Monantheuil, Henri de, Aristotelis Mechanica, 1599

Table of figures

< >
< >
page |< < of 252 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <subchap1>
              <p type="main">
                <s id="id.001602">
                  <pb xlink:href="035/01/141.jpg" pagenum="101"/>
                  <emph type="italics"/>
                initium eſt motus. </s>
                <s id="id.001603">Plurimum itaque confert ad motus facilitatem,
                  <lb/>
                vt tum axis, tum rota intus ſint læuißima, vnde aurigæ axungia
                  <lb/>
                ( quæ inde nomen traxit ) ipſa inungunt.
                  <emph.end type="italics"/>
                </s>
              </p>
              <p type="main">
                <s id="id.001604">Quod parua ſui.]
                  <emph type="italics"/>
                Prima cauſa eſt facilitatis motus ſuper plano
                  <lb/>
                in rotundis de modico contactu in omni ſui poſitione. </s>
                <s id="id.001605">Contactus
                  <lb/>
                enim multa parte ſui facit hærere, & ſimul eſſe ea, quæ ſeſe ſic con­
                  <lb/>
                tingunt, & quidem tantò magis, quantò maior eſt hic contactus.
                  <lb/>
                </s>
                <s id="id.001606">quò igitur erit minor, eò minus hærere, citiuſque diuelli faciet. </s>
                <s id="id.001607">Mul­
                  <lb/>
                ta autem præter rotunda vt triangulum æquilaterum, & tetraë­
                  <lb/>
                dron planum in puncto contingere poſſunt, ſed non in omni ſui poſi­
                  <lb/>
                tione, vt cum ſecundum vnam ſui aream ſuperiacent: at rotunda
                  <lb/>
                ſiue ſphæra ſit, ſiue circulus planum in vno puncto quouis modo ſe­
                  <lb/>
                cundum curuaturam poſita attingunt. </s>
                <s id="id.001608">quod demonſtratum eſt de
                  <lb/>
                illo quidem à Theodoſ. prop. 2. lib. 1. de Sphær. de hoc vero ab Eucli­
                  <lb/>
                de prop. 16. lib. 3.
                  <emph.end type="italics"/>
                </s>
              </p>
              <p type="main">
                <s id="id.001610">Et quia non off.]
                  <emph type="italics"/>
                Secunda cauſa eſt de occurſantibus, quæ
                  <lb/>
                rurſus cum minimam partem rotundorum attingant, & atterant,
                  <lb/>
                minus impediunt, quam quæ plus attingunt, pluribuſque occurſant.
                  <emph.end type="italics"/>
                </s>
              </p>
              <p type="main">
                <s id="id.001611">Diſtat enim angulus.]
                  <emph type="italics"/>
                Cum rotundum incumbit plano ad
                  <lb/>
                omnes rectas à quibus tangitur in ipſo plano angulos facit contin­
                  <lb/>
                gentiæ, quorum ſinguli quia ſunt minores quouis acuto angulo re­
                  <lb/>
                ctilineo, vt eſt demonſtratum prop. 16. lib. 3. </s>
                <s>procliues ſunt maxime
                  <lb/>
                ad motum. </s>
                <s id="id.001612">Latus enim curuum anguli vnius contactus ſemotum
                  <lb/>
                quidem eſt à plano: ſed parum propter anguli anguſtiam. </s>
                <s id="id.001613">Et ſic non
                  <lb/>
                offenſat, & proximum eſt caſui. </s>
                <s id="id.001614">Hinc etiam vna cauſa colligi po­
                  <lb/>
                teſt, cur rotunda maiora facilius moueantur minoribus, quod
                  <lb/>
                angulos ſui contactus tantò acutiores faciunt: quantò ſunt maiora,
                  <lb/>
                vt in libello noſtro de angulo contactus demonſtrauimus.
                  <emph.end type="italics"/>
                </s>
              </p>
              <p type="main">
                <s id="id.001615">At ſi rectilineum eſſet.]
                  <emph type="italics"/>
                Difficultas motus in mobili pendet
                  <lb/>
                ab eius internis aut externis. </s>
                <s id="id.001616">Interna eſt naturalis cuiuſque
                  <expan abbr="propẽſio">propenſio</expan>
                ,
                  <lb/>
                qua extra locum exiſtens, ſi liberum ſinatur mobile, ad
                  <expan abbr="">eum</expan>
                per ſe fe­
                  <lb/>
                ratur. </s>
                <s id="id.001617">Atque vt ibi vi retineatur, eò tamen quodam motu occulto
                  <lb/>
                tendit, vt graue deorſum, leue ſurſum, & ſemper ſecundum rectam
                  <lb/>
                perpendicularem in qua eſt centrum grauitatis mobilis: aliò nun­
                  <lb/>
                quam, niſi vi contraria nixus ille vincatur, vt cum graue ſurſum:
                  <lb/>
                aut leue deorſum: aut vtrumque ad latera propellitur. </s>
                <s id="id.001618">Itaque prima
                  <emph.end type="italics"/>
                </s>
              </p>
            </subchap1>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>