Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[11.] Der erden mancherlei geſtalt vnnd natur/ das dritt Capittel.
[12.] Von den orthen vnd landſchafften/ das iiij. Capitel.
[13.] Von der erden Wunderwerch. das fünfft Capittel.
[14.] Von des waſſers natur/ art vnnd bewegung/ das vj. Capittel.
[15.] Von des waſſers wunderzeichen/ Das vij. Capitel.
[16.] Des Luffts natur vnnd archen/ Das viij. Capitel.
[17.] Von des luffts wunderwerck/ das ix. Capitel.
[18.] Von der Elementen würckung/ Das x. Capitel.
[19.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das ander Bůch. Von den edleren vnd heiligeren theilen det Weldt. Vom himmel. Das xi. Capitel.
[20.] Von dem liecht vnnd ſchein/ Das xij. Capitel.
[21.] Von deß geſtirns Wirckung vnnd Einfluß Das xiij Cap.
[22.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das dritt Bůch. Von den vermiſchungen in gemein. Der vermiſchecen dingen eigenſchafft/ Das xiij. Capitel.
[23.] Von den Metalliſchen dingen/ Das xv. Capitel.
[24.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/ Das viert Bůch Von Metallen/ Das ſechßzehend Capittel.
[25.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das fünfft Bůch. Von dem geſtirn. Der ſteinen natur/ wachſſung/ vnd vnderſcheid/ Das xvij. Capittel.
[26.] Von den Edlen geſteinen/ Das xviij. Crpitel.
[27.] Von der ſteinen wunderwerck-Das xix. Capittel.
[28.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/ Das ſechſt Bůch Von den zweigen oder gewechſen/ vnnd was daruon kommet. Von den gewächſen vnnd jren vnderſchei-den/ Das xx. Capittel.
[29.] Von Planten vnnd gewechſen/ ſo anzeigend daß waſſer vnder jhnen vorhanden ſeye/ Das xxj. Capittel.
[30.] Von der gewächſen wunderzeichen-Das xxij. Capitel.
[31.] Wie man die Plantas vnnd gewächs inn gůtem bauw vnnd ehren halten ſoll/ Das xxiij. Capitel.
[32.] Von wein vnd eſſig/ Das xxiiij. Capitel.
[33.] Von anderen Saten vnnd dem Honig/ Das xxv. Capittel.
[34.] Wie die ding erhalten werdend/ ſo von den Plan tis oder gewächſen harkommend/ Das xxvj. Capittel.
[35.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen vnnd kunſtlichen ſachen/ Das ſibend Bůch Von den chieren/ vnnd was von inen kommet. Ein gemeine rechnung der thieren/ vnnd jr vnderſcheid/ das xxvij Capittel.
[36.] Von den vnuolkommen chieren/ Das xxviij. Capitell.
[37.] Von den Schlangen/ Das xxjx Capittel.
[38.] Wie man die kriechenden thier vnnd andere der geleichen vertreiben ſoll/ das xxx Capittel.
[39.] Von vierfüſſigen thieren/ das xxxj Capittel.
[40.] Wie man zů den vierfüſſigen thieren ſorg haben ſoll/ das xxxij Capittel.
< >
page |< < of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div9" type="section" level="1" n="5">
          <pb file="0018" n="18" rhead="Vorred."/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s288" xml:space="preserve">Das ſeye aber weyt von vnns. </s>
            <s xml:id="echoid-s289" xml:space="preserve">dann ich hab nitt darumb denen dingen
              <lb/>
            nochgedacht/ oder die ding beſchriben/ wölche über vnſerẽ verſtand ſeind/
              <lb/>
            ſonder daß ich/ als gefürderet/ demm größeren gewalt vnnd krafft gehor-
              <lb/>
            ſam̃et. </s>
            <s xml:id="echoid-s290" xml:space="preserve">Vnnd ob wol etliches auch vorhin durch andere angezeiget/ iſt doch
              <lb/>
            diſes nit ein kleines/ daß die ding von ſo vyl jrrthummen vnnd fäleren ge-
              <lb/>
            reiniget worden. </s>
            <s xml:id="echoid-s291" xml:space="preserve">daß auß ſo mancherley falſchen dingen/ durch ein recht vr-
              <lb/>
            theil/ die waarheit erſůcht/ vnnd allwegen gewüſſe vrſach darzů gethon/
              <lb/>
            vnnd durch die erfarnuß beſtetiget worden. </s>
            <s xml:id="echoid-s292" xml:space="preserve">vnnd daß auch die ding mitt
              <lb/>
            wenig worten angezeiget/ wölliche vorhin weytleüffig beſchriben wordenn.</s>
            <s xml:id="echoid-s293" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s294" xml:space="preserve">Deßhalben habe ich etliche ding ſo gefahrlich geweſen/ dunckler geſtalt
              <lb/>
            müeſſen anzeigen/ andere ding auff das kürtzeſt begreiffen/ damitt ſie nitt
              <lb/>
            verachtet/ weil ſie ſonſt gemein warend/ vnd zů letſt der mehrtheil/ weil ſie
              <lb/>
            ſchwer geweſen/ eigentlicher eroffnet. </s>
            <s xml:id="echoid-s295" xml:space="preserve">Dann ich acht diſes gar ſchandtlich
              <lb/>
            wann man alſo ſchreibet daß niemandts verſtande. </s>
            <s xml:id="echoid-s296" xml:space="preserve">Es bedarff zů beiden
              <lb/>
            theilen geleiche kunſt/ wann man gemeine ſachen will zů höherem verſtand
              <lb/>
            richten/ oder die ſchwereſte ding (wie man ſpricht) für die augen ſtellen.</s>
            <s xml:id="echoid-s297" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s298" xml:space="preserve">Dieweil aber alſo mancherley ſachen hie gehandlet werdẽ/ hab ich diſem
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0018-01" xlink:href="note-0018-01a" xml:space="preserve">Des büch Tit
                <lb/>
              tel.</note>
            bůch kein beſſeren Tittel geben können/ dann diſen/ durch wöllichen alles
              <lb/>
            ſo hie begriffen eroffnet/ vnnd der gantz innhalt mit einem oder wenig wor
              <lb/>
            ten begriffen. </s>
            <s xml:id="echoid-s299" xml:space="preserve">Darumb achtich es ſeye recht De varietate rerum/ oder ein
              <lb/>
            Polypragmatographia/ daß iſt ein offenbarung vñ beſchreibung von man-
              <lb/>
            chen wunderbaren nateürlichen vnd künſtlichen ſachen genennet worden.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s300" xml:space="preserve">Diſen Tittel achtet ich genůgſam ſein etwas von deß bůchs nutzbarkeit an
              <lb/>
            zů zeigen/ wann man bey billichen Richteren handlete. </s>
            <s xml:id="echoid-s301" xml:space="preserve">Weil aber etliche al
              <lb/>
            ſo boßhafftig vnnd hartneckig/ daß ſie allein diſes annemmend/ ſo von A-
              <lb/>
            riſtotele angezeiget/ vnnd alſo den großen ſchatz der Göttlichen weyßheit
              <lb/>
            vnderſthond in ein kleines menſchlich geſchirr/ wölches doch nit gar gantz/
              <lb/>
            ein zů ſchlieſſen/ hab ich müeſſen etwas mehr anzeigen. </s>
            <s xml:id="echoid-s302" xml:space="preserve">dann wann ſie diſes
              <lb/>
            waarlich alſo haltend/ ſeind es groß thoren/ wo aber nit/ ſoll man ſie für ver
              <lb/>
            bünſtig vnd neidiſch leüt ſchetzen. </s>
            <s xml:id="echoid-s303" xml:space="preserve">Darnoch werden mir etliche noch ſchant
              <lb/>
            licher fürwerffen/ als wann ich nicht namhafftigs vnnd wunderbars/ vn-
              <lb/>
            der ſo vyl experimenten vnnd erfindungen beſchriben/ dieweil ſie mancher
              <lb/>
            liederlichen leüten lugenhafftigeren büecheren gewonet/ geleich als wann
              <lb/>
            niemandt zů loben/ er habe dann weidlich vnnd vnuerſchambt gelogen. </s>
            <s xml:id="echoid-s304" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Ich will aber diſe nitt anderſt halten/ als wann ſie meine büecher nie gele-
              <lb/>
            ſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s305" xml:space="preserve">dieweil nitt minder waarhaffte ſachen hie/ dann inn anderer fablen be
              <lb/>
            griffen. </s>
            <s xml:id="echoid-s306" xml:space="preserve">doch ſeind alle ding mit ſollicher kunſt bedecket/ daß es allein hoch
              <lb/>
            uerſtendige köpff vnd weyſe leüt verſthen mögen.</s>
            <s xml:id="echoid-s307" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s308" xml:space="preserve">Deßhalben habe ich/ gůtmüettiger frommer Fürſt/ diſe üwerem nam-
              <lb/>
            men zůgeeignet/ nitt allein weil ihr alle zeytt gůten künſten günſtig/ ſon-
              <lb/>
            der daß ihr auch diſe ding alle recht cenſieren vnnd vrtheilen mögend/ al-
              <lb/>
            ſo daß ihr nitt allein diſer nateürlichen/ ſonder auch der Göttlichen ein ver
              <lb/>
            ſtand habend/ wie dann ſolliches vyl wunderbare heimliche ſtuck der na-
              <lb/>
            tur anzeigend/ wölliche eüch bekanndt ſeind.</s>
            <s xml:id="echoid-s309" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s310" xml:space="preserve">Dieweil nun der ſpruch Platonis waarhafftig/ namlich daß die gemei-
              <lb/>
            nen nütz glückſelig/ inn wöllichen die Philoſophy vnnd weyſe leüt herr-
              <lb/>
            ſchend/ wirt eüch der nammen vor vylen anderen billich zůgeeignet. </s>
            <s xml:id="echoid-s311" xml:space="preserve">Alſo
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>