1& Zucchius, aqua aſcendens intra tubum, ad vacuum impediendum
(quod in ſequentibus Machinis frequentiſſimum eſt) tantundem
gravat, quantum gravaret in libero aëre ſuſpenſa. Quòd benè adver
terejubet Cabæus illos, qui ſpecioſo nimis nomine ſe Ingenie
ros appellari volunt; & Zucchius ait, ſe huius rei experimento
coëgiſſe, virum alioqui non ineruditum, vt fallaciam agnoſceret in
via, quâ motum perpetuum ſe inveniſſe putabat, & iam dicandum Ma
gno Principi ſchema in æs incidi curaverat, ſupponendo aquam ad impe
diendum vacuum ſua vi aſcendentem non egere virtute æquilibrante, ne
dum ſuperante pondus illius, qua eget cùm ſiſtenda vel elevanda eſt in
aëre, liberè accurrente ad replendum ſpatium inter eam, & alia corpora
relinquendum.
(quod in ſequentibus Machinis frequentiſſimum eſt) tantundem
gravat, quantum gravaret in libero aëre ſuſpenſa. Quòd benè adver
terejubet Cabæus illos, qui ſpecioſo nimis nomine ſe Ingenie
ros appellari volunt; & Zucchius ait, ſe huius rei experimento
coëgiſſe, virum alioqui non ineruditum, vt fallaciam agnoſceret in
via, quâ motum perpetuum ſe inveniſſe putabat, & iam dicandum Ma
gno Principi ſchema in æs incidi curaverat, ſupponendo aquam ad impe
diendum vacuum ſua vi aſcendentem non egere virtute æquilibrante, ne
dum ſuperante pondus illius, qua eget cùm ſiſtenda vel elevanda eſt in
aëre, liberè accurrente ad replendum ſpatium inter eam, & alia corpora
relinquendum.
Vis attra
ctiva non
ineſt corpo
ribus attra
Hic.
ctiva non
ineſt corpo
ribus attra
Hic.
Alij igitur, & meliùs, exiſtimant, omnibus corporibus
contiguis hanc ineſſe vim, à Natura attributam, ad Vniverſi
bonum ac conſervationem, vt quotiescunque vnum illorum lo
co cedit, ſeu tractum ab extrinſeco agente violenter, ſeu ſponte
& innatâ inclinatione recedens, pondere videlicet, aut levitate:
trahat ſecum alterum ſibi contiguum, quantumvis reluctans,
quoties inter ipſum & contiguum non poteſt ſubintrare corpus
aliud, quod partium Vniverſi contiguitatem tueatur, & impedi
at inanitatem; adeoque trahentibus, non tractis corporibus
vim illam motivam ineſſe. Et hanc vim appellant vim attracti
vam, eſtque illa ipſa quam nos primum Machinarum hydro-pnev
maticarum principium ſeu fundamentum dicimus, vnaque eſt
ex cauſis vacui impeditivis. Dico, vna ex cauſis, non enim v
nica eſt via atque induſtria, quâ vacuum Natura evitare adni
titur. Modò enim vtitur prædicta vi attractiva: modò adſciſcit
operam alteratricium qualitatum, quæ corpora rarefaciunt, &
in ampliorem molem diffundunt: non nunquam magno impe
tu vaſa frangit, aut alia id genus media, prout occaſio & neceſ
ſitas fert, accommodat: quin etiam haud rarò nullo motu, nulla
actione, nulla denique vi effectrice, ſed per negativam quandam
obſiſtentiam vacuo repugnat; vt cùm Iatera follium compreſſa
clauſo orificio, vt diximus ſuprà, divellinon ſinit. Semper
contiguis hanc ineſſe vim, à Natura attributam, ad Vniverſi
bonum ac conſervationem, vt quotiescunque vnum illorum lo
co cedit, ſeu tractum ab extrinſeco agente violenter, ſeu ſponte
& innatâ inclinatione recedens, pondere videlicet, aut levitate:
trahat ſecum alterum ſibi contiguum, quantumvis reluctans,
quoties inter ipſum & contiguum non poteſt ſubintrare corpus
aliud, quod partium Vniverſi contiguitatem tueatur, & impedi
at inanitatem; adeoque trahentibus, non tractis corporibus
vim illam motivam ineſſe. Et hanc vim appellant vim attracti
vam, eſtque illa ipſa quam nos primum Machinarum hydro-pnev
maticarum principium ſeu fundamentum dicimus, vnaque eſt
ex cauſis vacui impeditivis. Dico, vna ex cauſis, non enim v
nica eſt via atque induſtria, quâ vacuum Natura evitare adni
titur. Modò enim vtitur prædicta vi attractiva: modò adſciſcit
operam alteratricium qualitatum, quæ corpora rarefaciunt, &
in ampliorem molem diffundunt: non nunquam magno impe
tu vaſa frangit, aut alia id genus media, prout occaſio & neceſ
ſitas fert, accommodat: quin etiam haud rarò nullo motu, nulla
actione, nulla denique vi effectrice, ſed per negativam quandam
obſiſtentiam vacuo repugnat; vt cùm Iatera follium compreſſa
clauſo orificio, vt diximus ſuprà, divellinon ſinit. Semper