Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
571 dxv
572 dxvi
573 dxvij
574 dxviij
575 dxix
576 dxx
577 dxxi
578 dxxij
579 dxxiij
580 dxxiiij
581 dxxv
582 dxxvi
583 dxxvij
584 dxxviij
585 dxxix
586 dxxx
587 dxxxi
588 dxxxii
589 dxxxiij
590 dxxxiiij
591 dxxxv
592 dxxxvi
593 dxxxvij
594 dxxxviij
595 dxxxix
596 dxl
597 dxli
598 dxlij
599 dxliij
600 dxliiij
< >
page |< < (cccclxxxvi) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div695" type="section" level="1" n="66">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15712" xml:space="preserve">
              <pb o="cccclxxxvi" file="0542" n="542" rhead="Von mancherlei wunderbaren"/>
            diſem/ dieweil ſolliches zů beſchirm vnd rechtmeßigen vrſachen beſchriben
              <lb/>
            wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15713" xml:space="preserve">wann aber yemand diſes mißbraucht/ wirt er von Gott geſtrafft wer
              <lb/>
            den. </s>
            <s xml:id="echoid-s15714" xml:space="preserve">Deßhalbẽ wirt nutzlicher ſein/ wann ich anzeigt/ wie man ſtarck mau-
              <lb/>
            ren machen ſoll/ von wölchen etwas vorhin geſagt.</s>
            <s xml:id="echoid-s15715" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15716" xml:space="preserve">Man machet ſie auß kreidechtiger erden ſo rot oder weyß iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15717" xml:space="preserve">diſe ſeübert
              <lb/>
            man wol von dem ſand/ wůſt/ ſteinleinẽ/ vnd kaat. </s>
            <s xml:id="echoid-s15718" xml:space="preserve">darnach trucknet man
              <lb/>
            ſie fünff jar lang/ nit bey dem feüwr/ ſonder an der Sonnen. </s>
            <s xml:id="echoid-s15719" xml:space="preserve">In dem frü-
              <lb/>
            ling oder Herbſt ſoll man ſie bereiten/ damit ſie nit in dem heiſſen Som̃er/
              <lb/>
            wann das leder dürr worden/ ſich zůſammen ziehe vnd breche. </s>
            <s xml:id="echoid-s15720" xml:space="preserve">Wann zwey
              <lb/>
            jar herumb ſeind/ fahend ſie an nutzlich ſein/ aber in fünff jaren gantz voll-
              <lb/>
            kom̃en. </s>
            <s xml:id="echoid-s15721" xml:space="preserve">Ehe man ſie bereitet/ ſoll man ſie wol rüren vnd ſtrauw darein mi-
              <lb/>
            ſchen. </s>
            <s xml:id="echoid-s15722" xml:space="preserve">der kalch ſol von geſunden ſteinen ſein/ vnnd das ſand wie der ſtaub
              <lb/>
            zů Puteolen/ oder ſo vonn kolen iſt/ rauch/ leicht/ vnnd durch des feüwrs
              <lb/>
            krafft gebrennt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15723" xml:space="preserve">Mit diſen materien/ vorab wann die ziegel auß bintzſteini
              <lb/>
            gem leym gemachet/ werden ewige mauren. </s>
            <s xml:id="echoid-s15724" xml:space="preserve">dann der kalch vñ gezeüg hatt
              <lb/>
            ein kleinen vnderſcheid vonn den zieglen/ wann auch diſe beyd des feüwrs
              <lb/>
            krafft entpfinden/ vnd ſubteyl worden/ wirt es zůletſt als hert wie ein Ada
              <lb/>
            mant. </s>
            <s xml:id="echoid-s15725" xml:space="preserve">Es iſt auch gůt daß die gebäüw beſchehen wañ tag vnd nacht faſt ge-
              <lb/>
            leich ſein/ darzů nit vyl kalch/ gůt quaderſtein/ vnd das die maurẽ ſchnůr
              <lb/>
            ſchlecht auffgefürt werden.</s>
            <s xml:id="echoid-s15726" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15727" xml:space="preserve">Wir wöllen auch jetz zů den ringeren erfindungen kommẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s15728" xml:space="preserve">Man machet
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0542-01" xlink:href="note-0542-01a" xml:space="preserve">Vmlauffende
                <lb/>
              brotſpis:</note>
            vnder dem Camin ein inſtrumẽt/ durch wölches der brotſpiß von jm ſelbs
              <lb/>
            vmblauffet. </s>
            <s xml:id="echoid-s15729" xml:space="preserve">daſſelbig ob es wol gemein/ geth alſo zů. </s>
            <s xml:id="echoid-s15730" xml:space="preserve">(dann man mag in al
              <lb/>
            leu dingen etwas großes harzů thůn/ dann man kan jetz auch mauren ma-
              <lb/>
            chen/ aber von gebrenten/ vnd nit auß getrockneten zieglen/ auch von ſand
              <lb/>
            das nit in dem feüwr gedörret vnnd ſubteyl worden. </s>
            <s xml:id="echoid-s15731" xml:space="preserve">darumb ſeind ſie weder
              <lb/>
            für den winter/ regẽ noch wind gůt/ darzů nit wirhafft) Man ſtoßet ein ey
              <lb/>
            ſen zů beyden ſeiten des kemins in die mauren. </s>
            <s xml:id="echoid-s15732" xml:space="preserve">in dem ſelbige iſt ein loch/ in
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0542-01" xlink:href="fig-0542-01a" number="79">
                <image file="0542-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0542-01"/>
              </figure>
            welches des vm̃lauffendẽ blechs ſpitz geth. </s>
            <s xml:id="echoid-s15733" xml:space="preserve">dz blech iſt düñ/
              <lb/>
            vnnd hatt zů niderſt ein zinckecht eyſen/ welches anderer
              <lb/>
            ſpitz ein wenig ſtumpff in dz ober loch mit einẽ nagel geheff
              <lb/>
            tet wirt/ in welchem er auch vm̃ laufft. </s>
            <s xml:id="echoid-s15734" xml:space="preserve">In dem ſelbigen na
              <lb/>
            gel bey dem oberen loch/ iſt beſeytz noch ein ander loch/ in
              <lb/>
            welches man des anderẽ eyſenen ſteckẽ ſpitz ſtoßet. </s>
            <s xml:id="echoid-s15735" xml:space="preserve">bey dem
              <lb/>
            ſpitz ſo im nagel ſteth/ iſt ein eyſen rad/ dz mit zincken vmb
              <lb/>
            faret/ alſo dz die zincken in dz eyſen kom̃en/ darzů auch der
              <lb/>
            vmblauffend ſpitz/ wie auch an dem anderẽ theil/ ſo in den
              <lb/>
            ring geſchloſſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s15736" xml:space="preserve">bey der mitte iſt ein hültzen rad ſo mit vyl
              <lb/>
            circklen außgehület iſt/ vmb welche hüle ein eyßene ketten
              <lb/>
            ligt/ die widerumb den eyßenen circkel vmbgibt/ vnd dar
              <lb/>
            zů vmb den ſpiß geth. </s>
            <s xml:id="echoid-s15737" xml:space="preserve">alſo daß vyl ketten ſeind/ wie vyl ge
              <lb/>
            ringlet hülenẽ ſeind/ inn dem hültzenen vmblauff/ vnd auch ſo vyl/ in wel
              <lb/>
            che der brotſpiß gelegt wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15738" xml:space="preserve">Alſo beſchicht/ daß der rauch dz windblech/ wel
              <lb/>
            ches mit flüglen vngeleich/ ſich neiget vnd vmblaufft/ durch welches das
              <lb/>
            rad vm̃getriben/ ſo von der vngeleicheit die kettẽ mit jren zeücht/ vnd den
              <lb/>
            brotſpiß treibt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15739" xml:space="preserve">Es laufft aber dz windblech alſo ring barum̃ wañ es in einẽ
              <lb/>
            gewicht vñ ſchnůrſchlecht hanget/ dz es auch on feüwr/ wañ kein brotſpiß
              <lb/>
            daran iſt/ dz rad ſo an jm iſt/ vm̃treibt/ vñ diſes durch gewüße vrſachẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s15740" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>