Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[Item 1.]
[2.] Offenbarung der Natur vnnd Natürlicher dingen auch mancherley ſubtiler würckungen. Durch den hochgelerten Hieronymum Car/ danum/ Doctorn der artzney zů Meyland erſtlich zů Latin außgangen.
[3.] Innhalt der ſiebenzehen bücher von mancherlei wun derbaren nateürlichen vnd künſtlichen ſachen.
[4.] Dem Hochwirdigen Fürſten vnd Herren-herrn Helchior von Liechtenfelß-von Gottes gnaden Biſchoff zů Baſel/ ſeinem gnedigen herren/ Gnad vnd frid von Gott dem vatter/ durch Ieſum Chriſtum vnſerẽ herren.
[5.] Dem durchleüchtigen- hochwirdigen Fürſten vnnd herren/ herrn Chriſtophel vonn Madrutzen/ Cardinal vnnd Biſchoff zů Triend vnd Brixien/ deßgleichen Gubernator vnd Landtuogt im Herrzogthumb Meyland/ wünſchet Hieronymus Cardanus Doctor der artzney zů Meyland vyl glück vnd heil.
[6.] Regiſter. Vollkommenlich Regiſter/ aller nammhafftiger künſten/ thaten/ vnnd perſonen ſo inn diſem gantzen bůch begriffen.
[7.] END.
[8.] ERRATA.
[9.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das erſt Bůch. Von der gantzen weldt vnnd ihren au/ genſcheinlichen abtheilungen. Von der Welt/ den Cometen/ vnd Der Winden eigenſchafft Das erſt Capittel.
[10.] Von den Elementen/ das ander Capittel.
[11.] Der erden mancherlei geſtalt vnnd natur/ das dritt Capittel.
[12.] Von den orthen vnd landſchafften/ das iiij. Capitel.
[13.] Von der erden Wunderwerch. das fünfft Capittel.
[14.] Von des waſſers natur/ art vnnd bewegung/ das vj. Capittel.
[15.] Von des waſſers wunderzeichen/ Das vij. Capitel.
[16.] Des Luffts natur vnnd archen/ Das viij. Capitel.
[17.] Von des luffts wunderwerck/ das ix. Capitel.
[18.] Von der Elementen würckung/ Das x. Capitel.
[19.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das ander Bůch. Von den edleren vnd heiligeren theilen det Weldt. Vom himmel. Das xi. Capitel.
[20.] Von dem liecht vnnd ſchein/ Das xij. Capitel.
[21.] Von deß geſtirns Wirckung vnnd Einfluß Das xiij Cap.
[22.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das dritt Bůch. Von den vermiſchungen in gemein. Der vermiſchecen dingen eigenſchafft/ Das xiij. Capitel.
[23.] Von den Metalliſchen dingen/ Das xv. Capitel.
[24.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/ Das viert Bůch Von Metallen/ Das ſechßzehend Capittel.
[25.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das fünfft Bůch. Von dem geſtirn. Der ſteinen natur/ wachſſung/ vnd vnderſcheid/ Das xvij. Capittel.
[26.] Von den Edlen geſteinen/ Das xviij. Crpitel.
[27.] Von der ſteinen wunderwerck-Das xix. Capittel.
[28.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/ Das ſechſt Bůch Von den zweigen oder gewechſen/ vnnd was daruon kommet. Von den gewächſen vnnd jren vnderſchei-den/ Das xx. Capittel.
[29.] Von Planten vnnd gewechſen/ ſo anzeigend daß waſſer vnder jhnen vorhanden ſeye/ Das xxj. Capittel.
[30.] Von der gewächſen wunderzeichen-Das xxij. Capitel.
< >
page |< < (cxxxvi) of 997 > >|
192cxxxviVon mancherlei wunderbaren
Wann yemand den reckholder nitt kennet/ ſo rüre er den an/ dañ er hatt
bletter wie dörn.
er hatt ein ſüße frucht/ die rund vnd rot/ wañ ſie aber zei-
tiget/ bey vns blauw/ iſt in der größe etwan wie ein nuß.
In diſem ſicht er
dem Cederbaum gleich/ doch iſt des reckholters baum zweyg krum̃/ klein/
ſubteil vnd knöpffechtig.
des Cederbaums höhe aber kommet biß auff die
Cxxx.
ſchů/ ſo ferr vnnd er zů dem bauw ſoll nützlichẽ ſein. Alſo ob wol der
Cederbanm einer Fiechten gleich iſt/ hatt er doch on zweifel ein vnderſcheid
an der frucht/ dieweil (als vorgemeldet) alle Fiechten vnfruchtbar ſeind/
wölches von wegen des lands kälte beſchicht.
ſolliches zeiget an das kein
baum nateürlichen on ein frucht iſt.
dann er mag nit on ſaamen ſein. es iſt
aber die frucht des ſaamen fleiſch vnnd kleidung.
Alſo hatt auch die Fiech
24[Figure 24]Piceę fructus.Pineę fructus. ten von dem Bechbaum ein vn{der}ſcheid/ dañ der Bechbaum
hatt ein lange frucht/ ſo ſtumpff vnd weich iſt.
die Fiechte
gar keine/ der Cederbaum ein runde/ der Thañenbaum ein
herte ſo ſpitz iſt/ wie ein thañzapff.
Alſo hab ich beide gattũg
beſchribẽ/ domit man ſie leichtlichen vnderſcheiden mög-
darzů iſt des Thañenbaums frucht vyl größer dañ des Pi-
ceen vnd Bechbaums.
Der wilden thannen frucht wirt von des bechbaum in der weiche/ vnd
von der Thannen an der geſtalt vnderſcheiden.
Der Seuenbaum/ Reck-
holder vnd Cederbaum bringen kein thañkernen/ ſonder beer/ der Cypreß
wie ein nuß/ doch iſt die frucht zertheilt/ vnd an diſem orth den dañkernen
gleich.
Alſo auch der Lerchbaum/ doch etwas lenger.
Der Sapinus hatt ein frucht ſo des Bechbaums geleichet/ aber doch
mehr herab ſicht/ wie des Lerchbaums dem Cypreſſen/ doch etwas lenger.
Der Lentiſcus hatt die allenthalben an den zweygen/ vnd über diſes et-
liche beſchloßne belglin/ in wölche ein lautere feüchte eingefaßt/ wölcher
hernach in ein dicke zähe art verkert wirt.
die bletter ſeind wie des Piſtaci-
enbaum/ an der ordnung wie ein haſelſtaud.
Der Therebinthus hatt die
allenhalben geleiche ſchößlin/ einerley art/ vnd ein blůſt wie der ölbaum/
aber roter farb/ wölcher an den kam̃en hauffechtig harfür kommet.
Deßhalben bringend dreyzehenerley art beümen (dañ ich will den Thul
am als ein vnerkanten/ vnd der edleſt iſt vnder den Cederbäumen nit mel-
den) die Thañkernen/ der thañbaum/ wilde thañen/ bechbaum/ ſapinus/
nußbaum/ Tupreßbaũ/ vnd lerchbaum.
aber der Cederbaum/ ſeuẽbaum/
lorbeerbaum vnd reckholter bringend beer.
der lorbaum lang vnd vnlieb-
liche.
der lentiſcus vnd terebinthus bringẽd ſie kam̃echtig wie die trauben/
vnd klein.
der fiechtbaum iſt vnfruchtbar. Diſe haben alle das laub on vn-
derlaß/ außgenommen der lerchbaum.
Der bechbaum/ thañbaum/ wild
thannen/ lerchbaum/ lentiſcus vnd therebintus/ bringend vyl hartz.
der
Cederbaum vnd Seuenbaum weniger.
der Thannbaum/ Lorbaum vnd
Cypreßbaum faſt gar keines.
Des reckholters vñ Lentiſcẽ hartz ſchmeckẽd
gar ſtarck/ alſo auch des Seuenbaum/ Lorbaum Cupreßbaum/ vñ wo die
threnen von jnen ghand/ das waſſer ſelbs.
Alſo auch dz holtz/ wölches gantz
lieblich anzůſehen.
Sie habend alle ſpitze vnnd kleine bletter/ außgenom-
men der lorbaum/ Lentiſcus oder Maſtixbaum vnnd terebinthus.
deß-
halben man ſie auch billicher Oxyphillos oder ſambletter bäum/ dann
thannkernen bäum nennen mag/ vnnd den reckholter darzů thůn.
Sie

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index