Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of figures

< >
[121] a b c e d 2
[122] a b c e d 3
[123] b d a e c
[124] a b 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48
[125] h c d a b g f e
[Figure 126]
[127] G E C D F B A
[128] G E D C B F A H
[129] A B E F C D G H
[130] a b c d
[Figure 131]
[132] A B C E D
[Figure 133]
[Figure 134]
[Figure 135]
[Figure 136]
[137] a e c b d f k g
[Figure 138]
[139] Acing u Metoy condy lus. Condy lus Procon dylus. Au @ u laris Acing Meta con@@yl@ Condylg Procõdy lus. Cingulg Solaris ANVV D A RIS Acing Metacõ dylus. Condylg Procõdy lus. @eneris. M E DI VS Acing. Metacõ dylus. Condylg Procondy lus IN DEX Veneris & genitalium linca. Thenar Menja. Manus. Cerebri linea Soror cerebralis Trianoulus. Hypothenar. Via lactea. Iecoraria. Soturnia. Vitę linca. Acing Meta condy lus. Condylg POL LLX Soror uitalis ſeu Martia. Stethos Carpus.
[140] a b c d
[Figure 141]
[Figure 142]
[143] fum ad re ci pi en dũ ſpen Lig num per fo ra Gladuisſpendens. Populea uirgn pro medieta teex cori a@@. Radry cucu@ bite hu@ figur Vas Ierr. Ol@um mirrtyd Vas Æ@eũ. Vinum limbus @@neũ lintũ. Aqua limbus V@@ Vitr@@m Diſcus mundpictus Locus eminentior ſditarius ap@@s huir a@@. @p @ſ op Collis ſuper {qo} ſi@ ars. Planum Terra.
[144] A B C F E D
[145] B E C D A F
[146] A D C B E
[147] E D C B A
[148] A T K R H Q V G P F O E N D M C L S B
[Figure 149]
[150] A C E D B
< >
page |< < (xlviij) of 997 > >|
104xlviijVon mancherlei wunderbaren Die Caſtell vnd bruntrog warend/ in wölche daß waſſer floß/ domitt man
es wider auß laſſe.
Es war durch des radts erkantnuß beſchloſſen (wie Frõ
tinus ſagt) daß man daß waſſer nitt lieſſe abweyſſen dann auß dem Caſtell/
damitt nitt die bäch oder die teüchell zerriſſen wurden.
Dañ es iſt offenbar/ daß auß vngeſtimme des waſſers/ die rören ſo auß
Metall (als vor geſagt) gemachet werden/ leichtlich brechen.
darum̃ war es
von nöten/ daß man zů dem erſten daß waſſer durch die teüchel leiter in die
Caſtell/ vnnd auß diſem/ einen yeden außtheilet.
Es thůt Ioannes Baptiſta Albertus darzů/ man ſolle von dem ſepto
zaun oder landweer/ allwägen bey hundert ellenbogen das Caſtell oder ſpe
cum ſetzen ſo xxx ſchůlang/ vnnd xx breitt ſeyend/ vnnd die xv ſchů nide-
rer dañ der bach iſt.
vnnd daß vm̃ zweyerley nutzung willen. die ein daß das
reiner waſſer harauß lauffe/ die ander daß mã des waſſers trib möge mehrẽ
oder minderen.
deßhalben machet er auch ein port bey dem eingang/ vnnd
ein möſchen gätter vnd türlin/ damitt wen der bauw einfalle/ daß mañ dẽ
wider erneüweren möchte on alle hindernuß des waſſers.
Der Calix ſoll die
weyß/ das waſſer auß dem ſtarcken flieſſenden waſſer abzů laſſen/ auch die
rören dardurch es laufft enderen.
dann ye mehr es auß einem groſſen vnnd
ſchnellen waſſer genom̃en/ ye ein beſſeren wäg es auch geleyttet wirt/ ſo ſoll
er auch die weyß mehren/ wölchen die rören/ ſo jñ der wag vnnd gſtracks ge
ſtellet iſt/ behaltet.
Mitt diſen worten zeiget er an daß die rören auß dem Calice kom̃en. faſt
geleich wie auch Frontinus ſagt.
In etlichen wie die Calices in einem zim̃li-
chen mäß verzeichnet warend/ hatt man geleich ettliche gröſſere geſchir/ vn
der die rören gethan.
auß dem volget/ daß das waſſer nitt in ſeiner ordenli-
chen weitte eingeſchloſſen/ ſonder durch ein änge ſtraß außgetrucket ward/
vnnd alſo leichtlich den nächſten teüchel det weytter war/ darbey erfüllet.
Deßhalben wañ der Calix vnnd kelch verzeichnet wirt/ ſoll man auch fleyſ
ſig vermercken/ daß man auch der nächſten rören oder teüchel weitte verzei
chue/ wölches dañ/ wie vor geſagt/ auch des radts erkätnus begriffen hatt.

Die rören war nitt minder dañ xij finger lang/ dañ das waſſer wirt alſo ge-
zemmet.
vnnd ye länger die rören iſt/ ye mehr des waſſers außlauff verhin-
deret wirt.
Deßhalben iſt der Calix ein geſchirr/ in wölchẽ das waſſer geſam̃let wirt/
das nicht mangle/ oder nicht überbleibe wañ es gröſſer wäre/ dañ es ſein ſol
te.
Das Caſtell aber iſt ein verwarung/ welches diſes alles behaltet/ das
nicht darauß lauffet/ dañ durch die rören.
Diſes iſt auch zů mercken/ daß das waſſer nitt lauffet/ es ſeye dañ das or-
11waſſers von
vnd zů eyt-
tung.
th niderer zů welchem es lanffet.
die alten machtẽd diſen vnderſcheyd/ auff
hundert ſchü allweg anderthalben ſchů.
zů vnſerẽ zeyttẽ hatt man ein ſubti
lere rechnũg/ die aber gar kom̃lich iſt/ das erterich zů wäſſeren/ nam̃lich all
wägẽ auff ſech ßhundert ſchritt/ allein ein daumẽ breitt.
es ſpringt aber dẽ dz
waſſer nit/ vñ wirt nit gnůg kalt.
darum̃ iſt dz ein kom̃licher/ dz an{der} gemei
ner.
Aber wie ich geſagt hab/ in dẽ teüchlẽ vñ jrdinẽ rören iſt ein ye{der} vnder-
ſcheid genůgſam̃.
dan man kan das orth/ dar in ſie lauffen etwas niderer gra
ben/ aber in den känelen vnnd bächen nitt alſo.
Der Frontinus zeiget an/ es ligend die rören vnd teüchel baß vnder der
erdẽ/ dieweil ſie weder hitz nach kälte nach anderẽ zůfälen vnderworffẽ ſind.

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index