Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[Item 1.]
[2.] Offenbarung der Natur vnnd Natürlicher dingen auch mancherley ſubtiler würckungen. Durch den hochgelerten Hieronymum Car/ danum/ Doctorn der artzney zů Meyland erſtlich zů Latin außgangen.
[3.] Innhalt der ſiebenzehen bücher von mancherlei wun derbaren nateürlichen vnd künſtlichen ſachen.
[4.] Dem Hochwirdigen Fürſten vnd Herren-herrn Helchior von Liechtenfelß-von Gottes gnaden Biſchoff zů Baſel/ ſeinem gnedigen herren/ Gnad vnd frid von Gott dem vatter/ durch Ieſum Chriſtum vnſerẽ herren.
[5.] Dem durchleüchtigen- hochwirdigen Fürſten vnnd herren/ herrn Chriſtophel vonn Madrutzen/ Cardinal vnnd Biſchoff zů Triend vnd Brixien/ deßgleichen Gubernator vnd Landtuogt im Herrzogthumb Meyland/ wünſchet Hieronymus Cardanus Doctor der artzney zů Meyland vyl glück vnd heil.
[6.] Regiſter. Vollkommenlich Regiſter/ aller nammhafftiger künſten/ thaten/ vnnd perſonen ſo inn diſem gantzen bůch begriffen.
[7.] END.
[8.] ERRATA.
[9.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das erſt Bůch. Von der gantzen weldt vnnd ihren au/ genſcheinlichen abtheilungen. Von der Welt/ den Cometen/ vnd Der Winden eigenſchafft Das erſt Capittel.
[10.] Von den Elementen/ das ander Capittel.
[11.] Der erden mancherlei geſtalt vnnd natur/ das dritt Capittel.
[12.] Von den orthen vnd landſchafften/ das iiij. Capitel.
[13.] Von der erden Wunderwerch. das fünfft Capittel.
[14.] Von des waſſers natur/ art vnnd bewegung/ das vj. Capittel.
[15.] Von des waſſers wunderzeichen/ Das vij. Capitel.
[16.] Des Luffts natur vnnd archen/ Das viij. Capitel.
[17.] Von des luffts wunderwerck/ das ix. Capitel.
[18.] Von der Elementen würckung/ Das x. Capitel.
[19.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das ander Bůch. Von den edleren vnd heiligeren theilen det Weldt. Vom himmel. Das xi. Capitel.
[20.] Von dem liecht vnnd ſchein/ Das xij. Capitel.
[21.] Von deß geſtirns Wirckung vnnd Einfluß Das xiij Cap.
[22.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das dritt Bůch. Von den vermiſchungen in gemein. Der vermiſchecen dingen eigenſchafft/ Das xiij. Capitel.
[23.] Von den Metalliſchen dingen/ Das xv. Capitel.
[24.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/ Das viert Bůch Von Metallen/ Das ſechßzehend Capittel.
[25.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das fünfft Bůch. Von dem geſtirn. Der ſteinen natur/ wachſſung/ vnd vnderſcheid/ Das xvij. Capittel.
[26.] Von den Edlen geſteinen/ Das xviij. Crpitel.
[27.] Von der ſteinen wunderwerck-Das xix. Capittel.
[28.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/ Das ſechſt Bůch Von den zweigen oder gewechſen/ vnnd was daruon kommet. Von den gewächſen vnnd jren vnderſchei-den/ Das xx. Capittel.
[29.] Von Planten vnnd gewechſen/ ſo anzeigend daß waſſer vnder jhnen vorhanden ſeye/ Das xxj. Capittel.
[30.] Von der gewächſen wunderzeichen-Das xxij. Capitel.
< >
page |< < (ccccij) of 997 > >|
458ccccij
Hieronymi Cardani Doctors
der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/
derbaren/ nateürlichen vnnd kunſtlichen ſachen/
Das neündt Bůch.
Von Bewegungen.
Von den Bewegungen ein gemeine rechnung/
Das xlvij. Capittel.
@Ei der bewegung vnd der růw
ſeind fünff ding/ vnder wölchẽ drey ding ein
wiſſentliche vrſach habẽ/ vñ die andere zwey
nit.
Dann daß die erden růwet/ beſchicht dar
umb weil ſie ſchwer vnd faſt trocken iſt/ alſo
dz ſie müßte zerſtreüwet werden/ wañ ſie be-
wegt wurde.
Wann ſie aber auſſerthalben j-
rer ſtatt iſt/ kom̃et ſie ſchnůrſchlecht wi{der} zů
jrem orth.
dann die geſtrackteſte iſt auch die
kurtzeſte.
Diſes iſt aber darũb beſchehen/ da
mit ſie nit verderben möcht/ wañ ſie auſſert-
halben jrem eigenen ortth růwet.
Es iſt aber
{der} nateürlich appetit vñ begird am aller vollkom̃eſten.
darũb můß er ſchnůr
ſchlecht dahar fahrẽ.
Hargegẽ hat dz waſſer vñ {der} lufft/ weil ſie durchſichtig/
weich/ vnd ſubteyl/ zům theil am him̃el/ zům theil auff {der} erdẽ/ weil ſie auch
elementen vnd zům verderbẽ geneigt/ müſſen auff zwẽ weg bewegt werden.
ſchnůrſchlecht/ damit ſie nit wañ ſie auſſerthalbẽ jrer ſtatt ſeind/ lãg daſelb
ſten beleibẽ.
demnach zů ring harũb/ weil der him̃el alſo bewegt wirt. Weil
auch zwey mittel ding zwiſchẽ den zweyẽ auſſereſten gelegẽ/ nãlich das waſ-
ſer vnd {der} lufft zwiſchen dẽ him̃el vnd {der} erden/ iſt dz waſſer mehr der ſchnůr-
ſchlechten bewegung theilhafftig/ alſo dzes faſt allein {der} gſtalt bewegt wirt.

Dañ man vermeinet dz {der} flüſſen bewegung gar geſtrackt ſeyẽ/ wiewol man
meinet ſie lauffen vmb den mittelpuncten der welt/ weil die erde daß ſelbig
nit laſſet hinab fahrẽ.
Es habe auch ſolches in deß meers ab vnd zůlauff ſei-
nen vrſprung/ vnd dz verborgener geſtalt/ doch ſchnůrſchlecht gegẽ dẽ mit-
tel puncten/ wölches doch nit waar iſt.
Es laſſet ſich aber anſehen als wann
deß luffts bewegung mehr deß him̃els bewegung gleich ſeye/ dañ eines Ele-
ments.
doch iſt er auch ſchnůrſchlecht/ wañ er an ſein ſtatt kom̃et/ von wegẽ
gemeldter vrſach.
vnd diſes von dẽ centro vnd mittelpuncten/ nit gegen dẽ
centro/ dañ deſſen ſtatt/ gegen {der} erden vnd waſſer zů rechnen/ iſt etwas hö
chers.
Alſo ſeind diſe drey offenbar/ vnd habẽ ein krefftige vrſach/ nãlich war
umb die erden růwet/ warũb ſie ſchnůrſchlecht zů jrer ſtat fahret wañ ſie da
auſſen iſt/ warũb auch die andere Element der lufft vñ waſſer beider beweg

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index