Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
< >
page |< < (cclxix) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div377" type="section" level="1" n="45">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8791" xml:space="preserve">
              <pb o="cclxix" file="0325" n="325" rhead="ſachen/ Das ſiebend bůch."/>
            pffen ſpitzen verwaret. </s>
            <s xml:id="echoid-s8792" xml:space="preserve">Sonſt iſt der Paſtinaca ein ebner fiſch wie der Raia.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8793" xml:space="preserve">Deſſen ſeind zwo arthen. </s>
            <s xml:id="echoid-s8794" xml:space="preserve">die ein hat ein ſpitzeren kopff/ die ander ein breitte
              <lb/>
            ren/ wölche man von gleich förmigkeit deß haupts ein garttenkrott neñet. </s>
            <s xml:id="echoid-s8795" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Es iſt ein kröſpelechtiger fiſch/ ſo kein zän hatt/ doch iſt ſein maul von dem
              <lb/>
            aller hertteſten bein geordnet/ hatt ein langen ſchwantz vnnd iſt faſt geflü-
              <lb/>
            glet. </s>
            <s xml:id="echoid-s8796" xml:space="preserve">der gradt ſthet im ſchwantz/ vnd iſt etwas lenger dañ ein zwerch hand/
              <lb/>
            ſo hin vnnd wider ſcharpffe ſpitz hatt/ die ſich gegen dẽ haupt richten. </s>
            <s xml:id="echoid-s8797" xml:space="preserve">Man
              <lb/>
            heylet deſſen ſtich allſamen mit dem feüwr/ oder ſchrepffhörnlinen. </s>
            <s xml:id="echoid-s8798" xml:space="preserve">dañ diſe
              <lb/>
            ziehen das gifft harauß vnd verzeerẽ es auch. </s>
            <s xml:id="echoid-s8799" xml:space="preserve">Der Torpedo oder zitterfiſch
              <lb/>
            aber machet mit ſeiner anrürung allein/ daß alle ding gefreürt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8800" xml:space="preserve">die krafft li
              <lb/>
            get im gefider/ wölche auch mit anglen verwaret ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s8801" xml:space="preserve">Er weißt ſein arth
              <lb/>
            wol/ vnd verbirgt ſich in das ſand als wann er todt were/ damit er die für-
              <lb/>
            farende fiſch betriege. </s>
            <s xml:id="echoid-s8802" xml:space="preserve">dann diſe meinen er ſeye todt/ vnd zerziehen jhn/ wer
              <lb/>
            den alſo fahende gefangen.</s>
            <s xml:id="echoid-s8803" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8804" xml:space="preserve">Aphroſideus zeigt an/ daß die Trigla oder Meerbarben durch ein verbor
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0325-01" xlink:href="note-0325-01a" xml:space="preserve">Trigel oder
                <lb/>
              Meerbarbenn
                <lb/>
              krafft.</note>
            gene vrſach deſſen gifft zůwider ſeye. </s>
            <s xml:id="echoid-s8805" xml:space="preserve">Er iſt darumb Trigel geneñet/ dz er in
              <lb/>
            einem iar zům drittẽ mal iunge hat/ die Latiner heiſſen jhn Mullen. </s>
            <s xml:id="echoid-s8806" xml:space="preserve">er hat
              <lb/>
            alſo durchſichtig ſchüppen/ daß er/ wañ er ſterben můß/ zům offtermalen
              <lb/>
            ſein farb verendret. </s>
            <s xml:id="echoid-s8807" xml:space="preserve">Es ſeind deſſen dreyerley arthen/ on bart/ bartechtig/
              <lb/>
            vnd rauch. </s>
            <s xml:id="echoid-s8808" xml:space="preserve">ſie haben allſamen ein wolgeſchmackt vñ gůtt fleiſch. </s>
            <s xml:id="echoid-s8809" xml:space="preserve">aller krafft
              <lb/>
            iſt wi{der} das gifft/ vorab ſo im meer iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8810" xml:space="preserve">dañ er macht alles vnkrefftig. </s>
            <s xml:id="echoid-s8811" xml:space="preserve">So ei-
              <lb/>
            ner von dẽ Torpedo verletzet were/ heilet es jhn vnd bringt jhm ſein krafft
              <lb/>
            wider. </s>
            <s xml:id="echoid-s8812" xml:space="preserve">Man vermeinet daß die Mullen allerley krafft ſchwecheren/ auch {der}
              <lb/>
            gůtten dingen/ die augen/ aderen/ vnd die Venus oder beyſchlaff/ vorab
              <lb/>
            ſo man diſen auß wein trincket. </s>
            <s xml:id="echoid-s8813" xml:space="preserve">es wirt auch die frauw vnfruchtbar/ ſo von
              <lb/>
            diſem wein trincket/ alſo iſt er auch dem gifft zů wider/ wañ man in trinckt.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8814" xml:space="preserve">Er frißt auch allein on allen ſchaden die meerhaſen/ vñ begegnet jhm nicht
              <lb/>
            böſes daruon/ dañ daß ſein fleiſch etwas weicher wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8815" xml:space="preserve">Der vnbartig iſt ſchö
              <lb/>
            ner/ dann die anderen. </s>
            <s xml:id="echoid-s8816" xml:space="preserve">dañ er hat ein rote farb/ ein großen kopff/ mit ſtern
              <lb/>
            linen fein bezieret. </s>
            <s xml:id="echoid-s8817" xml:space="preserve">am ruckẽ hat er zwo ordnungen/ {der} gar ſpltzen beinen/ vn
              <lb/>
            der wölchẽ dz/ ſo gebogẽ iſt/ faſt in der mitte ſthet. </s>
            <s xml:id="echoid-s8818" xml:space="preserve">In diſer hüle hat er auch
              <lb/>
            ein gefider mit ſcharpffen ſpitzẽ/ doch iſt ſie klein vnd rotfarb. </s>
            <s xml:id="echoid-s8819" xml:space="preserve">auff diſes vol
              <lb/>
            get nach ein andere/ biß zů dẽ ſchwantz/ als wañ es weicher haar were. </s>
            <s xml:id="echoid-s8820" xml:space="preserve">Der
              <lb/>
            rucken wirt überzwerch/ biß zů dem bauch mit ſtrichen vnderſcheiden. </s>
            <s xml:id="echoid-s8821" xml:space="preserve">das
              <lb/>
            maul iſt innwendig Cinnaber farb.</s>
            <s xml:id="echoid-s8822" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8823" xml:space="preserve">Das gefider iſt der mehrtheil mancherley farb/ wie auch die federẽ an den
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0325-02" xlink:href="note-0325-02a" xml:space="preserve">Gef
                <unsure/>
              ider man-
                <lb/>
              cherley farb.</note>
            vöglen/ dieweil ſie einer trocknẽ natur/ darumb ſeind etlich weiß/ gäl/ rot/
              <lb/>
            blauw/ vnd mancherley farb. </s>
            <s xml:id="echoid-s8824" xml:space="preserve">Auß gleicher vrſach werden auch flecken an dẽ
              <lb/>
            thierẽ/ wie an der Torpedinen arth/ ſo fleckechtig genennet wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8825" xml:space="preserve">Dann di-
              <lb/>
            ſe haben allein viererley arthen/ vn{der} wölchen eine fünff ſchwartz fleckẽ hat/
              <lb/>
            nit in ein circkel/ ſon{der} in fünff eck gar zierlich geſtellet. </s>
            <s xml:id="echoid-s8826" xml:space="preserve">Die eigentliche vr-
              <lb/>
            ſach kom̃et von {der} zaal har/ dañ ſo man eines krüm̃et/ machet es zwey/ wañ
              <lb/>
            man diſes zů allen theilen gleich beügt/ machet es viere/ wann man es aber
              <lb/>
            nit gleich krüm̃et/ kom̃en drey darauß. </s>
            <s xml:id="echoid-s8827" xml:space="preserve">Alſo kom̃en auß dreyen fünffe/ vnd
              <lb/>
            wirt auß einer geſtrackten linien ein fünffeckete figur/ dieweil ſich der fleckẽ
              <lb/>
            ſo am rucken ſthet/ nit dopplet. </s>
            <s xml:id="echoid-s8828" xml:space="preserve">alſo kom̃en alle figuren vnd zaal von dẽ ei-
              <lb/>
            nen har. </s>
            <s xml:id="echoid-s8829" xml:space="preserve">Die andere vrſach der figuren iſt/ ſo man eine mit der anderen ver
              <lb/>
            miſchet/ die eine wirt auß mangel der materiẽ/ die andere nach deß geſtirns
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>