Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Table of figures

< >
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <p id="N1A3BA" type="main">
              <s id="N1A9E4">
                <pb pagenum="331" xlink:href="001/01/341.jpg"/>
              dominis ſuo quodam iure abripit: qua de cauſa experientiſſimus quiſque ex­
                <lb/>
              coctor alios ſeparatim ab alijs excoquit: & quidem minutulos in latiore for
                <lb/>
              nace: mediocres, in media: maiuſculos, in anguſtiore. </s>
              <s id="N1AA11">Quinetiam cùm minu
                <lb/>
              tulos excoquit, leni follium flatu utitur: cùm mediocres, mediocri: cùm ma­
                <lb/>
              iuſculos, uehementi. </s>
              <s id="N1AA18">Nam ſi primos excoquit, lento igni indiget: ſi alteros,
                <lb/>
              mediocri: ſi tertios, acri. </s>
              <s id="N1AA1D">Multo tamen minus acri quàm cùm uenas uel auri
                <lb/>
              uel argenti, uel æris excoquit. </s>
              <s id="N1AA22">Cùm autem in hoc labore continenter tres di
                <lb/>
              es & noctes, ut fieri ſolet, excoctores operam
                <expan abbr="cõſumpſerint">conſumpſerint</expan>
              , lapillorum mi­
                <lb/>
              nutulorum maius pondus conflare poſſunt, quod cito liqueſcant: maiuſcu­
                <lb/>
              lorum minus, quod tardè: mediocrium mediocre, quod medio modo ſe ha
                <lb/>
              beant: qui tamen in fornace, modò latiore, modò mediocri, nunc uerò angu
                <lb/>
              ſtiore non facta, lapillos omnes excoquunt, hi, ut magnum damnum
                <expan abbr="">non</expan>
              fa­
                <lb/>
              ciant, primò in eam minutulos
                <expan abbr="inijciũt">inijciunt</expan>
              , deinde mediocres, tum maiuſculos,
                <lb/>
              poſtremò non ſatis puros: atque, ut conuenit, follium
                <expan abbr="flatũ">flatum</expan>
              immutant. </s>
              <s id="N1AA43">Ne ue­
                <lb/>
              rò lapilli prius ex magnis carbonibus, in fornacem iniectis, deuoluantur in
                <lb/>
              catinum quàm ex eis
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
              confletur, excoctor paruis utitur: atque primò
                <lb/>
              tales carbones, aqua madefactos, inijcit in fornacem, deinde lapillos, tum i­
                <lb/>
              terum ac ſæpius uiciſſim carbones et lapillos. </s>
              <s id="N1AA52">Sed lapilli collecti ex materia,
                <lb/>
              quæ diebus æſtiuis in foſſa, in quam immittitur riuus, lauatur, hybernis in
                <lb/>
              laminam ferream foraminum plenam coniecta, excoquantur in fornace pal
                <lb/>
              mum latiore quàm ea eſt in qua minutuli lapilli, ex terra effoſſi, conflantur:
                <lb/>
              ſed ad eos
                <expan abbr="exco〈quẽ〉dos">excoquendos</expan>
              uehementiore flatu follium, & acriore igni opus eſt
                <lb/>
              quàm ad maiuſculos excoquendos. </s>
              <s id="N1AA63">Verùm quicunque lapilli coquuntur, ſi
                <lb/>
              prius plumbum ex fornace effluit,
                <expan abbr="multũ">multum</expan>
              ex eis conficitur: ſi recrementa, pau
                <lb/>
              cum. </s>
              <s id="N1AA6E">Cum ipſis enim permiſcetur: quod tunc accidere ſolet, cùm lapilli uel
                <lb/>
              minus puri, uel ferrugine, quæ ſatis cremata non fuit, infecti in fornacem
                <expan abbr="cõiecti">con
                  <lb/>
                iecti</expan>
              fuerint, uel plures quàm oportet: tunc enim, quanquam puri ſunt & fa­
                <lb/>
              cile liqueſcunt, ſimul cum recrementis, cum quibus miſcentur, aut effluunt,
                <lb/>
              aut in fornace adeo ſubſidunt, ut munere excoquendi neceſſariò intermiſſo
                <lb/>
              refringenda ſit. </s>
              <s id="N1AA7F">Quoties
                <expan abbr="aũt">aut</expan>
              : recrementa de plumbo per decliue officinæ ſo
                <lb/>
              lum defluxerint, & rutro detracta fuerint, toties os catini aperiatur, & plum
                <lb/>
              bum deriuetur in alterum catinum: quod quamprimum effluxerit os luto
                <lb/>
              cum puluere
                <expan abbr="carbonũ">carbonum</expan>
              permiſto rurſus obturetur. </s>
              <s id="N1AA90">In hoc catino prunæ in­
                <lb/>
              ſint, ne plumbum mox effundendum refrigeſcat: ex eo, ſi tam impurum fue­
                <lb/>
              rit, ut opera inde formari non poſſint, effuſo conficiantur panes recoquen­
                <lb/>
              di in foco, de quo paulo poſt dicam: ſi purum, ſtatim æreæ laminæ craſſæ ſu
                <lb/>
              perfundatur prius rectis lineis, deinde ſuper eas tranſuerſis ut cancelli fiant:
                <lb/>
              quorum ſinguli ferro ſignatorio in eos impreſſo ſignentur, ſi plumbum ex
                <lb/>
              lapillis effoſſis conflatum fuerit, unum tantummodo ſignum, magiſtratus
                <lb/>
              ſcilicet imprimi ſolet: ſi ex lapillis ſola lotura collectis, duo magiſtratus &
                <lb/>
              furca, qua lotores utuntur: tum ex id genus cancellis plerunque tribus ligneo
                <lb/>
              malleo compactis & coagmentatis formetur una maſſa. </s>
              <s id="N1AAA5">Recrementa uerò
                <lb/>
              detracta mox batillo ferreo conijciantur in lacuſculum ex una arbore caua­
                <lb/>
              tum, & agitata purgentur à carbonibus: tum exempta
                <expan abbr="cõtundantur">contundantur</expan>
              malleo
                <lb/>
              ferreo quadrangulo: deinde cum lapillis proxime coquendis recoquantur. </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>