Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <p id="N101C3" type="main">
              <s id="N103A1">
                <pb xlink:href="001/01/006.jpg"/>
              DVODECIMVS dat præcepta conficiendi ſalis, nitri, aluminis,
                <expan abbr="atramẽti">atramenti</expan>
              ſu­
                <lb/>
              torij, ſulfuris, bituminis, uitri. </s>
              <s id="N103AE">Hoc autem munus ſuſceptum, ut propter mul
                <lb/>
              titudinem rerum
                <expan abbr="">non</expan>
              expleuerim, certe explere conatus ſum: nam in eo mul
                <lb/>
              tum operæ & laboris inſumpſi, aliquem etiam ſumptum impendi: etenim
                <lb/>
              uenas, inſtrumenta, uaſa, canales, machinas, fornaces, non modo deſcripſi,
                <lb/>
              ſed etiam mercede conduxi pictores ad earum effigies exprimendas: ne res,
                <lb/>
              quæ uerbis ſignificantur, ignotæ aut huius ætatis hominibus aut poſteris
                <lb/>
              percipiendi difficultatem afferant: ut nobis non pauca uocabula afferre ſo­
                <lb/>
              lent, quæ ueteres (quia res erant omnibus notæ) nuda ab enodatione
                <expan abbr="pro­diderũt">pro­
                  <lb/>
                diderunt</expan>
              : ſed ſit ſane id à me prætermiſſum, quod nec ipſe uidi, neque legi, nec
                <lb/>
              ex hominibus fide dignis cognoui: id profecto quod non uel uidi, uel
                <expan abbr="lectũ">lectum</expan>
                <lb/>
              aut auditum expendi, non eſt ſcriptum: ſiue uerò præcipio ea, quæ fieri de­
                <lb/>
              beant, ſiue narro, quæ fieri ſoleant, nec quæ fiunt improbo, eadem docendi
                <lb/>
              ratio
                <expan abbr="cẽſeri">cenſeri</expan>
              debet. </s>
              <s id="N103D9">Verùm quò magis ars metallica abhorret ab omni ſermo
                <lb/>
              nis
                <expan abbr="elegãtia">elegantia</expan>
              , eò minus hi mei libri ſunt politi: certe res, in quibus ars illa uer­
                <lb/>
              ſatur, interdum nominibus carent, uel quod nouæ ſint, uel quod, etiamſi ue
                <lb/>
              teres, nominum, quibus uocabantur, memoria interierit: quare neceſſitate,
                <lb/>
              cui uenia datur, coactus quaſdam ſignificaui pluribus uerbis coniunctis,
                <lb/>
                <expan abbr="quaſdã">quaſdam</expan>
              notaui nouis, quod genus ſunt, ingeſtor, diſcretor, lotor, excoctor:
                <lb/>
              quaſdam ueteribus uerbis deſignaui, quale eſt ciſium. </s>
              <s id="N103EF">Etenim cùm Nonius
                <lb/>
              Marcellus ſcribat, uehiculi biroti genus eſſe: eo uocabulo nominare conſue
                <lb/>
              ui paruum uehiculum, cui unica eſt rotula: quæ nomina ſi quis non proba­
                <lb/>
              uerit, is rebus iſtis aut imponat magis propria, aut proferat ueterum literis
                <lb/>
              uſitata. </s>
              <s id="N103FA">Hi autem libri, principes illuſtriſſimi, multis de cauſis in ueſtro no­
                <lb/>
              mine apparent, ſed maxime quod uobis metalla ſint fructuoſiſſima:
                <expan abbr="">nam</expan>
              cum
                <lb/>
              maiores ueſtri ex amplis earum & diuitibus regionibus uberes redituum
                <lb/>
              fructus ceperint: item uectigalium, quæ peregrini ex uijs penſitant, incolæ
                <lb/>
              ex decumis: tamen multo uberiores ex metallis ceperunt, ex quibus quoque
                <lb/>
              non pauca oppida nobilia orta ſunt, Fribergum ſcilicet, Annebergum, Ma
                <lb/>
              riebergum, Snebergum,
                <expan abbr="Gairũ">Gairum</expan>
              , Aldebergum, ut alia omittam: quin, ſi quid
                <lb/>
              ego ſentio, maiores diuitiæ nunc etiam in montoſis ueſtrarum
                <expan abbr="regionũ">regionum</expan>
              lo­
                <lb/>
              cis ſub terra latent, quàm ſupra
                <expan abbr="terrã">terram</expan>
              exiſtant & appareant. </s>
              <s id="N1041D">Valete, Kemp­
                <lb/>
              nicij Hermundurorum Cal. Decembris, Anno M. D. L.</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>