Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <p id="N1A3BA" type="main">
              <s id="N1A5D1">
                <pb pagenum="326" xlink:href="001/01/336.jpg"/>
              argenti diuitior fiat, ad eius libras decem & octo adijciantur, uenæ crudæ li
                <lb/>
              bræ octo & quadraginta, lapidis, ex quo ferrum conflatur, libræ tres, panis
                <lb/>
              ex pyrite confecti, uel cum plumbo permiſti
                <expan abbr="dodrãs">dodrans</expan>
              : & ſimul coquantur in
                <lb/>
              catino donec liqueſcant: detractis recrementis & panibus, ex pyrite confla­
                <lb/>
              tis, miſtura inferatur in alias fornaces. </s>
              <s id="N1A5E5">Sequitur
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              , cuius puri uel præ­
                <lb/>
              ſtantiſſimi rudis effoſſæ maſſulæ non ſunt excoquendæ in primis fornaci­
                <lb/>
              bus, ſed in catillis ferreis, ut ſuo loco dicam, calfactæ, & cùm in ſecundis for­
                <lb/>
              nacibus
                <expan abbr="argẽtum">argentum</expan>
              à plumbo ſeparatur in ſtannum liquefactum iniectæ, pur
                <lb/>
              gandæ: ſed eiuſdem tenuiſſimæ bracteæ, uel minutæ maſſulæ ad lapides aut
                <lb/>
              marmora aut ſaxa
                <expan abbr="adhæreſcẽtes">adhæreſcentes</expan>
              , item eædem maſſulæ cum terris permiſtæ,
                <lb/>
              aut non ſatis puræ, ſimul cum panibus, ex pyrite conflatis, & argenti recre­
                <lb/>
              mentis, atque lapidibus, qui facile igni liqueſcunt,
                <expan abbr="ſecũdi">ſecundi</expan>
              generis excoqui de­
                <lb/>
              bent in fornace, cuius os ad exiguum tempus clauditur: at glomis, qui totus
                <lb/>
              è minutis argenti puri filis conſtat, & eiuſdem rudisque uirgulæ in olla, ne e­
                <lb/>
              uolent, incluſæ, ac in eandem fornacem coniectæ unà cum reliquis argenti
                <lb/>
              uenis excoquendæ ſunt. </s>
              <s id="N1A60E">Quidam etiam rudis argenti maſſulas non ſatis pu
                <lb/>
              ras in ollis uel catinis triangularibus, operculatis & luto oblitis, incluſas ex­
                <lb/>
              coquunt: uerùm eas ollas in fornacem non conijciunt, ſed collocant in for­
                <lb/>
              nacula, quæ flatu uenti modicis foraminibus inſpiratur: atque hi adijciunt ad
                <lb/>
              argenti rudis partem unam ſpumæ argenti
                <expan abbr="cõminutæ">comminutæ</expan>
              partes tres, &
                <expan abbr="totidẽ">totidem</expan>
                <lb/>
              molybdænæ partes, lapidis plumbarij facile
                <expan abbr="liqueſcẽtis">liqueſcentis</expan>
              , partem dimidiam,
                <lb/>
              atque exiguam ſalis & ſquamæ ferri portionem. </s>
              <s id="N1A629">
                <expan abbr="Stannũ">Stannum</expan>
              quidem, quod in fun
                <lb/>
              do uaſis reſidet, ut aliud, in ſecundas fornaces infertur: recrementa uerò
                <expan abbr="re­coquũtur">re­
                  <lb/>
                coquuntur</expan>
              cum cæteris argenti
                <expan abbr="recremẽtis">recrementis</expan>
              . </s>
              <s id="N1A63B">Sed ollæ uel catini, ad quos ſtan­
                <lb/>
              num aut recrementum adhæſerit, ſub pila ſubiecti tunduntur & lauantur:
                <lb/>
              atque ramentum inde collectum unà cum recrementis excoquitur: quæ ratio
                <lb/>
              argenti rudis
                <expan abbr="exco〈quẽ〉di">excoquendi</expan>
              , ſi
                <expan abbr="modicũ">modicum</expan>
              fuerit, optima eſt: quòd ne minima qui­
                <lb/>
              dem
                <expan abbr="argẽti">argenti</expan>
              portio ex olla uel catino euolare & perire poſſit. </s>
              <s id="N1A652">Sed uena plum
                <lb/>
              bi cinerei & ſtibij ac molybdæna, ſi argentum in ſe continent, cum reliquis
                <lb/>
              argenti uenis excoquantur: ſimiliter lapis
                <expan abbr="plũbarius">plumbarius</expan>
              , ſi paucus fuerit, & item
                <lb/>
              pyrites. </s>
              <s id="N1A65F">Si uerò lapis
                <expan abbr="plũbarius">plumbarius</expan>
              fuerit multus, ſiue magna, ſiue parua argen­
                <lb/>
              ti portio in eo ineſt, ſeparatim ab alijs excoquatur: quam
                <expan abbr="rationẽ">rationem</expan>
              paulo poſt
                <lb/>
              explicabo: quia enim nigri plumbi, ſicut
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
              æris uenæ, eis metallis
                <expan abbr="plerũquecõmunes">plerunque
                  <lb/>
                communes</expan>
              ſunt cum argento, &
                <expan abbr="nũc">nunc</expan>
              & poſtea de ipſis dicere multum refert:
                <lb/>
              pari modo pyrites, ſi multus fuerit, ſeorſum excoquatur. </s>
              <s id="N1A67E">Ex eius toſti tribus
                <lb/>
              partibus & crudi una, addito ramento, ſi quod lotura fuerit ex ipſo confe­
                <lb/>
              ctum, & recrementis in tertia fornace, cuius os ſemper patet, panes conflen­
                <lb/>
              tur: qui aqua reſtincti crementur: atque eorum partes plerunque quatuor cum
                <lb/>
              una pyritæ crudi parte rurſus
                <expan abbr="cõmiſtæ">commiſtæ</expan>
              , in eadem fornace recoquantur: ite­
                <lb/>
              rumque ex eis conflentur panes: ex quibus, ſi multa æris portio in eis fuerit,
                <lb/>
              crematis & recoctis ſtatim æs
                <expan abbr="cõficiatur">conficiatur</expan>
              : ſin exigua, crementur quidem, ſed
                <lb/>
              recoquantur cum paucis recrementis mollibus: quo ſane modo plumbum,
                <lb/>
              quod eſt in catino
                <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan>
              , ſorbet
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              : ex materia uerò pyritæ, quæ
                <lb/>
              ſupernatat, tertio conficiuntur panes: atque ex eis crematis & recoctis æs. </s>
              <s id="N1A6A3">Si­
                <lb/>
              militer ex cadmiæ, in qua ineſt argentum, uſtæ tribus partibus permiſtis
                <expan abbr="">cum</expan>
              </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>