Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[51.] Von des menſchen wunderwerck/ Das xliij. Capitel.
[52.] Wie die kranckheiten wunderbarer geſtalt geheilet werden. Das xliiij. Capittel.
[53.] Von gemeinem iamer/ Das xlv. Capittel.
[54.] Von menſchlicher ſachen ſubſtantz vnnd weſen/ Das xlvj. Capittel.
[55.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen vnnd kunſtlichen ſachen/ Das neündt Bůch. Von Bewegungen. Von den Bewegungen ein gemeine rechnung/ Das xlvij. Capittel.
[56.] Von dem ſtättigen vnnd ewigen lauff-Das xlviij Capittel.
[57.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das zehendt Bůch. Von kunſtreichen feüwren. Von deß feüwrs krafft vnnd erhaltung/ Das xlix. Capittel.
[58.] Von diſtillierung vnd kochung/ das l Capitel.
[59.] Von der Alchemei/ Das li Capittel.
[60.] Von glaß kunſt/ Das lij Capittel.
[61.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das eilfft Bůch. Von gemeinen handtwercken. Von mancherlei künſten/ Das liij Capittel.
[62.] Von der ſchiff kunſt/ Das liiij Capittel.
[63.] Von der Architeetur vnnd bauwkunſt/ Das lv. Capittel.
[64.] Von Inſtrumenten vnnd geſchirren/ Das lvj. Capittel.
[65.] Schöne zůſammen fügun gen. Das lvij Capittel.
[66.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das zwölfft Bůch. Von ſubteylen Handwerchen. Von wunderbaren werchen/ Das lviij Capitel.
[67.] Ein wunderbarer weg die Ephemerides zů zebe/ reiten/ Das lix Capittel.
[68.] Beſonderer landſchafften Beſchreibung/ das lx Capitel.
[69.] Von der occultation oder verberg kunſt/ Das lxj Capittel.
[70.] Von wunderbaren handlungen/ Das lxij Capittel.
[71.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das dreyzehend Bůch. Von ſchlechten künſten. Von nochgültigen erfarnuſſen/ Das lxiij. Capittel.
[72.] Was zů der ſchreibkunſt gehört/ Das lxiiij Capittel.
[73.] Von anſtreichungen vnnd zierung/ Das lxv Capittel.
[74.] Von wollüſten/ Das lxvj Capittel.
[75.] Von den farben/ geruchen vnd geſchmacken matery/ Das lxvj Capittel.
[76.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das vierzehend Bůch. Von heimlicher waarſagung. Ob die waarſagung ſeie/ vnnd ob ſie in allen din/ gen vorhanden/ Das lxviij Capittel.
[77.] Von feürigen wunderzeichen. Das lxix Capittel.
[78.] Von wunder zeichen die in dem lufft beſchehen/ Das lxx Capittel.
[79.] Von wunder zeichen ſo in waſſeren ſeind-Das lxxj Capittel.
[80.] Von wunder zeichen auff erden/ Das lxxij Capittel.
< >
page |< < (xxxij) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div57" type="section" level="1" n="12">
          <pb o="xxxij" file="0088" n="88" rhead="Von mancherlei wunderbaren"/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1342" xml:space="preserve">Es iſt auch kein wunder das inn dem dürren land vil diſtel ſthand/ weil
              <lb/>
            die auch dürr ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s1343" xml:space="preserve">Das aber die tag gemeeret werden auſſerthalben dem
              <lb/>
            Aequinoctialiſchen circkel inn dem Wintermonat/ zeigt die ordnung der
              <lb/>
            ſphära an. </s>
            <s xml:id="echoid-s1344" xml:space="preserve">aber nur ein wenig. </s>
            <s xml:id="echoid-s1345" xml:space="preserve">dañ es kom̃et der gröſſeſt tag vmb die Tropi
              <lb/>
            cos nit zů 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s1346" xml:space="preserve">ſtunden. </s>
            <s xml:id="echoid-s1347" xml:space="preserve">Vmb Tunbetz aber nit biß zů xij. </s>
            <s xml:id="echoid-s1348" xml:space="preserve">was iſt dañ für ein
              <lb/>
            wunder/ ſo man vermeint/ ſie ſeyend alle einander faſt gleich. </s>
            <s xml:id="echoid-s1349" xml:space="preserve">Auff dem ge-
              <lb/>
            birg aber wirt es heiß auß anderen vrſachen/ wann die Sonn inn den mit-
              <lb/>
            nächtiſchen zeichen iſt/ weil es gegen dem orth ligt. </s>
            <s xml:id="echoid-s1350" xml:space="preserve">Das aber das waſſer ein
              <lb/>
            mäſſigkeyt bekommet/ machen die ebenen berg/ ſo nit faſt kalt ſeind/ vnd
              <lb/>
            die holen berg. </s>
            <s xml:id="echoid-s1351" xml:space="preserve">dann diſe ſamlend der Sonnen ſtreimẽ zůſam̃en/ die ebnen
              <lb/>
            aber laſſend ein widerſchein von jnen.</s>
            <s xml:id="echoid-s1352" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1353" xml:space="preserve">Der Arquinoctialiſch zirckel aber iſt drocken/ ſo er doch allein feücht ſol-
              <lb/>
            te ſein/ dann er ligt ob der ebne/ vmb wölche allenthalben ſich das gebirg
              <lb/>
            erhebt. </s>
            <s xml:id="echoid-s1354" xml:space="preserve">Es enderen ſich auch die jar gar faſt/ alſo das nicht beſtendig iſt.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1355" xml:space="preserve">dann wie Petrus Cieza alles außgerechnet/ trifft wenig jar an/ alſo das et-
              <lb/>
            wa vyl ding ſich ongefar begibt/ mit anderen ſo gwüß vrſach haben.</s>
            <s xml:id="echoid-s1356" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1357" xml:space="preserve">In Aethiopia iſt ein künigreich heißt Congo/ inn wölchem die leüt nitt
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0088-01" xlink:href="note-0088-01a" xml:space="preserve">Congo ein kü
                <lb/>
              nigreich.</note>
            eſſen wann ſie hungert/ ſonder wann ſie ſpeyß habend/ wie die hünd ſo dar
              <lb/>
            zů gewẽnet ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s1358" xml:space="preserve">wölche gewonheit ein natur wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s1359" xml:space="preserve">dañ diſes lãd iſt warm/
              <lb/>
            vnd hatt aller dingen großen mangel. </s>
            <s xml:id="echoid-s1360" xml:space="preserve">doch werden die leüt über 80. </s>
            <s xml:id="echoid-s1361" xml:space="preserve">jar alt/
              <lb/>
            alſo das ſollicher mangel alt leüt machet/ oder ſie an dem leben nicht hinde
              <lb/>
            ret. </s>
            <s xml:id="echoid-s1362" xml:space="preserve">deßhalben ſeind ſie auch nacket/ vñ haben kein pferd noch röſſer/ darzů
              <lb/>
            ſunſt auch faſt kein thier/ deßhalben tragen ſie die leüt/ ehrenhalben/ auff
              <lb/>
            eim leder ſo zwiſchen zweien höltzeren gehefft iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s1363" xml:space="preserve">Sie ſeind gar einfaltig vñ
              <lb/>
            vnuerſtendig/ gar nit treüwloß noch lugenhafftig/ diſes haben ſie von na
              <lb/>
            tur/ das ander auß notwendigkeit. </s>
            <s xml:id="echoid-s1364" xml:space="preserve">dann weil ſie nicht zůſchaffen/ ſeind ſie
              <lb/>
            vnuerſtendig/ deßhalben auch einfaltig. </s>
            <s xml:id="echoid-s1365" xml:space="preserve">Dann aüß beywonung/ gwerb-
              <lb/>
            ſchafft/ vnd reiſen/ wirt man weyß vnd thätig/ wölches auß arme des lãds
              <lb/>
            gaar auff höret.</s>
            <s xml:id="echoid-s1366" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1367" xml:space="preserve">Hargegen iſt ein gewärbhauß zů Ormus im Säligẽ Arabia/ do es gantz
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0088-02" xlink:href="note-0088-02a" xml:space="preserve">Ormus ein In
                <lb/>
              ſel.</note>
            geſchwinde leüt hatt/ dieweil ſie auß zůlauff mancherleyen völckeren aller
              <lb/>
            dingen gnůg habend/ wiewol daſelbſten nicht wachſet. </s>
            <s xml:id="echoid-s1368" xml:space="preserve">Dann die leüt ſo da-
              <lb/>
            hin reiſen/ ſagend/ wañ die gantze welt ein ring wäre/ ſo were Ormus das
              <lb/>
            edel geſtein darinnen.</s>
            <s xml:id="echoid-s1369" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1370" xml:space="preserve">Es iſt ein jnſel an dem Perſiſchen Sinu/ ſo heiſſer iſt (wie man ſagt) dañ
              <lb/>
            alle anderen land auff erden/ alſo das Aethiopia der Morenland mit diſem
              <lb/>
            verglichen/ gantz mäſſig möchte geachtet werdẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s1371" xml:space="preserve">Die vrſach iſt/ das es nach
              <lb/>
            bey dem Aequinoctivliſchen circkel ligt/ vnnd allein bey ſieben vnd zwen-
              <lb/>
            tzig grad dar zwiſchen iſt/ darumb můß es ein heiß land ſein/ demnach das
              <lb/>
            es vyl berg hatt/ ſo des ſcherpffeſten ſaltz vñ ſchwebel grůben überauß vyl
              <lb/>
            habend/ alſo das die berg gar verbrennend wiekalch/ darumb ſeind auch
              <lb/>
            vyl erdbidem bey ihnen.</s>
            <s xml:id="echoid-s1372" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1373" xml:space="preserve">Die ſaltzberg wachſen härnach/ das ſaltz tringet gar faſt durch das
              <lb/>
            fleiſch. </s>
            <s xml:id="echoid-s1374" xml:space="preserve">Ichch acht diſe jnßel habe vor zeiten Sagdana geheiſſen/ inn wöl-
              <lb/>
            cher Miltus gelegen war.</s>
            <s xml:id="echoid-s1375" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1376" xml:space="preserve">Auß Goa dem Orientaliſchen geſtads Indien/ bey Calecut/ faret man
              <lb/>
            geſtracks für vnnd für gehn Orient achtzehen mal hundert tauſen ſchritt
              <lb/>
            weyt inn Malachen. </s>
            <s xml:id="echoid-s1377" xml:space="preserve">Es iſt aber Malachen inn Aurea cherſoneſſo/ oder
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>