Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[111.] Warumb diſe bücher geſchriben/ vnnd von deren nutzbarkeit/ Das c Capittel.
[112.] Von Subtiliteten. Von ſeltzammen ſachen.
[113.] END.
[114.] Ein kurtzer außzug vnd inhalt aller fürnemmen vnd nutzlicher puncten vnd ar@@k/ len/ ſo in des hochgelerten Hieronymi Cardani/ artzet zů Meyland/ ein vnnd zwentzig bücheren von den ſubteylen hendlen begriffen. Allen liebhabern der nateürlichen vnd künſt-lichen ſachen/ gantz luſtig vnnd nutz-lich zůleſen. Verteütſchet vnnd geordnet durch D. Heinricum Pantaleonem/ in der Vniuerſitet zů Baſel ordenli-chen vnd beſtelten Phyſicum. Anno M. D. lix.
[115.] Dem Erſamen vnd Weiſen her ren Lucas Gebhart/ burger vnnd des Rath in der loblichen ſtatt Baſel/ ſeinem günſtigen lieben herren vnd gůten fründ/ gnad vnnd frid von Gott vnſerem Herren.
[116.] Außzug vonn dem erſten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von anfen gen/ materi/ geſtalt/ vnnd nateürlichen bewegungen.
[117.] Außzug von dem anderen bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Elementen vnd deren bewegung oder wirckungen.
[118.] Außzug vonn dem dritten bůch der Dubtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von dem Himmel.
[119.] Außzug von dem vierdten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von dem liecht vnnd ſchein.
[120.] Außzug von dem fünfften bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von vermiſchung vnnd vnuollkommenlichen vermiſcheten oder metalliſchen dingen/ etc.
[121.] Außzug von dem ſechſten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Hetallen.
[122.] Außzug von dem ſiebendẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von edlem geſtein.
[123.] Außzug vonn dem achten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Plantis vnd erdgewechſen.
[124.] Außzug von dem neünten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den thieren wölliche von feülung wachſend.
[125.] Außzug võ dem zehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den vollkommenen thieren.
[126.] Außzug vonn dem eilffcen bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von notwendigkeit deß menſchen vnnd ſeiner geſtalt.
[127.] Außzug von dem zwölfftẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von des menſchen natur vnd Complexion.
[128.] Außzug vom dreizehenden bůth der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den ſinnen oder entpfindtlichheiten/ vnd dem wolluſt.
[129.] Außzug vom vierzehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von der ſehl vnd dem verſtand.
[130.] Außzug von dem fünffzehenden vnd ſechtzehenden büch der Subtiliteten/ Hierony mi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von künſten vnnd weißheiten.
[131.] Außzug vom ſibenzehendẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von rechten künſten/ vnd künſtlichen dingen.
[132.] Außzug von dem achtzehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani DoC tors der Artzney zů Meyland/ etc. Von wunderbarlichen dingen/ vnnd vngläublichen ſachen.
[133.] Außzug vom neünzehendẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von dem Teüfel vnnd ſei/ nem geſpenſt.
[134.] Außzug vom zwenzigeſten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den höchſten verſtendtnuſſen vnd Englen.
[135.] Außzug vom ein vndzwentzige ſten bůch der Subtiliteten/ Hieron. Cardani Doc/ tors der Artzney zů Meyland/ etc. Von Gott vnd der gantzen welt.
[136.] Getruckt zů Baſel durch Heinrich Petri im Mertzen Anno Domini M. D. Lix.
< >
page |< < (dlxviij) of 997 > >|
624dlxviijVon mancherlei wunderbarn136[Figure 136] ſein/ allein dreymal lenger dann das meſſerlin/ dick vnnd ſteyff/
ſolliches habend wir an der ſeyten hie beſchriben/ nit allein an der
geſtalt/ ſonder auch rechten lenge.
die ſchreibmeſſer verſch leiſſen
vnnd verdirbt der ſpitz/ wann man papeyr mitt ſchneidet/ oder
bůchſtaben außſchabet/ oder etwas hertes mitt hauwet.
darumb
ſoll man ſie allein zů den rhoren vnnd federen behaltenn.
die rhor
werdend durch ſeyffe vnnd waſſer hert.
doch habend wir von di-
11Schreibmeſſer ſem vorhin geſchriben.
Darũb hat ein reütter jn gemein gnůg an einẽ gůtẽ ſchreibmeſ
ſer/ an der bergrödte/ zweyen federen/ vnnd calchant.
Wann jm
dinten manglet/ hatt er an der bergrödte vnnd calchant genůg.
dann die gallöpffel vnd granatöpffel rinden ſeind wol nutzlich/
man mag aber deren auch wol manglen/ vnnd wirt die bergröd-
te gůt für das gumme ſein.
wann wir aber nitt zeyt haben/ ſollen
wir wein für waſſer brauchen/ vnnd eſſig für laugen.
Wann du
ein klotzen auß bech vnnd bergrodte brauchenn wilt/ (als geſagt
iſt) ſolt du yedes geleich vyl nemmen/ vnd daß ſelbig wol ſtoſſen/
mit waſſer bereiten/ vnd in einn feücht zwifach papeyr wicklen/
alſo daß es ein dannzapffen figur habe.
dann ſolt du diſes bey ei-
ner warmen herdſtatt/ da kein feüwr iſt/ vnder die äſchen graben
biß es zůſamen kommet/ wann es dann kalt worden/ ſo nimb den
klotzen wider harauß/ ſo wirſt du das papeyr brauchen mögen.
Man mag das ſandarachen oder bergrödte alſo machen. man ſagt auch
daß das gemachet beſſer/ dann das an jm ſelbs gerecht ſeye.
Nimb eyerſcha
len von wöllichen die inner haut abgezogen/ vnnd dörr ſie in einem bachof-
fen/ vnnd miſch es dann mitt halb ſo vyl gůten weyrauch/ ſtoß es zů bulf-
fer/ vnnd brauchs.
Wann du wilt diſes oder etwas anders/ nach dem du ge
ſchriben/ wider von dem papeyr thůn/ ſolt du die bůchſtabẽ wol trücknen/
vnd dann das marck ſenfftigcklich darauff trucken/ ſo hanget die bergrod-
te daran/ vnd laſſet ſich hinweg thůn.
Du ſolt auch eingedenck ſein/ daß du
der dinten wenig braucheſt/ wann du ein anderenn bůchſtaben an die ſtatt
machen wilt/ da vorhin einer außgeſchaben/ ob du wol die bergrodte dar-
auff geſtreüwet/ vnd auffgetrücknet haſt.
Man ſoll die dinten in ein geſchirr thůn/ ſo ein breitten fůß hat/ damitt
ſie nit bald verſchüttet werde.
man ſoll ſeydene lümplin darein legen/ dann
die baum wullen laſſet etwas von jr/ ſo an der federen hangẽ bleibt/ ſie wirt
auch durch den ſchwom̃ nit wol gereiniget/ wiewol die beſſer dañ das werch
oder baumwullen iſt.
Die pfauwen feder ſeind vyl zů kurtz/ die ſtrautz feder
ſeind faſt allwegen zů dick/ vnd {der} mehrtheil feißt.
die möſchene vnd andere
ſo auß metall gemachet/ erneüweret man gemeinlich mitt dẽ wetzſtein/ wie
auch die ſchreib meſſer.
In diſem faal ſeind die beſten wetzſtein/ wölche man
von Orient vnd auß Syrien bringt/ die alſo geſtaltet/ als wañ ſie auß ſub-
teylen kernlinen zůſamen geordnet/ glat/ grün/ vñ hert/ wölche man auch
mit öl vñ nit mit waſſer temperiert.
doch machet dz waſſer dz die ſchreibmeſ-
ſer ehe ein ſpitz vnd ſcherpffe bekom̃en.
Man bereittet ſie auch mit einẽ ſta-
chel/ aber ſie bekom̃en ein ſubteyle ſcherpffe/ wölche nit lang beſthet/ vnnd
gantz vnnütz iſt die feder zů bereiten.
Etlich wetzen die meſſerlin an dem ce
derbaum holtz/ ich aber an dem buchßbaum holtz.
Sonſt iſt der

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index