Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[Item 1.]
[2.] Offenbarung der Natur vnnd Natürlicher dingen auch mancherley ſubtiler würckungen. Durch den hochgelerten Hieronymum Car/ danum/ Doctorn der artzney zů Meyland erſtlich zů Latin außgangen.
[3.] Innhalt der ſiebenzehen bücher von mancherlei wun derbaren nateürlichen vnd künſtlichen ſachen.
[4.] Dem Hochwirdigen Fürſten vnd Herren-herrn Helchior von Liechtenfelß-von Gottes gnaden Biſchoff zů Baſel/ ſeinem gnedigen herren/ Gnad vnd frid von Gott dem vatter/ durch Ieſum Chriſtum vnſerẽ herren.
[5.] Dem durchleüchtigen- hochwirdigen Fürſten vnnd herren/ herrn Chriſtophel vonn Madrutzen/ Cardinal vnnd Biſchoff zů Triend vnd Brixien/ deßgleichen Gubernator vnd Landtuogt im Herrzogthumb Meyland/ wünſchet Hieronymus Cardanus Doctor der artzney zů Meyland vyl glück vnd heil.
[6.] Regiſter. Vollkommenlich Regiſter/ aller nammhafftiger künſten/ thaten/ vnnd perſonen ſo inn diſem gantzen bůch begriffen.
[7.] END.
[8.] ERRATA.
[9.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das erſt Bůch. Von der gantzen weldt vnnd ihren au/ genſcheinlichen abtheilungen. Von der Welt/ den Cometen/ vnd Der Winden eigenſchafft Das erſt Capittel.
[10.] Von den Elementen/ das ander Capittel.
[11.] Der erden mancherlei geſtalt vnnd natur/ das dritt Capittel.
[12.] Von den orthen vnd landſchafften/ das iiij. Capitel.
[13.] Von der erden Wunderwerch. das fünfft Capittel.
[14.] Von des waſſers natur/ art vnnd bewegung/ das vj. Capittel.
[15.] Von des waſſers wunderzeichen/ Das vij. Capitel.
[16.] Des Luffts natur vnnd archen/ Das viij. Capitel.
[17.] Von des luffts wunderwerck/ das ix. Capitel.
[18.] Von der Elementen würckung/ Das x. Capitel.
[19.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das ander Bůch. Von den edleren vnd heiligeren theilen det Weldt. Vom himmel. Das xi. Capitel.
[20.] Von dem liecht vnnd ſchein/ Das xij. Capitel.
[21.] Von deß geſtirns Wirckung vnnd Einfluß Das xiij Cap.
[22.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das dritt Bůch. Von den vermiſchungen in gemein. Der vermiſchecen dingen eigenſchafft/ Das xiij. Capitel.
[23.] Von den Metalliſchen dingen/ Das xv. Capitel.
[24.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/ Das viert Bůch Von Metallen/ Das ſechßzehend Capittel.
[25.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das fünfft Bůch. Von dem geſtirn. Der ſteinen natur/ wachſſung/ vnd vnderſcheid/ Das xvij. Capittel.
[26.] Von den Edlen geſteinen/ Das xviij. Crpitel.
[27.] Von der ſteinen wunderwerck-Das xix. Capittel.
[28.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/ Das ſechſt Bůch Von den zweigen oder gewechſen/ vnnd was daruon kommet. Von den gewächſen vnnd jren vnderſchei-den/ Das xx. Capittel.
[29.] Von Planten vnnd gewechſen/ ſo anzeigend daß waſſer vnder jhnen vorhanden ſeye/ Das xxj. Capittel.
[30.] Von der gewächſen wunderzeichen-Das xxij. Capitel.
< >
page |< < (iij) of 997 > >|
59ſachen/ Das erſt bůch. habe/ wölches dann auch möchte von dem haar geſagt werden. Noch iſt
vorhanden/ das wir auch deſſen bewegung halben vrſach geben.
Das diſer lauffet/ weil er an dem himmel iſt/ von Auffgang inn Nider-
11Cometen
lauff.
gang/ vnnd widerumb von Nidergang in Auffgang/ darzů nach des him
mels breyte/ iſt nichts ſeltzames vnnd vngereimpts/ dieweil der himmel
bewegt wirt an wölchem der Comet ſtath.
Es iſt aber wol zůuerwunde-
ren/ vnnd der warheit nit gemäß/ das diſer ſo ſchnell dohär fahret/ vnd vil
mehr von Nidergang gegen Auffgang/ dann kein anderer Planet/ auch
wider die ordnung der zwölff zeichen/ vnd von dem Polo zů dem Aequino
ctialiſchen circkel/ vnd widerumb hinumb.
Vermerck aber die vrſach.
Der Comet lauffet dohär/ wie ein glantz an einem rad/ ſo mit dem rad
bewegt wirt/ darumb er auch allwegen von Auffgang gegen Nidergang
fahret/ dieweil ein jeder himmel alſo vmblauffet/ doch nitt allwegen von
Nidergang gegen Auffgang/ dann ſo er an dem himmel iſt/ welches Pla
net wider hinderſich weichet/ auch an dem theyl des circkels/ wölches wi-
der der zeichen ordnung dohär fahret/ wirt auch der Comet wider der zei
chen ordnung bewegt/ ſo lang als auch der Planet.
Auß wölchem iſt offen-
bar/ das die Planeten nit inn den Epiciclis/ ſonder gantzen circklen do-
här lauffend/ dann ſunſt möchte der Comet nitt wider der zeichen ord-
nung bewegt werden/ er were dann dem Planetẽ ſo wider hinderſich wei-
chet/ faſt nahe.
Er bewegt ſich aber ſchneller dann die Planeten/ wider
der zeychen ordnung/ vnnd enderet ſich gar faſtinn der breite/ dieweil die
liechter beſeitz gegen ihm ſeind (dann der Sonnen/ der Planeten/ vnnd
ſteyffen geſtirns widerſchein vnd glantz kommend zůſammen) wie wir dañ
heyter ſehend an der Sonnen glantz/ wañ der inn ein Eimer gefaller vnd
widerſcheinet/ dann der widerſchein endert ſich faſt an ſeinem orth/ von
wegen der kleinen enderung des waſſers im Eimer.
Harzů dienet auch das der Comet nahe bey dem Polo ſein wirt/ do ein
kleine weite/ inn der lenge ein groſſe änderung macht.
Diſe werdẽ aber gar
bald/ vnd zů mehr malẽ vmb die Polos/ dañ weil der Sonnen glantz weit
daruon iſt/ verhinderet er die wachſung der Cometen faſt wenig/ wölches
von einem kleinen liecht der ſternen an gath/ wie man dañ das geſtirn baß
zů nacht/ dann inn dem tag ſihet/ vnnd baß bey den Polen dann bey den
Aequinoctialen.
Zů ſollicher meiner meinung ſtimmet auch das Ariſtoteles geſagt hatt/
es ſey ein Comet geſehen worden/ wölcher an einem ſteiffen ſternen des ach
ten himmels gehangen ſeye/ deßhalben mag diſer nit zertheylt werden/ die
weil er allein von dem liecht des geſtirns beſtath.
Das aber der ſchwãtz von
der Sonnen glantz werden möge/ lernet die erfarnuß/ wann man ein ange
zündete kertzen gegen der Sonnen ſetzet/ alſo das derẽ ſtreymen durch das
liecht gange.
Das aber auch auß zůſammen kommung der liechtern/ vnd auß dem wi
derſchein am himmel/ ein geſtirn möge ſein gſtalt bekom̃en/ mag die weyſ-
ſe S.
Iacobs ſtraß gnůgſam beweiſen/ wölche von anfang der welt har vn
beweglich ſtath.
Alſo iſt noch vorhanden das wir anzeygend/ warumb der
Comet ſo lang wäre/ vnnd warumb er ſich nit vor dem ſiebenden tag ende?
Das iſt aber die vrſach/ was von einem kleinen liecht beſchicht/ wirt nit ge
mercket/ was auch treffenlichen zů nimbt/ kan nitt bald auff hören/ dann

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index