Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of figures

< >
[1] CARDANVS ÆTATIS AN XLVIIII HIER
[2] Notus Meſolibanotus Libanotus Vpoſibanotus Notolijbicus Meſafricus Africus Vpafricus Zephijrus Meſocorus Corus Vpocorus Borrholijbicus Vpocircius Circius Mejocircius Septentrio Vpaguilo Aguilo Meſaguilo Borrhapeliotes Vpocœcias Cœcias Meſocœcias Subſolanus Vpeurus Eurus Meſeurus Notapeliotes Vpophœnix Phœnix Meſophœnix
[3] A C D E F G H B
[4] c a b d e f
[5] a b d c
[6] a d @ f g b h c
[7] A B C
[8] a b c e d f
[9] k a b m f g h l c d
[10] a b c
[11] d h k l c g f
[12] a h k l g b c d f e
[13] a b c d
[14] e f g
[15] l h k m
[16] A C D B
[17] g k f e c b b d l A
[18] h g b a d c f k e
[19] c b a d e
[20] a k c b d f e m n g h l
[21] e b g a c d f
[22] 135 30
[23] a b
[24] Piceę fructus. Pineę fructus.
[Figure 25]
[26] Colocynthis. Cucurbita longa. Cucur bita mari na.
[27] d a e l b k f c g h
[28] OS. Venter. Inteſtinũ. A@@s. A D B C >A B C D
[29] a b
[Figure 30]
< >
page |< < (lx) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div113" type="section" level="1" n="17">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2255" xml:space="preserve">
              <pb o="lx" file="0116" n="116" rhead="Von mancherlei wunderbaren"/>
            die ſtrenge band ſtarck. </s>
            <s xml:id="echoid-s2256" xml:space="preserve">Aber in dem feld do die weite groß iſt/ kommet ein
              <lb/>
            ſolliche ſtercke/ zům theil von einem nachgelegnen engen orth/ zům theyl
              <lb/>
            auß krafft des geſtirns. </s>
            <s xml:id="echoid-s2257" xml:space="preserve">dann wo die durch enge örter vnd geſtracks fahret/
              <lb/>
            behaltet ſie ſollichen trib lang. </s>
            <s xml:id="echoid-s2258" xml:space="preserve">man zweiflet aber warumb die krafft nit für
              <lb/>
            vnnd für gange/ vnnd etwan vnderweilen auff höre. </s>
            <s xml:id="echoid-s2259" xml:space="preserve">dann das waſſer hatt
              <lb/>
            für vnnd für ſeinen gang/ oder aber nit faſt vngleich. </s>
            <s xml:id="echoid-s2260" xml:space="preserve">wañ auch deſſen trib
              <lb/>
            auff höret/ kommet er nitt bald wider. </s>
            <s xml:id="echoid-s2261" xml:space="preserve">Deßhalb můß ein beſondere vrſach
              <lb/>
            ſein/ vnnd ein ſelbs eigne bewegnng/ die ſich bald endere. </s>
            <s xml:id="echoid-s2262" xml:space="preserve">dann weil {der} wind
              <lb/>
            nit faſt dick/ hindert ein bewegũg die andere nit. </s>
            <s xml:id="echoid-s2263" xml:space="preserve">er hatt aber ſolliche krafft
              <lb/>
            nit allein auß der vngeſtüme/ ſonder das er durchdringet/ vnnd durch ſein
              <lb/>
            durchdringung beleydiget. </s>
            <s xml:id="echoid-s2264" xml:space="preserve">Alſo ſeind drey vrſachen/ die bewegung/ der ein
              <lb/>
            gang/ vnd die qualitat vnd eigenſchafft. </s>
            <s xml:id="echoid-s2265" xml:space="preserve">diſes mag man ſehen inn der jnſel
              <lb/>
            Diomedea/ da das eiſen von dem wind verzeeret wirt.</s>
            <s xml:id="echoid-s2266" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2267" xml:space="preserve">Noch iſt ein ander wunderwerck inn dem lufft/ das der mehr auß verbor
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0116-01" xlink:href="note-0116-01a" xml:space="preserve">Hauptwee.</note>
            gner krafft wütet. </s>
            <s xml:id="echoid-s2268" xml:space="preserve">dann etwan tödtet diſer oder bringt kranckheit. </s>
            <s xml:id="echoid-s2269" xml:space="preserve">als in di
              <lb/>
            ſem jar von dem zehenden tag Meyens biß auff den 22. </s>
            <s xml:id="echoid-s2270" xml:space="preserve">iſt inn der gantzen
              <lb/>
            Meylendiſchen herrſchafft/ ein fluß des haupts vnnd hůſten entſtanden/
              <lb/>
            vnd iſt doch niemand an der kranckheit geſtorben. </s>
            <s xml:id="echoid-s2271" xml:space="preserve">wann diſe kranckheit töd
              <lb/>
            lich geweſen/ wäre kümmerlich der zehend theyl menſchen überblibẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2272" xml:space="preserve">diſes
              <lb/>
            mag man dem geſtirn zůlegen/ von wölchem wir zů anderer zeit geſagt ha
              <lb/>
            ben. </s>
            <s xml:id="echoid-s2273" xml:space="preserve">dann vnder anderem/ ſtůnd der Iupiter gegen dem Saturno inn der
              <lb/>
            Iunckfrauwen/ vnd Mercurius kam ſchnůr ſchlecht dem Iupiter inn der
              <lb/>
            Wag entgegen. </s>
            <s xml:id="echoid-s2274" xml:space="preserve">auß dem beſchahe/ das ſie das hertz betrübten mit einẽ zim
              <lb/>
            lichen fluß. </s>
            <s xml:id="echoid-s2275" xml:space="preserve">Es zeiget auch Petrus Cieza der Hiſpanier an/ dz in Panama/
              <lb/>
            wölchs an einer pfützen ligt/ vnd gar geſtracks von Auffgang gegẽ Nider-
              <lb/>
            gang/ vyl leüt/ ſo der Sonnen krafft nit meyden/ bald ſterben. </s>
            <s xml:id="echoid-s2276" xml:space="preserve">Vnnd wie-
              <lb/>
            wol man diſes möchte der Sonnen zů legen/ iſt doch die nächſte vrſach der
              <lb/>
            lufft vnd nit die Soñ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2277" xml:space="preserve">Es ligt aber Panama zwiſchen zweien meeren an ei-
              <lb/>
            nem engen orth/ wölche Peru mit dem neüwen Hiſpanien vereinbaret/ an
              <lb/>
            der ſeiten gegen Nidergang ſo an Indien ſtoßt/ acht grad diſſeyds dem Ae
              <lb/>
            quinoctialiſchen circkel.</s>
            <s xml:id="echoid-s2278" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2279" xml:space="preserve">Als die Hiſpanier an Braſiliẽ hin ſchiffetẽ/ entſtůnd ſo ein groſſer wind/
              <lb/>
            an dem anfang des Heüwmonats/ das die ſeyler vnnd ſegelbäum ein groß
              <lb/>
            getüß machtend. </s>
            <s xml:id="echoid-s2280" xml:space="preserve">ſie mochtend auch die ſägel nit auffrichten/ ob ſie das wol
              <lb/>
            zů dem fünfften malen vnderſtůnden. </s>
            <s xml:id="echoid-s2281" xml:space="preserve">das meer erhůb ſich etwan über die
              <lb/>
            maßen hoch/ etwan fiel es gar hinab in die tieffe würbel. </s>
            <s xml:id="echoid-s2282" xml:space="preserve">das waſſer hat im
              <lb/>
            tag ein bechfarb/ zůnacht eines feüwrs. </s>
            <s xml:id="echoid-s2283" xml:space="preserve">vier ſchiff ſeind eylends vn{der} gan-
              <lb/>
            gen/ die an{der}en ſeind hin vñ wider geworffen vñ zerſtröuwet. </s>
            <s xml:id="echoid-s2284" xml:space="preserve">ſolliches ma-
              <lb/>
            chet/ das die matery des winds vnd des waſſers ſubſtãtz dick vnd bächech-
              <lb/>
            tig von dem bitumen iſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s2285" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2286" xml:space="preserve">Weil ich diſe ding beſchribẽ an dem 23. </s>
            <s xml:id="echoid-s2287" xml:space="preserve">tag Heüwmonat/ hatt ſich ein wũ
              <lb/>
            derbarer handel zůgetragen/ das ich auch bey vnd mit geweſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s2288" xml:space="preserve">Vor einem
              <lb/>
            monat hatt Iacob Philippus Chermuſcus vn{der} der erden laſſen ein ſcheiß-
              <lb/>
            hauß graben vnd wölben/ vnd darzů befolhen die bögen auff richten. </s>
            <s xml:id="echoid-s2289" xml:space="preserve">Wie
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0116-02" xlink:href="note-0116-02a" xml:space="preserve">wundebare
                <lb/>
              hiſtori.</note>
            es nun außgemachet/ dz man das gewölb vollendet/ heißt er ſolliches be-
              <lb/>
            ſchlieſſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s2290" xml:space="preserve">Nach xx. </s>
            <s xml:id="echoid-s2291" xml:space="preserve">tagen thůt er diſes auff/ vnd befilcht man ſol die höltze
              <lb/>
            ne bogen wider härauß ziehen/ vnd ſteigt alſo diſer ſo darzů beſtellet/ auff
              <lb/>
            einer leytern hinab. </s>
            <s xml:id="echoid-s2292" xml:space="preserve">Wie er auff die halb ſtegen hinab kommen/ iſt er tod
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>