ILLVSTRISS. ET POTEN
TISS. SAXONIAE DVCIBVS, LAND
grauijs Toringiæ, Marchionibus Miſenæ, Comitibus Palatinis
Saxoniæ, Burggrauijs Aldeburgi & Magdeburgi, Comiti
bus Brenæ, dominis terræ Pleiſenſis, MAVRICIO ſacri
Imperij Archimarſchalco & Electori, atque eius fra
tri AVGVSTO, GEORGIVS Agri
cola S. D.
TISS. SAXONIAE DVCIBVS, LAND
grauijs Toringiæ, Marchionibus Miſenæ, Comitibus Palatinis
Saxoniæ, Burggrauijs Aldeburgi & Magdeburgi, Comiti
bus Brenæ, dominis terræ Pleiſenſis, MAVRICIO ſacri
Imperij Archimarſchalco & Electori, atque eius fra
tri AVGVSTO, GEORGIVS Agri
cola S. D.
Cvm saepe nvmero, illuſtriſſimi Principes, to
tius rei Metallicæ, ut Moderatus Columella Ruſti
cæ, magnitudinem, tanquam alicuius corporis gran
ditatem, conſideraſſem: uel ſingulas eius partes, quaſi
illius corporis membra, numerando percenſuiſſem:
ueritus ſum, ne uita prius me deficeret, quàm uni
uerſam percipere poſſem, nedum literis conſecrare:
nam quàm longe lateque hæc pateat, quot & quan
tarum artium, ſi non magna, at aliquantula cogni
tio metallicis ad eam tractandam neceſſaria ſit, ex his noſtris libris quiſque in
telliget. Tametſi uerò res Metallica ſit ampliſſima, nec ulla ex parte à Græ
cis & Latinis ſcriptoribus, qui extant, abſoluta, perdifficiles habeat explica
tus: tamen quia ueterrima eſt, & hominum generi maximè neceſſaria, atque fru
ctuoſiſſima, non debere à nobis negligi uidebatur. Etenim Agricultura ſci
entiarum nulla ſine dubitatione uetuſtior, tamen hac res Metallica eſt anti
quior, uel ſaltem æqualis & coæua: nemo enim omnium mortalium unquam
abſque inſtrumentis agrum coluit. Ea uerò, ut etiam reliquarum artium, quarum
omne opus eſt in faciendo; inſtrumenta aut ex metallis facta ſunt, aut ſine me
tallis non potuerunt confici: qua de cauſa res metallica hominibus etiam eſt
maxime neceſſaria. Nam cùm hi paucis iſtiuſmodi artibus carere poſſint, ea
rumque maximus ſit numerus, nulla ſine inſtrumentis quicquam efficit: tum
omnium rerum, quibus magnæ diuitiæ bona & honeſta ratione acquirun
tur, nihil eſt arte metallica utilius: ex agris enim bene cultis (ut alias res omit
tam) fructus capimus uberrimos, ſed uberiores ex fodinis. Certe una fodi
na ſæpe multo maiores utilitatis fructus nobis præbet, quàm agri plurimi:
quocirca ex omnium ferè ſeculorum memoria cognoſcimus, complures ex
metallis diuites factos eſſe, & eadem multorum regum fortunas amplificaſſe:
ſed de his nunc plura non dicam: quod eos locos in primo libro, partim hui
us operis, partim alterius, inſcripti De ueteribus & nouis metallis, tractaue
rim, ac ea, quæ contra metalla & ipſos metallicos dicuntur, refellerim. Quan
quam aut res ruſtica, cum qua metallicam libenter confero, uarie uidetur eſſe
diffuſa, tamen in multo plures, quàm hæc noſtra, partes non diſtribuitur: nec
tam facile præcepta huius à me tradi poſſunt, quàm Columella illius tradi
dit: quod ipſe complures rei ruſticæ ſcriptores, quos ſequeretur, in manibus
tius rei Metallicæ, ut Moderatus Columella Ruſti
cæ, magnitudinem, tanquam alicuius corporis gran
ditatem, conſideraſſem: uel ſingulas eius partes, quaſi
illius corporis membra, numerando percenſuiſſem:
ueritus ſum, ne uita prius me deficeret, quàm uni
uerſam percipere poſſem, nedum literis conſecrare:
nam quàm longe lateque hæc pateat, quot & quan
tarum artium, ſi non magna, at aliquantula cogni
tio metallicis ad eam tractandam neceſſaria ſit, ex his noſtris libris quiſque in
telliget. Tametſi uerò res Metallica ſit ampliſſima, nec ulla ex parte à Græ
cis & Latinis ſcriptoribus, qui extant, abſoluta, perdifficiles habeat explica
tus: tamen quia ueterrima eſt, & hominum generi maximè neceſſaria, atque fru
ctuoſiſſima, non debere à nobis negligi uidebatur. Etenim Agricultura ſci
entiarum nulla ſine dubitatione uetuſtior, tamen hac res Metallica eſt anti
quior, uel ſaltem æqualis & coæua: nemo enim omnium mortalium unquam
abſque inſtrumentis agrum coluit. Ea uerò, ut etiam reliquarum artium, quarum
omne opus eſt in faciendo; inſtrumenta aut ex metallis facta ſunt, aut ſine me
tallis non potuerunt confici: qua de cauſa res metallica hominibus etiam eſt
maxime neceſſaria. Nam cùm hi paucis iſtiuſmodi artibus carere poſſint, ea
rumque maximus ſit numerus, nulla ſine inſtrumentis quicquam efficit: tum
omnium rerum, quibus magnæ diuitiæ bona & honeſta ratione acquirun
tur, nihil eſt arte metallica utilius: ex agris enim bene cultis (ut alias res omit
tam) fructus capimus uberrimos, ſed uberiores ex fodinis. Certe una fodi
na ſæpe multo maiores utilitatis fructus nobis præbet, quàm agri plurimi:
quocirca ex omnium ferè ſeculorum memoria cognoſcimus, complures ex
metallis diuites factos eſſe, & eadem multorum regum fortunas amplificaſſe:
ſed de his nunc plura non dicam: quod eos locos in primo libro, partim hui
us operis, partim alterius, inſcripti De ueteribus & nouis metallis, tractaue
rim, ac ea, quæ contra metalla & ipſos metallicos dicuntur, refellerim. Quan
quam aut res ruſtica, cum qua metallicam libenter confero, uarie uidetur eſſe
diffuſa, tamen in multo plures, quàm hæc noſtra, partes non diſtribuitur: nec
tam facile præcepta huius à me tradi poſſunt, quàm Columella illius tradi
dit: quod ipſe complures rei ruſticæ ſcriptores, quos ſequeretur, in manibus