1ditur ferè opij: occiditur autem difficulter.
Rana rubeta mulieres ueneficæ
quondam ad ueneficia ſunt uſæ. Mus quoque aquatilis hyeme latet in ripis
fluminum & riuorum quos incolit. Ei magnitudo ferè muris ſylueſtris: mor
det ſæpe manus piſcatorum, cùm ex foraminib. riparum, cancros fluuiatiles ex
trahunt. Vorat piſciculos paruos, quales ſunt gobiones fluuiatiles, & albur
ni: uorat fœtus lucij, ſalaris, barbi, aliorumque: quocirca ubi magna uis id ge
nus murium naſcitur, riuis uastitatem ſolet inferre. Cancer etiam fluuiatilis ſuc
cedit ripas, & in eis hyeme latet, æſtate plerunque uerſatur. At ſcorpius, quem
Germania tantummodo importatum nouit, in terra non latet: quanque in parieti
bus, & ſub lapidibus. Iam denique in ſerpentium genere, qui maxima ex par
te terreni ſunt, uipera, quam Græci e)xi/dnhn uocant, hyeme ſubit ſaxa. Ea lon
ga eſt circiter cubitum, & maculis in cinereo fuſcis plena. Primò intra ſe oua
parit: dein his excluſis uiuas animantes: nec tamen ipſa catulos ſingulos, ut
Nicander & Plinius ſcribunt, diebus ſingulis parit uiginti numero: nec cæ
teræ tarditatis impatientes perrumpunt latera occiſa parente: ſed ut nobis ſer
pentium ſpeculatores affirmant, uno eodemque die catulos plerunque undecim,
plures interdum parit: & quidem eis ſuperſtes uiuit. Nec uerò etiam cum uipe
ræ commiſcent corpora ſibi circunuolutæ fœmina maris caput inſertum in os, ut
idem Plinius ſcribit, abrodit uoluptatis dulcedine: non aut mas modo, ue
rum etiam fœmina natura breuem & quaſi mutilam habet caudam, non ut ple
ræque aliæ ſerpentes longam: ſed differunt inter ſe: etenim fœminæ caput eſt la
tum, maris acutum. Cùm hic mordet ac uirus euomit, apparent ueſtigia duorum
dentium acutorum: cum illa, plurium: uipera non lac modo ſicuti ſerpentes
cæteri, appetit, ſed etiam uinum: unde eam Galenus in lagenam uino refertam
irrepſiſſe ſcribit, & uinum, in quo demortua fuit, potum elephantiaſe laboran
ti remedium fuiſſe: contra ad uiperæ morſum multa faciunt, ſed maxime
taxi arboris ſuccum facere Claudium Cæſarem edicto propoſito Roma
nos admonuiſſe Suetonius ſcriptum reliquit. Minori aut uiperæ dipſas
eſt aſſimilis: quæ cùm alba ſit, eius caudam duæ nigræ diſtinguunt lineæ: à
ſe ictum inexplebili ſiti enecat, ex quo nomen hoc duxit: quin ipſa multum
ſitit: quocirca immoderato potu onuſtæ umbilicus rumpitur, et grauius o
nus effundit: hanc alij cauſonem, alij preſterem uocant: ſed preſter, ut corpo
ris forma non multum à dipſade differat, effectu differt: nam ictum extemplo
ſideratione quadam reddit immobilem ac mente alienum: mox pilis deflu
entibus cum pruritu ac uentris ſolutione abſumit. Condit etiam ſe in ter
ra, ſicuti cæteræ ſerpentes ferè omnes, uel in ſaxorum rimis cæcula: ex cæci
tate apud Germanos quoque nominata: quam eadem de cauſa Nicander tuflw_
pa, alij tufli_non nominant: etenim caret oculis. Color ei in luteo uiridis, & ual
de ſplendens: nunque pede eſt longior, nunquam digito craſſior, ea ſicut &
uipera, ut Columella ſcriptum reliquit, ſæpe cùm in paſcua bos improuide
ſupercubuit, laceſſita onere morſum imprimit. Quin amphisbæna hebe
tes habet oculos: item parua eſt & tarda, ſed biceps: quare alterutro capite,
cum ei libitum fuerit, progredi uel regredi poteſt: unde ei nomen impoſitum:
denſæ cuti color inſidet terræ, uarijs notis diſtinctæ. Huic non diſſimilis
eſt figura ſcytale, ſed pinguior: ei craſſitudo quæ manubrio ligonis, longitu
quondam ad ueneficia ſunt uſæ. Mus quoque aquatilis hyeme latet in ripis
fluminum & riuorum quos incolit. Ei magnitudo ferè muris ſylueſtris: mor
det ſæpe manus piſcatorum, cùm ex foraminib. riparum, cancros fluuiatiles ex
trahunt. Vorat piſciculos paruos, quales ſunt gobiones fluuiatiles, & albur
ni: uorat fœtus lucij, ſalaris, barbi, aliorumque: quocirca ubi magna uis id ge
nus murium naſcitur, riuis uastitatem ſolet inferre. Cancer etiam fluuiatilis ſuc
cedit ripas, & in eis hyeme latet, æſtate plerunque uerſatur. At ſcorpius, quem
Germania tantummodo importatum nouit, in terra non latet: quanque in parieti
bus, & ſub lapidibus. Iam denique in ſerpentium genere, qui maxima ex par
te terreni ſunt, uipera, quam Græci e)xi/dnhn uocant, hyeme ſubit ſaxa. Ea lon
ga eſt circiter cubitum, & maculis in cinereo fuſcis plena. Primò intra ſe oua
parit: dein his excluſis uiuas animantes: nec tamen ipſa catulos ſingulos, ut
Nicander & Plinius ſcribunt, diebus ſingulis parit uiginti numero: nec cæ
teræ tarditatis impatientes perrumpunt latera occiſa parente: ſed ut nobis ſer
pentium ſpeculatores affirmant, uno eodemque die catulos plerunque undecim,
plures interdum parit: & quidem eis ſuperſtes uiuit. Nec uerò etiam cum uipe
ræ commiſcent corpora ſibi circunuolutæ fœmina maris caput inſertum in os, ut
idem Plinius ſcribit, abrodit uoluptatis dulcedine: non aut mas modo, ue
rum etiam fœmina natura breuem & quaſi mutilam habet caudam, non ut ple
ræque aliæ ſerpentes longam: ſed differunt inter ſe: etenim fœminæ caput eſt la
tum, maris acutum. Cùm hic mordet ac uirus euomit, apparent ueſtigia duorum
dentium acutorum: cum illa, plurium: uipera non lac modo ſicuti ſerpentes
cæteri, appetit, ſed etiam uinum: unde eam Galenus in lagenam uino refertam
irrepſiſſe ſcribit, & uinum, in quo demortua fuit, potum elephantiaſe laboran
ti remedium fuiſſe: contra ad uiperæ morſum multa faciunt, ſed maxime
taxi arboris ſuccum facere Claudium Cæſarem edicto propoſito Roma
nos admonuiſſe Suetonius ſcriptum reliquit. Minori aut uiperæ dipſas
eſt aſſimilis: quæ cùm alba ſit, eius caudam duæ nigræ diſtinguunt lineæ: à
ſe ictum inexplebili ſiti enecat, ex quo nomen hoc duxit: quin ipſa multum
ſitit: quocirca immoderato potu onuſtæ umbilicus rumpitur, et grauius o
nus effundit: hanc alij cauſonem, alij preſterem uocant: ſed preſter, ut corpo
ris forma non multum à dipſade differat, effectu differt: nam ictum extemplo
ſideratione quadam reddit immobilem ac mente alienum: mox pilis deflu
entibus cum pruritu ac uentris ſolutione abſumit. Condit etiam ſe in ter
ra, ſicuti cæteræ ſerpentes ferè omnes, uel in ſaxorum rimis cæcula: ex cæci
tate apud Germanos quoque nominata: quam eadem de cauſa Nicander tuflw_
pa, alij tufli_non nominant: etenim caret oculis. Color ei in luteo uiridis, & ual
de ſplendens: nunque pede eſt longior, nunquam digito craſſior, ea ſicut &
uipera, ut Columella ſcriptum reliquit, ſæpe cùm in paſcua bos improuide
ſupercubuit, laceſſita onere morſum imprimit. Quin amphisbæna hebe
tes habet oculos: item parua eſt & tarda, ſed biceps: quare alterutro capite,
cum ei libitum fuerit, progredi uel regredi poteſt: unde ei nomen impoſitum:
denſæ cuti color inſidet terræ, uarijs notis diſtinctæ. Huic non diſſimilis
eſt figura ſcytale, ſed pinguior: ei craſſitudo quæ manubrio ligonis, longitu
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib