Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
971 dccccxv
972 dccccxvi
973 dccccxvii
974 dccccxviii
975 dccccxix
976 dccccxx
977 dccccxxi
978 dccccxxii
979 dccccxxiii
980 dccccxxiiii
981 dccccxxv
982 dccccxxvi
983 dccccxxvii
984 dccccxxviii
985 dccccxxix
986 dccccxxx
987 dccccxxxi
988 dcccxxxii
989 dccccxxxiii
990 dccccxxxiiij
991
992
993
994
995
996
< >
page |< < (dcccxxxii) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1465" type="section" level="1" n="135">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s29408" xml:space="preserve">
              <pb o="dcccxxxii" file="0988" n="988" rhead="Außzug von allen"/>
            Im ſom̃er regnet es wenig/ dañ die hitz dörret mehr weder ſie auff hin ziehe.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s29409" xml:space="preserve">In vnſeren landen aber/ dieweil die werme klein vnd ſchwach/ zeücht ſi die
              <lb/>
            dünſt allgemach auffhin/ wölche/ ehe dz ſie herab regnen/ von {der} tröckne ver
              <lb/>
            zeert werdẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s29410" xml:space="preserve">Darũb wañ es regnẽ ſoll/ můß es geſchwind zůghen/ dañ ſo die
              <lb/>
            wolckẽ lang bleibẽ/ werdẽ ſie võ {der} Soñen dürre verzeert. </s>
            <s xml:id="echoid-s29411" xml:space="preserve">Es regnet auch im
              <lb/>
            winter wenig/ dañ ven wegẽ {der} ſchwachen Sonnẽ/ mag {der} dãpff nit hinauff
              <lb/>
            gezogen werdẽ/ vñ gibt ſchön wetter. </s>
            <s xml:id="echoid-s29412" xml:space="preserve">o{der} es wirt nit faſt hoch gezogẽ/ ſo gibt
              <lb/>
            es dañ dunckel wetter. </s>
            <s xml:id="echoid-s29413" xml:space="preserve">wirt es aber etwz höher gezogen/ ſo kommet doch dz
              <lb/>
            leicht allein auffhin/ vnd wirt von {der} dicke deß luffts/ vnd düñe deß dãpffs
              <lb/>
            nit zůſamen getribẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s29414" xml:space="preserve">der lufft iſt aber dick/ dann er iſt kalt. </s>
            <s xml:id="echoid-s29415" xml:space="preserve">Wañ er nun nit
              <lb/>
            zůſamẽ tribẽ wirt/ macht er ſich zů ſchnee/ dañ {der} ſchnee iſt ein zůſamẽ gefror
              <lb/>
            ner vnd hit zůſamen tribner dunſt/ von wegẽ {der} düñe vnd eignen ſubſtantz
              <lb/>
            vnd deß luffts dicke. </s>
            <s xml:id="echoid-s29416" xml:space="preserve">Darũb wirt {der} ſchnee in einẽ höheren orth/ auch auß ei-
              <lb/>
            nẽ dünnerẽ dãpff gemachet dañ {der} reiff/ vñ auß {der} vrſach iſt {der} reiff vyl kelter
              <lb/>
            dañ der ſchnee/ vnd ſchadet den böumẽ auch vyl mehr dañ der ſchnee. </s>
            <s xml:id="echoid-s29417" xml:space="preserve">zů dẽ
              <lb/>
            kom̃en die reiffen auch ſpeter/ dañ {der} ſchnee fallet nur im winter/ darũb daß
              <lb/>
            die düñe ſubſtantz nit leichtlich zůſamen gefreürt. </s>
            <s xml:id="echoid-s29418" xml:space="preserve">aber {der} tow gefreürt leicht
              <lb/>
            lich/ darũb dz er jrrdiſch/ vnd alſo kom̃en die reiffen ſpeter weder der ſchnee.</s>
            <s xml:id="echoid-s29419" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s29420" xml:space="preserve">Der hagel wirt in einẽ höherẽ orth gemachet we{der} der ſchnee. </s>
            <s xml:id="echoid-s29421" xml:space="preserve">dañ im ſom̃er
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0988-01" xlink:href="note-0988-01a" xml:space="preserve">Hagel.</note>
            můß ein höher orth ſein da es kalt ſeye/ dañ im winter. </s>
            <s xml:id="echoid-s29422" xml:space="preserve">deßgeleichen werden
              <lb/>
            die dämpff von wegen deß luffts dũñe vnd jrer ſubtilitet vnd werme/ auch
              <lb/>
            von {der} Sonnẽ hitz höher auffgezogẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s29423" xml:space="preserve">Es můß aber hie ein cõpreſſion vnd zů
              <lb/>
            ſamentruckung ſein/ damit es eyß werde. </s>
            <s xml:id="echoid-s29424" xml:space="preserve">Es fallẽ etwan ſo große ſtein/ daß
              <lb/>
            er die ochſen tödet/ vnd heüſer niderſchlagt. </s>
            <s xml:id="echoid-s29425" xml:space="preserve">es iſt gemein dz er die frücht vñ
              <lb/>
            ſaamẽ zerſchlage vñ niderwerffe. </s>
            <s xml:id="echoid-s29426" xml:space="preserve">es mag aber kein hagel on große wind wer
              <lb/>
            den/ dann wañ {der} lufft düñ iſt/ ſo iſt er nit kalt/ vnd mag {der} dunſt nit zůſamẽ
              <lb/>
            gefrierẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s29427" xml:space="preserve">iſt er aber dick/ ſo kan es on wind nit zůghen. </s>
            <s xml:id="echoid-s29428" xml:space="preserve">Darũb aber dz es hag
              <lb/>
            le/ můß {der} dunſt zůſamẽ getribẽ vnd gezwengt werdẽ/ damit es nit ſchnee o-
              <lb/>
            der reiff werde. </s>
            <s xml:id="echoid-s29429" xml:space="preserve">er můß auch zůſamẽ gefrierẽ dz es nit waſſer o{der} regen werd.</s>
            <s xml:id="echoid-s29430" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s29431" xml:space="preserve">Du ſprichſt wie ghet es aber zů dz in den hohen gipfflen {der} bergen ſchnee li
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0988-02" xlink:href="note-0988-02a" xml:space="preserve">Schnee auff
                <lb/>
              den bergen.</note>
            get/ vnd am aller kelteſtẽ ſeind/ dieweil doch die Soñ neher/ vnd die ſtromẽ
              <lb/>
            widerũb gebogen werdẽ? </s>
            <s xml:id="echoid-s29432" xml:space="preserve">Das iſt aber nit zů verwunderẽ/ dañ {der} lufft iſt võ
              <lb/>
            natur kalt/ vnd dz orth auß wölchẽ die ſtromẽ widerũb gebogen werdẽ/ vn-
              <lb/>
            geleich vnd eben/ darũb werden ſie nit zů einẽ orth gebogẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s29433" xml:space="preserve">Es iſt auch eng/
              <lb/>
            gibt deßhalbẽ ein kleinẽ widerſchein/ darnoch auch von natur kalt von we-
              <lb/>
            gen {der} ſteinẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s29434" xml:space="preserve">zů dẽ iſt ein theil deß bergs am ſchattẽ gelegẽ/ vnd wölches das
              <lb/>
            gröſt/ iſt die gelegen heit ſo bey dẽ gipffel/ weit vom vnderſten theil vnd {der}
              <lb/>
            ebne {der} erden/ darũb iſt es auch daſelbſt gar kalt. </s>
            <s xml:id="echoid-s29435" xml:space="preserve">Wañ nun die wind wäyen
              <lb/>
            vnd der lufft durch gleich weite orth getragen wirt/ müſſen die gipffel {der} ber
              <lb/>
            gen mechtig erkaltẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s29436" xml:space="preserve">Dieweil aber die näbel hoch über dem gipffel deß bergs
              <lb/>
            ſeind/ ob ſie gleich von der erden nit über M M ſchritt hoch ſeind/ werdẽ ſie
              <lb/>
            doch gegẽ {der} erdẽ gerechnet mechtig hoch zů ſein/ als wañ {der} berg fünff tauſet
              <lb/>
            ſchritt hoch were/ ſo ſeind die näbel etwan auff die vij tauſent ſchritt hoch võ
              <lb/>
            der erden. </s>
            <s xml:id="echoid-s29437" xml:space="preserve">als dann werden die ſchnee/ von wegẽ der mechtigẽ höhe der näb-
              <lb/>
            len/ oder zů ſommers zeytẽ hagel. </s>
            <s xml:id="echoid-s29438" xml:space="preserve">dann der ſchnee/ hagel/ vnnd platzregen/
              <lb/>
            werden auff zweyerley weyß. </s>
            <s xml:id="echoid-s29439" xml:space="preserve">als an einem orth wann der dampff daſelbſten
              <lb/>
            aufferhebt wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s29440" xml:space="preserve">oder an einem anderen/ wann ſie von den winden dahin
              <lb/>
            gefüret werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s29441" xml:space="preserve">Es werde aber der bagel wo er welle/ ſo kan es nitt on wind
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>