At catilli materia, ex qua fiunt, inter ſe differunt.
Sunt enim uel terreni uel
cinerei: atque terreni, quos etiam fictiles appellamus, rurſus in figura & ma
gnitudine ſunt diſsimiles. Nam quidam in ſcutellæ figuram ſunt formati, &
mediocriter craſſi, latique tres digitos & unciæ menſuralis capaces: in quibus
uena cum additamentis miſta coquitur: etenim ipſis utuntur, qui uenas auri
uel argenti experiri ſolent. Quidam uerò ſunt triangulares, alijsque multò craſ
ſiores & capaciores: utpote quinque uel ſex uel plurium unciarum: in quibus æs
liquatur, ut fundi, dilatari, igni explorari poſſit. In ijſdem uena etiam æris ple
runque excoquitur. Sed cinerei ex cinere formantur: his ut primis, ſcutellæ, cu
ius inferior pars admodum craſſa, eſt figura: uerum minus capiunt: in quibus
plumbum ſeparatur ab argento, & experimentum perficitur.
cinerei: atque terreni, quos etiam fictiles appellamus, rurſus in figura & ma
gnitudine ſunt diſsimiles. Nam quidam in ſcutellæ figuram ſunt formati, &
mediocriter craſſi, latique tres digitos & unciæ menſuralis capaces: in quibus
uena cum additamentis miſta coquitur: etenim ipſis utuntur, qui uenas auri
uel argenti experiri ſolent. Quidam uerò ſunt triangulares, alijsque multò craſ
ſiores & capaciores: utpote quinque uel ſex uel plurium unciarum: in quibus æs
liquatur, ut fundi, dilatari, igni explorari poſſit. In ijſdem uena etiam æris ple
runque excoquitur. Sed cinerei ex cinere formantur: his ut primis, ſcutellæ, cu
ius inferior pars admodum craſſa, eſt figura: uerum minus capiunt: in quibus
plumbum ſeparatur ab argento, & experimentum perficitur.
Catillus fictilis A. Ca: ilius triangularis B. Catillus cinereus C.
64[Figure 64]
Quoniam uerò cinereos catillos ipſi metallici conficiunt, de materia ex qua
finguntur & de modo, quo efficiuntur, eſt dicendum. Alij eos ex ſimplici o
mnis generis cinere formant: qui boni non ſunt, quod iſtiuſmodi cinis ali
quam pinguitudinem in ſe contineat: quamobrem tales catilli quando con
caluerunt, facile rumpuntur. Alij faciunt eos item ex cinere quiſcunque tandem
fuerit, ſed qui ante percolatus ſit: qualis eſt in quem, lixiuij faciendi gratia,
aqua calida fuit infuſa: atque is rurſus in ſole aut fornace ſiccatus cribro, è ſetis
facto, purgatur: quamuis autem aqua calida pinguitudinem cineris eluerit,
tamen catilli ex eo facti non ſunt boni, quod ipſe cinis cum minutis carbun
culis, arenulis, lapillis ſoleat eſſe permiſtus. Alij uerò ſimiliter eos ex quo
cunque cinere efficiunt, ſed primò in cinerem ipſum infundunt aquam, et pur
gamentum ei innatans auferunt. Dein aquam, poſtquam pura facta fuerit,
effundentes cinerem exiccant: tum cribrant, & ex eo catillos formant: qui bo
finguntur & de modo, quo efficiuntur, eſt dicendum. Alij eos ex ſimplici o
mnis generis cinere formant: qui boni non ſunt, quod iſtiuſmodi cinis ali
quam pinguitudinem in ſe contineat: quamobrem tales catilli quando con
caluerunt, facile rumpuntur. Alij faciunt eos item ex cinere quiſcunque tandem
fuerit, ſed qui ante percolatus ſit: qualis eſt in quem, lixiuij faciendi gratia,
aqua calida fuit infuſa: atque is rurſus in ſole aut fornace ſiccatus cribro, è ſetis
facto, purgatur: quamuis autem aqua calida pinguitudinem cineris eluerit,
tamen catilli ex eo facti non ſunt boni, quod ipſe cinis cum minutis carbun
culis, arenulis, lapillis ſoleat eſſe permiſtus. Alij uerò ſimiliter eos ex quo
cunque cinere efficiunt, ſed primò in cinerem ipſum infundunt aquam, et pur
gamentum ei innatans auferunt. Dein aquam, poſtquam pura facta fuerit,
effundentes cinerem exiccant: tum cribrant, & ex eo catillos formant: qui bo