Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Table of figures

< >
[Figure 131]
[Figure 132]
[Figure 133]
[Figure 134]
[Figure 135]
[Figure 136]
[Figure 137]
[Figure 138]
[Figure 139]
[Figure 140]
[Figure 141]
[Figure 142]
[Figure 143]
[Figure 144]
[Figure 145]
[Figure 146]
[Figure 147]
[Figure 148]
[Figure 149]
[Figure 150]
[Figure 151]
[Figure 152]
[Figure 153]
[Figure 154]
[Figure 155]
[Figure 156]
[Figure 157]
[Figure 158]
[Figure 159]
[Figure 160]
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <p id="N12CFC" type="main">
              <s id="N12D29">
                <pb pagenum="130" xlink:href="001/01/140.jpg"/>
              aut
                <expan abbr="hauriũtur">hauriuntur</expan>
              ſitulis uel orbiculis: cùm multæ, uel
                <expan abbr="extrahũtur">extrahuntur</expan>
              in utribus, uel
                <lb/>
                <expan abbr="hauriũtur">hauriuntur</expan>
              pilis. </s>
              <s id="N12D46">Sed primò machinas ſitulis aquas exantlantes in
                <expan abbr="mediũ">medium</expan>
              pro
                <lb/>
                <expan abbr="ferã">feram</expan>
              ,
                <expan abbr="quarũ">quarum</expan>
              tres ſunt ſpecies: prima ſic ſe habet. </s>
              <s id="N12D56">
                <expan abbr="Loculamentũ">Loculamentum</expan>
                <expan abbr="quadrangulũ">quadrangulum</expan>
                <lb/>
                <expan abbr="totũ">totum</expan>
              conſtat ex cancellis ferreis,
                <expan abbr="altũ">altum</expan>
              pedes duos et
                <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>
              :
                <expan abbr="longũ">longum</expan>
                <expan abbr="itẽ">item</expan>
              pedes
                <lb/>
              duos &
                <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>
              , ac inſuper ſextantem &
                <expan abbr="quartã">quartam</expan>
              digiti
                <expan abbr="partẽ">partem</expan>
              :
                <expan abbr="latũ">latum</expan>
              quadran­
                <lb/>
              tem &
                <expan abbr="ſemũciã">ſemunciam</expan>
              : in quo ſunt tres axiculi ferrei ſtrati, qui in catillis uel latis cir
                <lb/>
              culis ferreis acie temperatis uerſantur: atque quatuor ferrea tympana:
                <expan abbr="quorũ">quorum</expan>
                <lb/>
              duo ex fuſis conſtant,
                <expan abbr="totidẽ">totidem</expan>
              ſunt dentata. </s>
              <s id="N12D99">
                <expan abbr="Circũ">Circum</expan>
                <expan abbr="axiculũ">axiculum</expan>
                <expan abbr="infimũ">infimum</expan>
              extra locula
                <lb/>
              mentum eſt rotula lignea, ut propenſior ad
                <expan abbr="motũ">motum</expan>
              fiat: intra
                <expan abbr="loculamentũ">loculamentum</expan>
              mi
                <lb/>
              nus prioris generis
                <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan>
              , quod ex octo fuſis,
                <expan abbr="ſextantẽ">ſextantem</expan>
              &
                <expan abbr="ſemunciã">ſemunciam</expan>
              lon­
                <lb/>
              gis, conſtat:
                <expan abbr="circũ">circum</expan>
                <expan abbr="alterũ">alterum</expan>
                <expan abbr="axiculũ">axiculum</expan>
              è loculamento
                <expan abbr="">non</expan>
              eminentem, ac iccirco tan
                <lb/>
                <expan abbr="tũmodo">tummodo</expan>
                <expan abbr="longũ">longum</expan>
              pedes duos &
                <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>
              ,
                <expan abbr="unciã">unciam</expan>
              , atque
                <expan abbr="tertiã">tertiam</expan>
              digiti
                <expan abbr="partẽ">partem</expan>
              , eſt alte
                <lb/>
              ra parte minus
                <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan>
                <expan abbr="dentatũ">dentatum</expan>
              , quod habet octo & quadraginta dentes:
                <lb/>
              altera maius prioris generis
                <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan>
              , quod ex duodecim fuſis,
                <expan abbr="quadrantẽ">quadrantem</expan>
                <lb/>
              longis, conſtat. </s>
              <s id="N12E00">
                <expan abbr="Circũ">Circum</expan>
                <expan abbr="aũt">aut</expan>
                <expan abbr="tertiũ">tertium</expan>
                <expan abbr="axiculũ">axiculum</expan>
              , craſſum
                <expan abbr="unciã">unciam</expan>
              & tertiam eius
                <expan abbr="partẽ">partem</expan>
              ,
                <lb/>
              eſt maius
                <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan>
                <expan abbr="dentatũ">dentatum</expan>
              ex eo undique pedem aſſurgens: quod habet du­
                <lb/>
              os et ſeptuaginta dentes: utriuſque uerò tympani dentibus ſunt cochleæ: qua
                <lb/>
                <expan abbr="">rum</expan>
              ſtriges in
                <expan abbr="tympanorũ">tympanorum</expan>
              ſtrias aguntur, & contra
                <expan abbr="carũ">carum</expan>
              ſtriæ in
                <expan abbr="eorundẽ">eorundem</expan>
              ſtri­
                <lb/>
              ges, ut in
                <expan abbr="fractorũ">fractorum</expan>
              locum alij reponi poſsint. </s>
              <s id="N12E3D">Tam
                <expan abbr="aũt">aut</expan>
              dentes quàm fuſi ſunt
                <lb/>
              acie temperati: at ſupremus axiculus ex
                <expan abbr="loculamẽto">loculamento</expan>
              extans ita artificioſè eſt
                <lb/>
              incluſus in forma alterius axiculi, ut unus eſſe uideatur: is per
                <expan abbr="receptaculũ">receptaculum</expan>
              ,
                <lb/>
              ex tignis
                <expan abbr="cõpoſitum">compoſitum</expan>
              , quod eſt
                <expan abbr="circũ">circum</expan>
                <expan abbr="puteũ">puteum</expan>
              penetrans, in unci ferrei, in craſſo
                <lb/>
              trunco querno incluſi, orbiculo, ex mera ferri acie facto, uerſatur:
                <expan abbr="circũ">circum</expan>
              eum
                <lb/>
                <expan abbr="axiculũ">axiculum</expan>
              eſt tale
                <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan>
              , quale
                <expan abbr="habẽt">habent</expan>
              machinæ pilis aquas haurientes: cui ſi
                <lb/>
              militer ſunt fibulæ ter curuatæ: quib. </s>
              <s id="N12E73">quia ferreæ catenæ ductariæ annuli in
                <lb/>
              hærent, tam
                <expan abbr="magnũ">magnum</expan>
              onus cam retrahere
                <expan abbr="">non</expan>
              poteſt: qui annuli
                <expan abbr="">non</expan>
              ſicuti cæte
                <lb/>
                <expan abbr="rarũ">rarum</expan>
                <expan abbr="catenarũ">catenarum</expan>
              annuli ſunt integri, ſed quiſque ſuperiore parte utrinque curua­
                <lb/>
              tus
                <expan abbr="ſequentẽ">ſequentem</expan>
              recipit: quo circa duplicis catenæ ſpeciem gerit: qua uerò alter
                <lb/>
                <expan abbr="alterũ">alterum</expan>
              recipit, ſitulæ, ex laminis ferreis uel æreis factæ, ſemicongiales ad eos
                <lb/>
              loris alligantur: quare ſi annuli fuerint
                <expan abbr="centũ">centum</expan>
              ,
                <expan abbr="totidẽ">totidem</expan>
              erunt ſitulæ aquas effe­
                <lb/>
              rentes:
                <expan abbr="earũ">earum</expan>
                <expan abbr="aũt">aut</expan>
              ora extant, & operculis tecta ſunt, ne aquas effundant cùm
                <lb/>
              putei fuerint decliues. </s>
              <s id="N12EAE">Nam cùm recti fuerint, ſitulæ operculis neceſſe non
                <lb/>
              habent. </s>
              <s id="N12EB3">Itaque uectiarius infimi axiculi caput in uectis forma includens eum
                <lb/>
              ſimul cum tympano uerſat: cuius fuſi
                <expan abbr="cõuertunt">conuertunt</expan>
              alterius axiculi tympanum
                <lb/>
                <expan abbr="dentatũ">dentatum</expan>
              . </s>
              <s id="N12EC1">
                <expan abbr="Quoniã">Quoniam</expan>
              uerò una cum ipſo circumagunt id, quod ex fuſis conſtat,
                <lb/>
              hi rurſus ſupremi axiculi
                <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan>
                <expan abbr="dentatũ">dentatum</expan>
              uerſant atque alterum, cui fibulæ
                <lb/>
              ſunt infixæ: quomodo catena ſimul cum uacuis ſitulis demittitur iuxta ue­
                <lb/>
                <expan abbr="fundamentũ">fundamentum</expan>
              per
                <expan abbr="annulũ">annulum</expan>
                <expan abbr="paululũ">paululum</expan>
                <expan abbr="cõpreſſum">compreſſum</expan>
              in
                <expan abbr="lacunã">lacunam</expan>
              uſque ad
                <expan abbr="imũ">imum</expan>
              libra­
                <lb/>
              mentum: cuius tympani axiculus ferreus utrinque in craſsi ferri catillo uerſa­
                <lb/>
              tur: in quo tympano catena inuoluta ſitulis aquas haurit: quas plenas iuxta
                <lb/>
              uenæ
                <expan abbr="tectũ">tectum</expan>
              extracta peruehit ſuper axiculi ſupremi
                <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan>
              , ac ſemper tres
                <lb/>
              ſimul inuerſas
                <expan abbr="aquã">aquam</expan>
              effundere cogit in
                <expan abbr="labrũ">labrum</expan>
              ex quo effluit in cuniculi cana­
                <lb/>
              lem. </s>
              <s id="N12F07">Veruntamen talis machina minus eſt utilis, quòd, cùm ſine magno im­
                <lb/>
              pendio conſtrui non poſsit, paucas aquas efferat: & quidem tardius, ut eti­
                <lb/>
              am cæteræ machinæ quibus plura ſunt tympana.</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>