919 dccclxiii
920 dccclxiiii
921 dccclxv
922 dccclxvi
923 dccclxvii
924 dcccxlviii
925 dccclxix
926 dccclxx
927 dccclxxi
928 dccclxxii
929 dccclxxiii
930 dccclxxiiii
< >
page |< < (dcccxxx) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1117" type="section" level="1" n="117">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s26349" xml:space="preserve">
              <pb o="dcccxxx" file="0886" n="886" rhead="Außzug von allen"/>
            beleibt es nit in dem bauch. </s>
            <s xml:id="echoid-s26350" xml:space="preserve">der geſtalt iſt ger fluß Euleus/ welcher auß dem
              <lb/>
            berg Zagrus/ durch Suſianer landſchafft faret. </s>
            <s xml:id="echoid-s26351" xml:space="preserve">dann die Künig in Perſia
              <lb/>
            fůrten diſes waſſer mit jnen/ wann ſie inn kriegßläuffen zůfeld zugend. </s>
            <s xml:id="echoid-s26352" xml:space="preserve">al-
              <lb/>
            ſo fleiſſig warend diſe jr leben zůerhalten. </s>
            <s xml:id="echoid-s26353" xml:space="preserve">dañ das waſſer hatt faſt des lufft
              <lb/>
            natur/ als wir an anderẽ orthẽ angezeigt. </s>
            <s xml:id="echoid-s26354" xml:space="preserve">Es ſoll auch niemãd verwũderen
              <lb/>
            daß Artaxerxes Longimanus alſo lang gelebet/ weil die Künig in Perſi-
              <lb/>
            ſien/ ſo großen fleyß in dem lufft vnd waſſer zůerwellen gehabt. </s>
            <s xml:id="echoid-s26355" xml:space="preserve">doch find
              <lb/>
            ich bey Aeliano für den fluß Euleum den Choaſpen.</s>
            <s xml:id="echoid-s26356" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s26357" xml:space="preserve">Ich find auch daß zwiſchen Gangen vnd Indum ein fluß gar eines liep
              <lb/>
            lichen geſchmack ſeye/ alſo daß deſſelbigen lands einwoner ſo nit am waſſer
              <lb/>
            gelegen/ botten außſenden diſes waſſer zůholen/ damit ſie es trincken mö-
              <lb/>
            gen. </s>
            <s xml:id="echoid-s26358" xml:space="preserve">Man vermeinet aber daß Choaſpes in Medier lãd lige/ wiewol Stra-
              <lb/>
            bo anderſt daruon haltet. </s>
            <s xml:id="echoid-s26359" xml:space="preserve">wann er aber in India were/ hette man das waſ-
              <lb/>
            ſer ſchwerlich mögen ghen Perſepolim bringen.</s>
            <s xml:id="echoid-s26360" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s26361" xml:space="preserve">Deßhalben laß ſein/ das waſſer Chaſpis ſeye das beſt/ vnd ſeye des fluß
              <lb/>
            Eulei auch eines lieblichen geſchmack/ welches die Perſiſchen Künig ge-
              <lb/>
            braucht. </s>
            <s xml:id="echoid-s26362" xml:space="preserve">Es hatt auch India gantz gůte vnd angeneme waſſer. </s>
            <s xml:id="echoid-s26363" xml:space="preserve">demnach dz
              <lb/>
            waſſer von dem Nilo/ darnach das Tyber waſſer in Italia.</s>
            <s xml:id="echoid-s26364" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s26365" xml:space="preserve">Sonſt ſeind auch ander waſſer durch ihr kelte gar verrümpt/ als vorzeyt
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0886-01" xlink:href="note-0886-01a" xml:space="preserve">Kalte waſſer.</note>
            ten eines in Corinthier landſchafft auß eines bergs gübel gefloſſen/ welches
              <lb/>
            kelter dann der ſchnee geweſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s26366" xml:space="preserve">Es zeigt Georgius Agricola an/ daß ein
              <lb/>
            meil von Culma ein waſſer vorhanden ſo vnſinnig genennet/ welches gar
              <lb/>
            kalt ſeye/ ob man wol vermeinet es ſiede. </s>
            <s xml:id="echoid-s26367" xml:space="preserve">Alſo iſt auch eines in Behem bey
              <lb/>
            dem fluß Egra/ welches wol nitt kalt/ aber doch ſeüdet vnd blateren gibt/
              <lb/>
            darzů laute klapff von jm laßet/ daß es ein wunderbar getöß in den ohren
              <lb/>
            gibt/ von ſeines fal wegẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s26368" xml:space="preserve">Geleicher geſtalt ghet es auch mit dem Rhein zů/
              <lb/>
            vn{der} dem bodenſee bey Schaffhauſen/ da er über hoche felſen hinab fallet/
              <lb/>
            daß man jn etliche tauſent ſchritt hören mag/ vnnd an der neche einẽ Ton-
              <lb/>
            der faſt geleich iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s26369" xml:space="preserve">dann wann das waſſer vonn der höhe hinab fallet/ oder
              <lb/>
            mit ſtarckem trib auß engen orthen lauffet/ gibt es ein getöß. </s>
            <s xml:id="echoid-s26370" xml:space="preserve">alſo iſt der
              <lb/>
            kelte vrſach die ſchnee/ Marmolſtein/ metall/ kalter himmel/ ſchnelle bewe
              <lb/>
            gung/ hocher hinabfal/ vnnd fürnemlich wann ſalpeter darunder vermi-
              <lb/>
            ſchet iſt/ dann ſolliches wirt hernach angezeigt werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s26371" xml:space="preserve">Doch beleibt diſe
              <lb/>
            kelte in etlichen brunnen nit alle zeit. </s>
            <s xml:id="echoid-s26372" xml:space="preserve">als in einer ſtatt in Hiſpaniẽ/ Peſque
              <lb/>
            ren von Dueren zůgehörig/ bey dem großen fluß Durren/ ligt xj grad von
              <lb/>
            den glückſeligen Inßlen/ vnd zwey vnnd viertzig von dem Aequinoctial/
              <lb/>
            da iſt ein bruñ welcher in dem früling waſſer gibt/ in dem ſommer hernach
              <lb/>
            gantz vylfaltiglich. </s>
            <s xml:id="echoid-s26373" xml:space="preserve">Zů anfang des herbſt aber facht er an außtrucknẽ/ vnd
              <lb/>
            bleibt in dem winter trocken. </s>
            <s xml:id="echoid-s26374" xml:space="preserve">Blaſius de Villa Frãta ein Hiſpanier artzet/
              <lb/>
            als einer der deſſen gůte erfarnuß habẽ vermeint/ achtet/ es kom̃e von des
              <lb/>
            bronnen tieffe har/ darum̃ verſige er inn dem ſom̃er nit/ aber in dem win-
              <lb/>
            ter werde er durch die innerliche werme der erden verzeert.</s>
            <s xml:id="echoid-s26375" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s26376" xml:space="preserve">Ich hab aber vorhin angezeigt/ daß die innerliche erdenn nitt für ſich
              <lb/>
            ſelbs wermer in dem winter dañ im ſommer ſeye/ ſonder allein auß verglei-
              <lb/>
            chung des lufft. </s>
            <s xml:id="echoid-s26377" xml:space="preserve">Weil nun diſer gantz kalt/ hatt er etwz ſalpeter. </s>
            <s xml:id="echoid-s26378" xml:space="preserve">in dem ſom
              <lb/>
            mer ghet er an/ wan die bechlin von den bergen herab lauffen vñ die ſchnee
              <lb/>
            ſchmeltzen. </s>
            <s xml:id="echoid-s26379" xml:space="preserve">in dem Herbſt wirt er trocken/ wann die waſſer von den bergen
              <lb/>
            auffgehöret vnder der erdẽ zůflieſſen/ darumb iſt er in dem winter trocken.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s26380" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>