Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of figures

< >
[Figure 101]
[Figure 102]
[103] c d b a
[104] a c b d g l e l f
[105] a b c d e f k g h o
[106] d e a b c
[107] b a e d c
[108] Tetra cedron.
[109] Exace dron.
[110] Octo cedron
[111] Icoſa he dron.
[Figure 112]
[Figure 113]
[114] Gn@m@.
[115] a g h b e m n f c k l d 1
[116] g h b e m n f c k l d 2
[117] a k l m b e q r g f ſ t h c n o p d 3
[118] a g h b e m n f c k l d 4
[119] a k b e m g f n h c l d 5
[120] a b c d 1
[121] a b c e d 2
[122] a b c e d 3
[123] b d a e c
[124] a b 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48
[125] h c d a b g f e
[Figure 126]
[127] G E C D F B A
[128] G E D C B F A H
[129] A B E F C D G H
[130] a b c d
< >
page |< < (xx) of 997 > >|
76xxVon mancherlei wunderbaren dig vnd weich. welches nitt ſein möchte/ wañ es an ſeiner natur als gar kalt
wäre wie weich es iſt.
Darum̃ mag dz waſſer nitt hert zůſam̃en gefrorẽ ſein/
wañ es hitzig iſt.
dañ die weiche geſtalt behalttet es für eigen.
Es iſt auch nitt eigẽtlich feücht/ dieweil ob wol die erdẽ trockẽ/ {der} lufft nit
warlich alſo/ ſõder weich iſt/ alſo dz noch diſer eigẽſchafft drey vnderſcheid
genommen werden.
daß waſſer weich vñ fließig/ die erden trocken vñ hert/
{der} lufft am aller weichiſten vñ lauterſten.
diſe vnderſcheid můß mañ auch in
vermiſcheten dingen gleicher geſtalt nem̃en.
Ein yedes vermiſchet ding iſt
an jm̃ ſelbs kalt/ wann es kein leben an jm̃ hatt.
dann es bedarff einer wer-
me/ vnnd iſt weich/ oder noch weicher/ oder hert/ oder etwas mittels zwi-
ſchen diſen.
dann wie des weichen oder herten vermiſchung ſein/ alſo würt
auch daß waſſer vermiſchett.
Dañ wir habend angezeigt daß allein zwey ele
ment jñ den vermiſcheten ſeind/ darum̃ iſt jñ der warheyt nicht recht gemi-
ſchet.
dz waſſer mag wol weicher ſin/ ob wol ettliche an jrer art für weicher ge
achtet.
Alſo halten ſich diſe ding/ vnnd ſeind jñ einem anderen orth angezei
get.
Mañ můß aber nun diſes bewyſſen/ daß nicht alſo ſein möge/ wie etlich
daruon reden/ wie auch der pfeffer nitt warm/ oder daß Aizoum kalt.
dann
von dẽ trocken vnnd feüchten/ weil es kein qualiteten vñ eigenſchafften jñ
elemẽtẽ/ möchte es vyllicht wol ſein.
aber wie geſagt/ mögen diſe gemiſchet
nitt alſo an dem werck ſelbs ſein.
Wañ nun der pfeffer mag warm ſein/ wirt
er auch an dem werck vnnd mitt der that etwas ſein.
Es ſeye wie es wölle/
weil die that ſelbs dem vermögen vorghet/ dann es iſt jm̃ vermögen ein ſol
lich ding/ wie daß ſelbig ietz ſchon iſt/ wirt ein qualitet vor der erſten ſein/
wölches doch der red nitt gleich.
Demnach weil etwas mitt der that eint-
weders warm/ vnnd der ſinn ſolliches falſch befindet/ oder kalt/ vnnd alſo
würt jñ dem kalten oder auß dem kalten als ſeinẽ eigenen vrſprung ein wär
me entſthen.
Diſes zeiget der ſiñ ſelbs an. dañ wañ einer dẽ pfeffer keüwet/
entpfindet er nitt gleich der wärme/ ſonder würt zum erſten vermercken dz
er jñ auff die zũgẽ breñet/ vñ dẽnach auch {der} wärme jñ jm̃ entpfindt.
Deßhal
ben bekant/ wie dz feüwr durch die bewägũg auß dẽ ſteinẽ geſchlagen/ alſo
bringt mã auch auß des pfeffers ſchärpffe die wärme.
wie auch in dẽ entpfin-
dlichẽ inſtrumentẽ/ alſo auch jm̃ magẽ/ läberẽ/ vñ anderẽ orthẽ.
Darum̃ iſt
diſes nitt die erſt qualiter jñ im̃/ ſonder etwz anders.
Mã hatt dẽ aber dẽ nã
men der qualitet gebẽ/ auß {der} nam̃en mãgel/ dieweil kein andere nam̃en inn
ſo vnderſchüdlichẽ dingẽ jrẽ ſonſt gebürẽ wöllẽ.
Dañ dẽ erſtẽ qualitetẽ ſther
eigentlichen zů/ das ander darauß entſtanden/ darinnen habend ſie auch
den nammen bekommen/ wie die auſſerliche qualiteten/ vnnd würckun-
gẽ/ als die werme des feür iſt.
dañ es wärmet zů erſt/ dẽnach brẽt es/ vñ wer
met nitt darũ dz es breñet.
Ich weiß wol wie diſer veraltet irthũ gar ſchwär-
lich auß {der} mẽſchẽ gemüterẽ zůbringẽ iſt/ vorab {der} taglönerẽ/ die auß des Ari-
ſtotelis vñ Galeni nam̃en/ ich will {der} lehr halbẽ geſchweygẽ/ jr narũg vñ be-
ſoldũg überkom̃en.
So doch diſe/ die ſollichẽ gründẽ nachuolgẽd in gar ſch-
wäre fragen fallend/ wölche ſie nimmer mehr recht mögen außlegen.
darum̃
iſt es beſſer die warheit etwan anemmen/ wiewoletwan ſpath/ dann nim-
mermehr.
darum̃ mögẽd die vermiſchete ding kalt o{der} warm ſin/ doch habẽd
ſie vorhin ein andere qualitet/ durch wölche/ entpfindũg von natur o{der} auß
dem ſiñ/ die werme oder kälte jñ vnſere leib kom̃et.
wie auch vn{der} diſen ſo mit
{der} that ſind/ die erſte qualitetẽ {der} anderen vrſachen/ alſo ſind auch iñ denẽ ſo

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index