Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[111.] Warumb diſe bücher geſchriben/ vnnd von deren nutzbarkeit/ Das c Capittel.
[112.] Von Subtiliteten. Von ſeltzammen ſachen.
[113.] END.
[114.] Ein kurtzer außzug vnd inhalt aller fürnemmen vnd nutzlicher puncten vnd ar@@k/ len/ ſo in des hochgelerten Hieronymi Cardani/ artzet zů Meyland/ ein vnnd zwentzig bücheren von den ſubteylen hendlen begriffen. Allen liebhabern der nateürlichen vnd künſt-lichen ſachen/ gantz luſtig vnnd nutz-lich zůleſen. Verteütſchet vnnd geordnet durch D. Heinricum Pantaleonem/ in der Vniuerſitet zů Baſel ordenli-chen vnd beſtelten Phyſicum. Anno M. D. lix.
[115.] Dem Erſamen vnd Weiſen her ren Lucas Gebhart/ burger vnnd des Rath in der loblichen ſtatt Baſel/ ſeinem günſtigen lieben herren vnd gůten fründ/ gnad vnnd frid von Gott vnſerem Herren.
[116.] Außzug vonn dem erſten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von anfen gen/ materi/ geſtalt/ vnnd nateürlichen bewegungen.
[117.] Außzug von dem anderen bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Elementen vnd deren bewegung oder wirckungen.
[118.] Außzug vonn dem dritten bůch der Dubtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von dem Himmel.
[119.] Außzug von dem vierdten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von dem liecht vnnd ſchein.
[120.] Außzug von dem fünfften bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von vermiſchung vnnd vnuollkommenlichen vermiſcheten oder metalliſchen dingen/ etc.
[121.] Außzug von dem ſechſten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Hetallen.
[122.] Außzug von dem ſiebendẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von edlem geſtein.
[123.] Außzug vonn dem achten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Plantis vnd erdgewechſen.
[124.] Außzug von dem neünten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den thieren wölliche von feülung wachſend.
[125.] Außzug võ dem zehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den vollkommenen thieren.
[126.] Außzug vonn dem eilffcen bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von notwendigkeit deß menſchen vnnd ſeiner geſtalt.
[127.] Außzug von dem zwölfftẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von des menſchen natur vnd Complexion.
[128.] Außzug vom dreizehenden bůth der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den ſinnen oder entpfindtlichheiten/ vnd dem wolluſt.
[129.] Außzug vom vierzehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von der ſehl vnd dem verſtand.
[130.] Außzug von dem fünffzehenden vnd ſechtzehenden büch der Subtiliteten/ Hierony mi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von künſten vnnd weißheiten.
[131.] Außzug vom ſibenzehendẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von rechten künſten/ vnd künſtlichen dingen.
[132.] Außzug von dem achtzehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani DoC tors der Artzney zů Meyland/ etc. Von wunderbarlichen dingen/ vnnd vngläublichen ſachen.
[133.] Außzug vom neünzehendẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von dem Teüfel vnnd ſei/ nem geſpenſt.
[134.] Außzug vom zwenzigeſten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den höchſten verſtendtnuſſen vnd Englen.
[135.] Außzug vom ein vndzwentzige ſten bůch der Subtiliteten/ Hieron. Cardani Doc/ tors der Artzney zů Meyland/ etc. Von Gott vnd der gantzen welt.
[136.] Getruckt zů Baſel durch Heinrich Petri im Mertzen Anno Domini M. D. Lix.
< >
page |< < (dl) of 997 > >|
606dlVon mancherley wunderbaren zwen geleich theil/ vnnd werden mit dem Gnomone oder winckelmeß die fi
gur
G M N L D B haben.
wann nun diſe dem anderen theil gefüget/
machet
es ein quadraten oder viereckechte figur/ ſo ye drey ſeyten hatt.

in
der vierten figur ſeye A B achte/ vnd A C vier vnd ein halbs/ ſo wirt die
proportz
als ſechßzechen neün ſein/ vnd ſeind derẽ radices vier vnd drey/
ſo
an einem vnderſcheiden.
wañ wir nun A B vnd C D in vier geleiche theil
diuidieren
/ vnd A C/ auch B D in drey/ vnd mit dem winckelmeß/ werden
wir
ein figur haben wölche auff den anderen theil gezogen/ ein quadratẽ be
ſtim̃et
/ wölches yede ſeyten ſechs haltet.
Wann diſes nit der ſeyten proportz/
wöllend
wir doch nach hin kom̃en/ als in der viertẽ figur.
es ſeye A B ach
te
/ A C drey mit einem acht theil/ ſo iſt die proportz wie lxiiij xxv.
diſe zaal
haben
ein radicem acht vnd fünff/ es mag aber deren vnderſcheid nit ei-
nem
gezogen werden/ es ſeyen dann die zaalen den brüchen gebracht/ dar
umb
mag ein zůſamẽ fügung diſen tiſch nit einẽ rechtẽ quadratẽ machen.
weil aber fünff vnnd acht die nechſte proportz bey dreyenn
123[Figure 123]b d a e c zweyen/ dann ich zeüch acht durch zwey/ ſo werden xvj/ vnd
dann
fünff durch drey/ ſo werden fünffzechen/ ſo ein kleinen
vnderſcheid
haben/ darumb diuidier ich A B in drey/ vnnd
A
C in zwey wie vorhin/ vnd auch alſo die ſeyten ſo dargegen
über
ſthond/ ſo hab ich ein figur ſo fünff lenge vnd ein vier-
theil
haltet/ vnnd in der breitte vier/ mit xj theilen von xvj.
Wann du nun die Rhomben oder viereckechten figurẽ
quadraten
bringen wilt/ oder die Rhomboidẽ tiſchen/ magſt du diſes on
arbeit
wegen bringẽ.
als einẽ exempel. ich zeüch im Rhombo A B C D
ſchnůrſchlecht
dẽ C E/ vnd ſchneyd den trigonũ A C E ab/ füg darnach
die
ſeyt A C B D/ alſo das A in das B fallet vnd C in dz D/ ſo hab ich dẽ
quadraten
/ vnd alſo in der anderẽ figur vom Rhomboide/ vnd lernẽ auch
auß
dem quadraten in der dritten figur ein Rhombũ machen/ es werde deß
Rhombi
ſeyten wie ſie welle/ wann die gerade linien A C auß dẽ eck gezogẽ/
wölche
durch A C dem B A zůſamen gethon.
Ich weiß wol dz der Rhom
bus
A B C D nit mag einem vollkom̃nen quadraten werden/ dañ die li-
nien
E C wirt beiden theil kürtzer ſein dann A B vnd C D.
Du magſt eines ey geſtalt bald beſchreiben/ wañ du eintweders mit einẽ
11Eyes figur. faden ein circkel macheſt/ vnd dañ zwo federen allgemach beiden orthen
oben
hinauß zeüchſt vnd mit dintẽ auß dem papeyr eines eyes figur beſchrei
beſt
.
Oder nach beſſer. thůn ein ſtecken vmb dz papeyr ſo faſt eines cylin{der}s
geſtalt
hat/ namlich allenthalbẽ rund/ vnd ſetz deß circkels fůß in dz A/ be-
ſchreib
alſo ein circkel auff dẽ papeyr.
weil dañ B C ein gerade linien/ vnd {der}
geraden
A D vnd A E geleich/ aber A D vnd A E lengere bogen dann die
geraden
linien ſeind/ wann nun die krum̃e linien A D vnd A E auff dẽ pa-
peyr
außgeſtreckt/ wölche dem A B vnd A C geleich warend/ werden ſie len
ger
/ vnd die mitleſtẽ ſich allgemach an der größe A D vnd A E necherẽ/
wie
auch nach der gelegenheit.
deßhalben wann man ein linien durch deren
auſſereſte
theil zeücht/ hat ſie eines eyes geſtalt.
Der Durerus leeret auff
22Sonnen liniẽ
beſchrei-
ben
vyl weg die Helicas oder Sonnen linien beſchreibẽ/ aber es thůt mir keiner
gnůg
/ ia er kom̃et auch gar nit zeyl/ wölches dañ in diſem handel (als et-
wan
ſonſt gemeldet) dz fürnẽbſt ſein ſolte.
Deßhalben iſt der beſt weg ſo mit
den
ſtundaurẽ geordnet wirt/ wie der zeiger gleich dahar fart/ alſo ſoll

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index