Guevara, Giovanni di, In Aristotelis mechanicas commentarii, 1627

Page concordance

< >
Scan Original
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
< >
page |< < of 303 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10019">
            <p id="N10687" type="main">
              <s id="N106A7">
                <pb pagenum="10" xlink:href="005/01/018.jpg"/>
              cunque pondera, ad aerem vel aquam artificiosè pellendam,
                <lb/>
              attrahendam, aut continendam, ad miſſilia proijcienda,
                <expan abbr="aliaq.">aliaque</expan>
                <lb/>
              ſecundum varias poſitiones locanda, vel de loco ad locum,
                <lb/>
              diuerſimodè transferenda, & ſimilia, quæ per ſe nota erunt
                <lb/>
              mechanicamenta omnia ad id præſtandum accomodata, ac
                <lb/>
              ſpeculationes mechanicas recenſenti. </s>
            </p>
            <p id="N106C7" type="main">
              <s id="N106C9">Deinde obſeruandum eſt, ad prædictam motionem, aut
                <lb/>
              quietem arte conſequendam, duo potiſſimum conſiderari à
                <lb/>
              Mechanico; nimirum & quantitatem ponderis ex parte cor­
                <lb/>
              poris mouendi, & quantitatem virtutis ex parte mouentis, ſi­
                <lb/>
              ue immediatè ipſe moueat per virtutem intrinſecam, fiue per
                <lb/>
              impreſſionem impetus, aut per inſtrumenta. </s>
              <s id="N106D6">In hoc enim ars
                <lb/>
              ipſa mechanica ſita eſt, vt habita ratione ponderis, aut leui­
                <lb/>
              tatis corporis mouendi aut detinendi, proportionalis vis ad id
                <lb/>
              præſtandum adhibeatur,
                <expan abbr="congruaq.">congruaque</expan>
              applicentur machina­
                <lb/>
              menta, ad ſupplendum quod deeſt naturali virtuti. </s>
              <s id="N106E5">Quod
                <lb/>
              nequaquam fieri poſſet ſine conſideratione quantitatis vtriuſ­
                <lb/>
              que, nempe ponderis mouendi, & virtutis motiuæ vbi tota
                <lb/>
              fundari debet proportio vnius ad alteram. </s>
            </p>
            <p id="N106EE" type="main">
              <s id="N106F0">Denique obſeruandum etiam erit, prædictam quantitatem
                <lb/>
              ponderis, tum grauitatem, tum leuitatem reſpectu
                <expan abbr="diuerſorũ">diuerſorum</expan>
                <lb/>
              à Mechanicis appellari. </s>
              <s id="N106FB">Maior enim quantitas ponderis re­
                <lb/>
              ſpectu minoris, ab ipſis dicitur grauitas; minor vero compa­
                <lb/>
              ratione maioris, dicitur leuitas. </s>
              <s id="N10702">Sicut illud corpus ab ipſis
                <lb/>
              dicitur leue, quod minus habet pondus reſpectu alterius; il­
                <lb/>
              lud vero graue, quod maius; etiam ſi per ſe ſimpliciter lo­
                <lb/>
              quendo vtrumque graue ſit. </s>
              <s id="N1070B">Non enim Mechanicus accipit
                <lb/>
              graue aut leue ſimpliciter & ſecundum ſe, quemadmodum vt
                <lb/>
              plurimum accipit Phyſicus (nempe per graue intelligendo,
                <lb/>
              quod nullam habet in ſe leuitatem, per leue autem quod nul­
                <lb/>
              lam habet in ſe grauirtatem;) ſed ſemper vtrumque accipit
                <lb/>
              reſpectiue; ita vt idem dicatur graue & leue reſpectu diuerſo­
                <lb/>
              rum, vt habetur etiam apud Ariſtotelem lib. 4. de cœlo tex.
                <lb/>
              27. vbi aer & aqua reſpectu terræ dicuntur leuia, reſpectu ve­
                <lb/>
              ro ignis, grauia. </s>
            </p>
            <p id="N1071F" type="main">
              <s id="N10721">His ergo præmiſſis facile primo intelligetur, ſubiectum ma-</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>