Agricola, Georg
,
De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ...
,
1556
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
page
|<
<
of 599
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
id
="
N10018
">
<
p
id
="
N1066D
"
type
="
main
">
<
s
id
="
N1073C
">
<
pb
pagenum
="
2
"
xlink:href
="
001/01/012.jpg
"/>
præcepta rei metallicæ hos aliosque noſtros libros ſtudioſe diligenterque le
<
lb
/>
gat, aut de quaque re conſulat experientes metallicos, ſed paucos inueni
<
lb
/>
et gnaros totius artis. </
s
>
<
s
id
="
N10748
">Etenim plerunque alius fodiendi
<
expan
abbr
="
rationẽ
">rationem</
expan
>
tenet: alius
<
lb
/>
percepit ſcientiam lauandi, alius arte excoquendi confidit: alius diſcipli
<
lb
/>
nam terræ metiendæ occultat: alius artificioſe fabricatur machinas: alius
<
lb
/>
denique iuris metallici peritus eſt. </
s
>
<
s
id
="
N10755
">At nos ut
<
expan
abbr
="
inueniendorũ
">inueniendorum</
expan
>
&
<
expan
abbr
="
cõficiendorum
">conficiendo
<
lb
/>
rum</
expan
>
metallorum ſcientiam non perfecerimus, hominibus certè ſtudioſis
<
lb
/>
ad eam
<
expan
abbr
="
percipiẽdam
">percipiendam</
expan
>
magnum afferemus
<
expan
abbr
="
adiumentũ
">adiumentum</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
N1076C
">Verum accedamus
<
lb
/>
ad inſtitutam rationem.</
s
>
</
p
>
<
p
id
="
N10771
"
type
="
main
">
<
s
id
="
N10773
">Cvm ſemper fuerit inter homines ſumma de metallis diſſenſio, quod
<
lb
/>
alij eis
<
expan
abbr
="
præconiũ
">præconium</
expan
>
tribuerent, alij ea grauiter uituperarent, uiſum mihi
<
lb
/>
eſt, antequam metallica præcepta tradam, ueritatis inueſtigandæ cauſa
<
lb
/>
rem ipſam diligenter expendere. </
s
>
<
s
id
="
N10780
">Ordiar autem ab utilitatis quæſtione,
<
lb
/>
quæ duplex eſt, aut enim quæritur, utilis nec ne ſit ars metallica his qui
<
lb
/>
uerſantur in eius ſtudio: aut reliquis hominibus utilis ne ſit, an inutilis. </
s
>
<
s
id
="
N10787
">
<
lb
/>
Qui metallicam cenſent inutilem eſſe his, qui ſuum ſtudium in ipſa collo
<
lb
/>
cant, aiunt primo uix
<
expan
abbr
="
centeſimũ
">centeſimum</
expan
>
quemque fodientem metalla, uel id genus
<
lb
/>
alia, fructus ex ea re capere. </
s
>
<
s
id
="
N10793
">Sed metallicos, quia omnes ſuas opes certas
<
lb
/>
& bene conſtitutas
<
expan
abbr
="
committũt
">committunt</
expan
>
dubiæ & lubricæ fortunæ, plerunque ſpe
<
lb
/>
falli, ſumptibusque & iacturis exhauſtos
<
expan
abbr
="
amariſsimã
">amariſsimam</
expan
>
tandem uitam, & mi
<
lb
/>
ſerrimam degere. </
s
>
<
s
id
="
N107A4
">Verum iſti non uident
<
expan
abbr
="
quantũ
">quantum</
expan
>
diſtet doctus & uſu pe
<
lb
/>
ritus metallicus ab artis ignaro atque imperito, hic ſine ullo delectu & diſ
<
lb
/>
crimine fodit uenas, ille eas experitur atque tentat: Sed quia inuenit uel ni
<
lb
/>
mis anguſtas & duras, uellaxas & putres, ex eo colligit ipſas utiliter fodi
<
lb
/>
non poſſe: itaque fodit ſelectas tantum: quid igitur mirum? </
s
>
<
s
id
="
N107B3
">rerum
<
expan
abbr
="
metallicarũ
">metalli
<
lb
/>
carum</
expan
>
imperitum damnum facere? </
s
>
<
s
id
="
N107BC
">peritum uero fructus ex foſsione cape
<
lb
/>
re uberrimos? </
s
>
<
s
id
="
N107C1
">Contingit idem agricolis. </
s
>
<
s
id
="
N107C4
">Nam qui terram arant,
<
expan
abbr
="
ſiccã
">ſiccam</
expan
>
pa
<
lb
/>
riter & denſam & macram, eique mandant ſemina,
<
expan
abbr
="
tantã
">tantam</
expan
>
non faciunt meſ
<
lb
/>
ſem, quantam hi qui ſolum pingue ac putre colunt, & in eo faciunt
<
expan
abbr
="
ſemẽtem
">ſemen
<
lb
/>
tem</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
N107D9
">Cum autem multo plures metallici ſint artis imperiti quàm periti, fit
<
lb
/>
ut metallorum foſsio perpaucis emolumento ſit,
<
expan
abbr
="
detrimentũ
">detrimentum</
expan
>
afferat mul
<
lb
/>
tis. </
s
>
<
s
id
="
N107E4
">Siquidem uulgus
<
expan
abbr
="
metallicorũ
">metallicorum</
expan
>
, quod eſt cognitionis uenarum rude ig
<
lb
/>
narumque, non raro & operam &
<
expan
abbr
="
oleũ
">oleum</
expan
>
perdit. </
s
>
<
s
id
="
N107F1
">Id enim magna ex parte ſo
<
lb
/>
let accurrere ad metalla, cum uel propter
<
expan
abbr
="
magnũ
">magnum</
expan
>
& graue æs
<
expan
abbr
="
alienũ
">alienum</
expan
>
, quo
<
lb
/>
ſe obſtrinxit,
<
expan
abbr
="
mercaturã
">mercaturam</
expan
>
depoſuerit, uel laboris
<
expan
abbr
="
cõmutandi
">commutandi</
expan
>
gratia relique
<
lb
/>
rit falcem & aratrum. </
s
>
<
s
id
="
N1080A
">Quamobrem ſi quando incidit in uenas
<
expan
abbr
="
metallorũ
">metallorum</
expan
>
<
lb
/>
aliorúmue foſsilium fœcundas, id bona magis fortuna accidit, quàm ali
<
lb
/>
qua ſubtili animaduerſione. </
s
>
<
s
id
="
N10815
">Quod autem metallica multos auxerit diui
<
lb
/>
tijs ex hiſtorijs intelligimus, etenim inter ſcriptores antiquos conſtat ali
<
lb
/>
quot reſ pub. </
s
>
<
s
id
="
N1081C
">florentes, nonnullos reges, plurimos homines priuatos ex
<
lb
/>
metallis eorúmue ramentis diuites eſſe factos. </
s
>
<
s
id
="
N10821
">Quam rem multis claris &
<
lb
/>
illuſtribus exemplis uſus, in primo libro De ueteribus & nouis metallis
<
lb
/>
inſcripto dilataui atque explicaui, ex quibus exemplis apparet metallicam
<
lb
/>
ſuis cultoribus eſſe utiliſsimam. </
s
>
<
s
id
="
N1082A
">Dein de ijdem reprehenſores dicunt me
<
lb
/>
tallicæ
<
expan
abbr
="
quæſtũ
">quæſtum</
expan
>
minime eſſe ſtabilem, magniſque laudibus efferunt agricul</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>