Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of figures

< >
[1] CARDANVS ÆTATIS AN XLVIIII HIER
[2] Notus Meſolibanotus Libanotus Vpoſibanotus Notolijbicus Meſafricus Africus Vpafricus Zephijrus Meſocorus Corus Vpocorus Borrholijbicus Vpocircius Circius Mejocircius Septentrio Vpaguilo Aguilo Meſaguilo Borrhapeliotes Vpocœcias Cœcias Meſocœcias Subſolanus Vpeurus Eurus Meſeurus Notapeliotes Vpophœnix Phœnix Meſophœnix
[3] A C D E F G H B
[4] c a b d e f
[5] a b d c
[6] a d @ f g b h c
[7] A B C
[8] a b c e d f
[9] k a b m f g h l c d
[10] a b c
[11] d h k l c g f
[12] a h k l g b c d f e
[13] a b c d
[14] e f g
[15] l h k m
[16] A C D B
[17] g k f e c b b d l A
[18] h g b a d c f k e
[19] c b a d e
[20] a k c b d f e m n g h l
[21] e b g a c d f
[22] 135 30
[23] a b
[24] Piceę fructus. Pineę fructus.
[Figure 25]
[26] Colocynthis. Cucurbita longa. Cucur bita mari na.
[27] d a e l b k f c g h
[28] OS. Venter. Inteſtinũ. A@@s. A D B C >A B C D
[29] a b
[Figure 30]
< >
page |< < (ciiij) of 997 > >|
161ciiijſachen/ Das vierdt bůch. weder von der Sonnẽ hitz/ wölche getemperiert iſt/ nach von der jrrdiſchen
die nitt mag zůſamen gebracht werden/ gekochet wirt.
Wie ghat es aber zů/ daß inn dem land Potoſſen ſo vil ſilbers/ daß man
11Ertzgrůben. alle monat für ſechßmal hunderttauſet gulden ſilber mag auß der grůben
bringen/ namlich biß inn die ſechtzigtauſet pfund ſilbers/ on das man von
India bringet.
Es iſt wol ein vngleüblicher handel wann man jhm zů dem
erſten nachgedencket/ ſo man aber diſes fleiſſig erwigt/ iſt es nitt mehr.
Dañ
zů dem erſten iſt bekannt/ das diſes ein lange zeytt iſt verborgen gelegen/ al
ſo das es zů einem lauteren ſilber zůſamen geloffen iſt.
darumb werdend die
betrogen/ wölliche vermeinend/ es werde alſo ein beſtand haben.
Dann al-
les vnder dem himmel/ ſo züſamen getragen vnnd zůgenommen/ werdend
zů letſt erſchöpffet.
Demnach iſt diſes land vnebenn vnnd vngeleich. vnnd ob wol an einem
orth ein vngleüblicher hauffen/ wann man es aber mitt der größe deßſelbi-
genn ſtrichs vergleichet/ wöllicher an der breitte 65.
grad haltet/ vnd auch
ein zim̃liche lenge/ ſo wirt nitt mehr ſilber da ſein/ dann inn Teütſchenn
landen.
Dieweil auch das ſelbig gantz land in der hitzigen zona ligt/ iſt kein
wunder wann alle wäſſerige feüchtigkeit vßgekochet/ das ſo vil ſilber wirt.
Darzů wann wir vns nitt verwundern daß Italia ſo vil eyſen hatt/ das
yhenes ſilber nitt der tauſigeſt theil mag genennet werdenn/ weil doch Ita
lia kümerlich an der größe der vierzigeſt theil deß ſelbigen lands/ was ver-
wundern wir vns dann ab dem ſilber?
Du ſprichſt aber/ das ſilber iſt voll-
kommen.
Ich bekenn es/ es iſt aber auch ein großer vnderſcheid zwiſchenn
einem vnnd ſechzigtauſet.
daſelbſten vergleicht ſich auch der himmel an der
proportz dem ſilber/ wie gſagt/ Italien aber dem eyſenn.
dann es iſt nitt gar
zů warm/ vnnd iſt nitt kalt.
Es iſt Potoſſen ein hoher berg/ yhenſidt doch
nitt weytt von dem Capricorniſchen circkel zwiſchen der ſtatt Platta/ vnd
dem land Chile/ doch etwas näher Platte gegen Nidergang/ da es am al-
ler weytteſten von Hiſpanien iſt.
Es iſt aber diſes wol zů verwundern/ das man ſagt/ es werde das ſilber
durch keine blaaßbelg weich.
wie man auch alle ſorg hieran angewendet/ vñ
auß vorgender Fürſten handlung iſt vnderricht wordenn/ hatt man die ge-
ſchirr inn wölchen man gewhont das ſilber zů ſchmeltzen/ mitt ſampt dem
ſilber ſo oben auffgelegt/ vnnd vnden mitt kolen gefüllet/ vnnd mitt lö-
cheren durch boret/ wann der wind wäyet/ zů oberſt auff den berg geſetzet/
vnnd alſo geſchmeltzet/ vnnd demnach widerumb inn kleinen geſchirrenn
mitt den blaaßbelgen geleüteret.
Wiewol deſſen vrſach ſchwer zů erfinden/
wöllend wir ſie nitt vnderlaſſen.
Es beduncket mich aber es beſchehe diſes darumb/ weil von dem auſſer-
lichen vnnd mechtigen kaltẽ lufft/ die innerliche werme ſich zůſamen thůt/
vnd alſo mitt größerem gwalt das ſilber ſchmeltzet/ wölches mitt dem kath
vermiſchet/ nitt mocht anderer gſtalt zerlaſſen werdẽ.
Solliches anzeigung
iſt/ das diſes allein in dem kalten land/ zů obereſt auff dem gebirg/ vnd da
der lufft im kelteſten iſt/ beſchicht.
Deßhalben wie kein wind wäyet/ mocht
das ſilber nitt geſchmeltzet werden/ alſo das ſich die Spanier der winden ge
brauchen zů ſchiffen/ vnd ſilber zů bekommen.
Es hatt mir ein wundartzet inn Schottland mein gůtter freünd ange-
zeiget/ dz die ſchwerter bey dem ſpitz das gelt an ſich ziehend/ alſo das all-

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index