Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[101.] Der ringen aber alſo.
[102.] Der ſigillen alſo.
[103.] Von Precantationen/ geſegnen/ oder be beſchwerungen/ Das xcij Capittel.
[104.] Von Geſpenſten/ Geiſteren/ oder Teüfflen vnnd todten/ Das xciij Capittel.
[105.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das ſiebenzehend Bůch. Von Sachen ſo wirdig zů beſchreiben. Von mancherlei ſitten der völckeren/ Das xciiij Capittel.
[106.] Von mancherlei ſpraachen/ Das xcv Capittel.
[107.] Von Stetten vnd anderen namhaff ten dingen/ Das xcvj Capittel.
[108.] Von ſchatzen/ Das xcvij Capittel.
[109.] Libereien bücher vnd mancherlei exempel der alten koſtlichkeit/ Das xc viij Capittel.
[110.] Em aufflöſung von dem end har/ durch wölche man der erfundenen dingen gebrauch haben mag. Das xcix. Capittel.
[111.] Warumb diſe bücher geſchriben/ vnnd von deren nutzbarkeit/ Das c Capittel.
[112.] Von Subtiliteten. Von ſeltzammen ſachen.
[113.] END.
[114.] Ein kurtzer außzug vnd inhalt aller fürnemmen vnd nutzlicher puncten vnd ar@@k/ len/ ſo in des hochgelerten Hieronymi Cardani/ artzet zů Meyland/ ein vnnd zwentzig bücheren von den ſubteylen hendlen begriffen. Allen liebhabern der nateürlichen vnd künſt-lichen ſachen/ gantz luſtig vnnd nutz-lich zůleſen. Verteütſchet vnnd geordnet durch D. Heinricum Pantaleonem/ in der Vniuerſitet zů Baſel ordenli-chen vnd beſtelten Phyſicum. Anno M. D. lix.
[115.] Dem Erſamen vnd Weiſen her ren Lucas Gebhart/ burger vnnd des Rath in der loblichen ſtatt Baſel/ ſeinem günſtigen lieben herren vnd gůten fründ/ gnad vnnd frid von Gott vnſerem Herren.
[116.] Außzug vonn dem erſten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von anfen gen/ materi/ geſtalt/ vnnd nateürlichen bewegungen.
[117.] Außzug von dem anderen bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Elementen vnd deren bewegung oder wirckungen.
[118.] Außzug vonn dem dritten bůch der Dubtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von dem Himmel.
[119.] Außzug von dem vierdten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von dem liecht vnnd ſchein.
[120.] Außzug von dem fünfften bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von vermiſchung vnnd vnuollkommenlichen vermiſcheten oder metalliſchen dingen/ etc.
[121.] Außzug von dem ſechſten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Hetallen.
[122.] Außzug von dem ſiebendẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von edlem geſtein.
[123.] Außzug vonn dem achten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Plantis vnd erdgewechſen.
[124.] Außzug von dem neünten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den thieren wölliche von feülung wachſend.
[125.] Außzug võ dem zehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den vollkommenen thieren.
[126.] Außzug vonn dem eilffcen bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von notwendigkeit deß menſchen vnnd ſeiner geſtalt.
[127.] Außzug von dem zwölfftẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von des menſchen natur vnd Complexion.
[128.] Außzug vom dreizehenden bůth der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den ſinnen oder entpfindtlichheiten/ vnd dem wolluſt.
[129.] Außzug vom vierzehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von der ſehl vnd dem verſtand.
[130.] Außzug von dem fünffzehenden vnd ſechtzehenden büch der Subtiliteten/ Hierony mi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von künſten vnnd weißheiten.
< >
page |< < (lxviij) of 997 > >|
124lxviijVon mancherlei wunderbaren bey der erden. Der vierdt wañ er zů ſeinem dritteil kommet/ vñ widerumb
nach der lenge in mitten einen hoger hatt.
Der fünfft wann er gegen der
Sonnen ſthet vñ vollmon wirt/ vnd iſt der mon widerumb am kleineſten
anzůſchauwen/ vnnd meinet man er ſeye am aller weytteſt võ der erdẽ.
von
dannen iſt er in ſeinem trigono vnnd dritten theil in mitten der lenge wide-
rumb hogerecht/ vnnd demnach inn ſeinem viertheil halb/ in perigeo (wie
man ſagt) am aller gröſſeſt.
Zůletſt auch in den Sextil vnnd ſechßten theil
inn mitten der lenge gezeünet vnnd krumb.
darumb iſt er zweymal am klei
neſten/ vnnd wirt am weyteſten vonn der erden geſehen/ wann er bey der
Sonnen oder gegen der Sonnen ſteth/ vnd zweymalen am gröſten/ wann
er vnder den gefierten ſtreymen/ vnnd vns am aller nächſten zůſein ſchei-
net.
aber viermal inn den mittelſten lengenen. zweymal wann er inn dem
drittentheil gegen der Sonnen ſtehet/ vnnd ſchier voll iſt/ vnnd zwey mal
wann er in dem ſechßten theil iſt/ wann er ſich etwas mechtiger neiget/ vnd
eylet zů der zůſammenkommung.
Deß iſt ſich aber wol zůuerwunderen/ daß man meynet/ wann der Mon
neüw oder voll iſt/ er ſeye an gleichem theyl ſeines circkels/ vnnd habe ein
größe/ daß er doch faſt allwegen inn dem neüwen am ſchnelleſten/ vnnd in
dem vollen am langſammeſten geſpüret wirt.
ſollichs aber iſt nit allwegen
waar/ weil dz widerſpil begegnet.
es beſchicht aber darumb/ daß er in dem
vollen langſam iſt/ wann er inn dem neüwen ſchnell geweſen/ vnnd wann
er in dem neüwen langſam geweſen/ ſo iſt er in dem vollen ſchnell/ wölches
auch in den quarten beſchicht/ vnd in dem halben theil/ ſo man ſie inn dem
ſelbigen monat miteinanderen vergleichet.
Dann des anomalie vnnd or-
denlichen geſtirns lauff/ weil er vollbracht/ wie des mons/ kommet zů ſei-
nem gegentheyl.
deßhalben wo er ſich vor zů des Mons lauff gethan/ ſünde
ret er ſich hernach ab/ vnd das widerſpil der gleichen.
Die oberen Planeten kommend inn dem alle überein/ daß ſie ſo weit von
11Der Planeten
lauff.
jrem ordenlichen lauff abtretten/ ſo faſt die Sonn für ſie lauffet/ alſo wann
ſie am aller ſchnelleſten/ ſo ſeind ſie bey der Sonnen/ wañ ſie am aller mehr
ſten hinderſich farend/ ſo ſeind ſie gegen der Sonnen/ vnd vermeynet man
ſie ſeyend größer/ als wann ſie etwas herab geſtigen werend.
wann die auch
ſchnell ſeind/ vnnd zů der Sonnen tretten/ lauffend ſie ein klein gegen der
Ecliptica/ wañ ſie aber faſt gegen der Sonnen über ſthond/ weichend ſie
von Ecliptica/ vnd Sonnen ſtraß/ vnd habend ein große breite.
doch lauf
fet der Mars mehr gegen Mittag dann gegen Mitnacht/ alſo das es bey
zweyen graden vnnd einem neünten theyl felet.
er hatt auch diſes an ihm/
das er inn zweyen zircklen fahret.
dann zwen circkel die einãder zertheylẽd/
mügend nitt ob einem centro/ ſich mehr zů einem theyl dann zů einem an-
deren neygen.
Mercurius iſt am aller weiteſtẽ von der Sonnen/ zů abẽt bey den xxvj.
grad vnnd xxx. minutẽ/ wölches ſich auch faſt haltet wie mit Venus/ weil
Mercurius der größeſt geachtet wirt/ vnd am ſchnelleſtẽ lauffen mag.
Am
morgen aber iſt er nit ſo weit daruon/ ſonder ſtrecket ſich allein biß in fünff
vnd zwentzig grad/ vnd 50.
minuten/ wie auch die Venus. dann die beid ha
bend auch einen geleichen lauff mit der Sonnen/ vnnd vollbringend ihren
gang inn einem jar.
Wie aber auch der Mon in einem monat zweymalen
am gröſten/ vnd zweymalẽ am kleineſtẽ ſcheinet/ alſo erſcheint Mercurius

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index