Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of figures

< >
[1] CARDANVS ÆTATIS AN XLVIIII HIER
[2] Notus Meſolibanotus Libanotus Vpoſibanotus Notolijbicus Meſafricus Africus Vpafricus Zephijrus Meſocorus Corus Vpocorus Borrholijbicus Vpocircius Circius Mejocircius Septentrio Vpaguilo Aguilo Meſaguilo Borrhapeliotes Vpocœcias Cœcias Meſocœcias Subſolanus Vpeurus Eurus Meſeurus Notapeliotes Vpophœnix Phœnix Meſophœnix
[3] A C D E F G H B
[4] c a b d e f
[5] a b d c
[6] a d @ f g b h c
[7] A B C
[8] a b c e d f
[9] k a b m f g h l c d
[10] a b c
[11] d h k l c g f
[12] a h k l g b c d f e
[13] a b c d
[14] e f g
[15] l h k m
[16] A C D B
[17] g k f e c b b d l A
[18] h g b a d c f k e
[19] c b a d e
[20] a k c b d f e m n g h l
[21] e b g a c d f
[22] 135 30
[23] a b
[24] Piceę fructus. Pineę fructus.
[Figure 25]
[26] Colocynthis. Cucurbita longa. Cucur bita mari na.
[27] d a e l b k f c g h
[28] OS. Venter. Inteſtinũ. A@@s. A D B C >A B C D
[29] a b
[Figure 30]
< >
page |< < (cclxvi) of 997 > >|
322cclxviVon mancherlei wunderbaren hatt faſt alle glider wie andere fiſch/ die leberen/ gall/ miltze/ magen/ einge
weid/ hertz/ vnd wonet an den felſen.
Dem ſeye wie im wölle/ es iſt gwüß/ er
11Ein fiſch hin-
deret die Ga-
leen.
hinderet die ſchiff etwas/ wann er daran hanget.
daß er aber diſe auffhalte/
zeiget Rondelletius durch ein erfarung an/ namlich er habe ein galeen geſe
hen/ in wöllicher der Cardinal von Tornauw ghen Rom gefaren/ ſo in al-
lem lauff ſtill gehalten.
wie man auch diſen fiſch erwütſchet/ habe man ein
malzeytt darauß gemachet.
Bellonius hatt vor jhm geſchriben/ er hinderet
etwas/ wöllicher gewüß die waarheit angezeiget.
Oppianus zeiget vor allen
anderen dergeleichen an.
es iſt auch Plinius/ wölcher auch mancherley mei
nungen hatt/ nitt weitt von diſer meinung.
Die vrſach iſt/ weil der ſchiffna
gel oder deichel weitt von dem hypomochliẽ ſthet.
diſes iſt der obereſt theil
deß vorderen ſchiffs/ von wöllichem der ſchiffnagel noch dem gantzen Dia
metro vnd breitte vnderſcheiden.
wann man nun deß wiſelins gantz lenge
darzů thůt/ iſt der ſchwantz an ſtatt eines würbels vnnd vmbwendun/ gal
ſo dz von nötten nach der proportz deß gantzen ſchiffs lenge mitt dẽ fiſch ſich
ſo lang das ſchiff iſt/ zů bewegen.
Es bewegt wol nit/ ſonder hinderet die be
wegung.
deßhalben in dẽ er ſich vmbkeeret/ haltet er das ſchiff auff.
29[Figure 29]a b
Alſo ſeye A B deß ſchiffs lenge/ A das vorder theil im ſchiff/ B {der} ſchiff
nagel/ deß wiſelein lenge biß zů auſſereſt an ſchwantz B C.
deß ſchwantz
krafft ſoll in der ſiebenden zaal geendet werdẽ/ die krafft aber durch wöl
che das ſchiff bewegt wirt/ ſoll tauſent mal tauſet haben.
deßhalben weil
die proportz nach deß ſchwantz bewegung zů dem A vnzaalbarlich/ iſt ſie
doch größer dann deß winds proportz gegen dem ſchiff.
Wann nun das
ſchiff in dẽ waſſer hanget/ wirt er das ſchiff vmbtreiben.
vnd ob wol die
bewegung gantz langſam/ weil ſich doch der ſchwantz zům offteren malẽ
bewegt/ wirt vyl waſſer gegen dẽ ſchiff lauffen.
deßhalben theilt das vorder
theil bie wällen nit/ vnd wirt das ſchiff auffgehaltẽ.
wañ aber {der} ſchiffdeichel
möchte vmbgetriben werden/ köntte man ſolliches vyl baß anzeigen.
dann
nach deſſen bewegung/ als wañ auch der deichel o{der} die achs ſich endert/ wirt
auch das ſchiff ſtill gehaltẽ vnd geſtellet/ weil er můß die wällen nach {der} gan
tzen lenge abtreiben/ alſo daß es ſich vyl ringer ließ vmbkeeren/ dann für zů
faren.
auß diſem iſt bekannt/ daß die größeren vnnd ſterckeren leichtlicher
mögen auffhalten.
diſes iſt auch die vrſach/ daß ein růder mehr mag auffhal
ten/ dann ſechs treiben mögen/ wie dann das ſprichwortt bey den Venedi-
geren lauttet.
Zwar wann man in dem geſtrackten lauff hinderſich hielte/
möchte es gar nitt ſchaden/ wann man aber das ſchiff vmbtreibt/ ſo hinde-
ret es aller mü vnd arbeitt.
Es iſt auch bekanndt daß etlich durch jhr růde-
ren dem ſchiff an ſeinem lauff mehr ſchaden dann nutz ſein mögend.
Wann
auch yemand mitt gantzem gewalt das růder anſetzet/ vorab ſo er dohinden
im ſchiff iſt/ mag er das ſchiff ſtill ſtellen.
Wölliches die erfarne ſchiff leüth
thůnd/ damitt ſie auß der ſchweren dienſtbarkeit entrinnẽ mögen/ wiewol
ſie auch mit großem gewün ſolliches erfunden haben.
Damitt wir aber wi
derum̃ zů dẽ gefider kom̃en/ ſo were jhnen ſolches an dẽ haupt nicht nütz.
da
rumb haben diſe keine/ dañ die gar ſeltzame thier.
ſie ſeind auch allwegen ein
andern geleich/ die beſytz/ oder in {der} mitte/ oder auff dẽ rucken/ oder vnden
am bauch ſthond/ wie man am Gobion o{der} meergroppen ſicht/ wölcher faſt
allein ſein gefider in mittẽ am bauch hatt.
dañ er hatt alſo ein krum̃en leib/
dz der bauch faſt an ſtatt eines rucken iſt.
er wirt auch durch diſes zeichẽ von

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index