Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of handwritten notes

< >
< >
page |< < (cccclxxx) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div684" type="section" level="1" n="64">
          <pb o="cccclxxx" file="0536" n="536" rhead="Von mancherlei wunderbaren"/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15533" xml:space="preserve">Zům anderen wann der balck A B mit gewalt hinderſich gezogen wirt/
              <lb/>
            an wölchem zů obereſt ein ſchloß ſtande C. </s>
            <s xml:id="echoid-s15534" xml:space="preserve">dann wann er wider kom̃et/ wirt
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0536-01" xlink:href="fig-0536-01a" number="76">
                <variables xml:id="echoid-variables58" xml:space="preserve">A B C</variables>
              </figure>
            er mitt großer krafft getriben. </s>
            <s xml:id="echoid-s15535" xml:space="preserve">dann was mit gewalt gebogen/ kom
              <lb/>
            met wider zů ſeiner ſtatt/ vnd etwan in geleicher zeyt nach weytter/
              <lb/>
            es werde dann deß gewalt zerbrochen. </s>
            <s xml:id="echoid-s15536" xml:space="preserve">deßhalbẽ beſchicht dz die ding
              <lb/>
            ſo gebogen werden/ auff zwen weg ye mehr ſie gebogen/ ye mit gröſ-
              <lb/>
            ſerem trib ſie wider kom̃en/ weil ſie ſchneller bewegt werdend/ vnnd
              <lb/>
            weil ſie in geleicher zeyt einen größeren lauff vollbringen. </s>
            <s xml:id="echoid-s15537" xml:space="preserve">Wie aber
              <lb/>
            durch die werckleüth diſes leichtlich vnnd behend hinderſich getri-
              <lb/>
            ben werde/ iſt zů mehrmalen angezeigt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15538" xml:space="preserve">Es můß aber in dem balckẽ
              <lb/>
            ein eyſen ſein/ noch dem vnnd der lang iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15539" xml:space="preserve">doch iſt vyl gefahr hinder
              <lb/>
            diſer gattung/ damit der balck nit zerbreche/ oder die krafft nachlaſ
              <lb/>
            ſe/ dann er hatt allein die nateürlich krafft hinder jm.</s>
            <s xml:id="echoid-s15540" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15541" xml:space="preserve">Der dritt weg iſt am aller beſten. </s>
            <s xml:id="echoid-s15542" xml:space="preserve">Man ſoll am vorderen theil vier ſtarcke
              <lb/>
            ſeiler haben/ an dem geſtrachten vierten theil/ ſo nach der gerede gebogen/
              <lb/>
            einer gůtten zwerchhand dick/ in wöllichen ſoll ein tram hangen gantz ge-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0536-02" xlink:href="fig-0536-02a" number="77">
                <variables xml:id="echoid-variables59" xml:space="preserve">E F G A B C D H K</variables>
              </figure>
            ſtrackt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15543" xml:space="preserve">in diſem ſoll ein anderer ſtarcker balcken ſein/ mit ey
              <lb/>
            ſen wol verwaret/ auch nach dem man weyt werffen můß/
              <lb/>
            ſoll er zů oberſt ein ſchlößlin haben. </s>
            <s xml:id="echoid-s15544" xml:space="preserve">diſe ſoll man mit knech
              <lb/>
            ten vnd ſtrauben von einanderẽ ziechen/ biß er geleich weit
              <lb/>
            von der ebne ſthet/ vnnd alſo ſchnůrſchlecht mit dem vier-
              <lb/>
            ten theil.</s>
            <s xml:id="echoid-s15545" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15546" xml:space="preserve">Wann man diſe ſchlenckeren herab laſſet/ hat ſie ein groſ
              <lb/>
            ſe krafft. </s>
            <s xml:id="echoid-s15547" xml:space="preserve">doch hat diſe ein großen vnderſcheid von deralten
              <lb/>
            geſchoß/ wölcher ſchutz geleich weyt von der ebne was/ vnd
              <lb/>
            ſchnůrſchlecht: </s>
            <s xml:id="echoid-s15548" xml:space="preserve">Alſo iſt/ wann die ein ſeiten an dẽ balcken G
              <lb/>
            ſteyff an der ebne ſthet. </s>
            <s xml:id="echoid-s15549" xml:space="preserve">dann alſo wirt der ſchutz ein beſſerẽ
              <lb/>
            vnd ſterckeren nachtruck haben/ wiewol nit ſo weyt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15550" xml:space="preserve">dann es můß ein größe
              <lb/>
            ren laſt haben.</s>
            <s xml:id="echoid-s15551" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15552" xml:space="preserve">Es iſt in der gattung diſe komlichkeit/ daß die ſtarcken ſeyler A B C D
              <lb/>
            mögen nachgelaſſen werden/ vnnd alſo die ſchlenckeren behend geſpannet
              <lb/>
            ſein. </s>
            <s xml:id="echoid-s15553" xml:space="preserve">demnach wann diſe nachgelaſſen vnnd luck worden/ vnnd demnach wi
              <lb/>
            der geſtrecket vnnd geſpannen/ werden ſie krefftiger auß zů laſſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s15554" xml:space="preserve">Es habẽ
              <lb/>
            auch vier ſeiler bey einem balcken vyl mehr krafft ab zů ſchieſſen/ mögend
              <lb/>
            auch nit ſo bald brechen/ oder luck werden.</s>
            <s xml:id="echoid-s15555" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15556" xml:space="preserve">Vnder den wunderbaren geſchirren/ die doch gar gemein/ ſeind die be-
              <lb/>
            ſchütt krüg/ wölche an der größe vnd geſtalt den waſſerkrügen gar geleich
              <lb/>
            ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s15557" xml:space="preserve">dann zů obereſt ſeind ſie ran am hals. </s>
            <s xml:id="echoid-s15558" xml:space="preserve">vnnd iſt der vnder theil am bo-
              <lb/>
            den löcherecht wie ein ſib/ der obereſt theil aber hat nur ein loch. </s>
            <s xml:id="echoid-s15559" xml:space="preserve">man macht
              <lb/>
            jn bey dem haffner auß leim. </s>
            <s xml:id="echoid-s15560" xml:space="preserve">wiewoler auch ſonſt auß allen anderen materi
              <lb/>
            en mag gemachet werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s15561" xml:space="preserve">Wann er lär iſt/ ſo thůt man diſen in das waſſer/
              <lb/>
            vnnd laſſet das obereſt mundtloch offen/ laßt auch waſſer wie vyl man will
              <lb/>
            darein ghen. </s>
            <s xml:id="echoid-s15562" xml:space="preserve">demnach thůt man den taůmẽ darüber/ zeücht jn harauß/ be
              <lb/>
            haltet es/ vnd weſſeret die gärten wie man will. </s>
            <s xml:id="echoid-s15563" xml:space="preserve">wann man auff hören will/
              <lb/>
            thůt man den taumen wider darüber vnnd behaltet das waſſer.</s>
            <s xml:id="echoid-s15564" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15565" xml:space="preserve">Dieweil man aber in den werckẽ nit allein die geſtalt/ ſonder auch die ma
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0536-01" xlink:href="note-0536-01a" xml:space="preserve">Der geſchirrẽ
                <lb/>
              matery.</note>
            tery bedencken ſoll/ můß man betrachtẽ/ wölche matery in gemein/ oder zů
              <lb/>
            einem yeden geſchirr inn ſonderheit nutzlicher ſeye. </s>
            <s xml:id="echoid-s15566" xml:space="preserve">Inn gemein ſeind </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>