Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[61.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das eilfft Bůch. Von gemeinen handtwercken. Von mancherlei künſten/ Das liij Capittel.
[62.] Von der ſchiff kunſt/ Das liiij Capittel.
[63.] Von der Architeetur vnnd bauwkunſt/ Das lv. Capittel.
[64.] Von Inſtrumenten vnnd geſchirren/ Das lvj. Capittel.
[65.] Schöne zůſammen fügun gen. Das lvij Capittel.
[66.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das zwölfft Bůch. Von ſubteylen Handwerchen. Von wunderbaren werchen/ Das lviij Capitel.
[67.] Ein wunderbarer weg die Ephemerides zů zebe/ reiten/ Das lix Capittel.
[68.] Beſonderer landſchafften Beſchreibung/ das lx Capitel.
[69.] Von der occultation oder verberg kunſt/ Das lxj Capittel.
[70.] Von wunderbaren handlungen/ Das lxij Capittel.
[71.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das dreyzehend Bůch. Von ſchlechten künſten. Von nochgültigen erfarnuſſen/ Das lxiij. Capittel.
[72.] Was zů der ſchreibkunſt gehört/ Das lxiiij Capittel.
[73.] Von anſtreichungen vnnd zierung/ Das lxv Capittel.
[74.] Von wollüſten/ Das lxvj Capittel.
[75.] Von den farben/ geruchen vnd geſchmacken matery/ Das lxvj Capittel.
[76.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das vierzehend Bůch. Von heimlicher waarſagung. Ob die waarſagung ſeie/ vnnd ob ſie in allen din/ gen vorhanden/ Das lxviij Capittel.
[77.] Von feürigen wunderzeichen. Das lxix Capittel.
[78.] Von wunder zeichen die in dem lufft beſchehen/ Das lxx Capittel.
[79.] Von wunder zeichen ſo in waſſeren ſeind-Das lxxj Capittel.
[80.] Von wunder zeichen auff erden/ Das lxxij Capittel.
[81.] Von der gewechſen wunder zeichen-Das lxxiij Capittel.
[82.] Von wunderzeichen an wilden vnnd vnge/ zempten thieren/ Das lxxiiij Capittel.
[83.] Von wunderzeichen an zamen thieren/ Das lxxv Capittel.
[84.] Von wunderzeichen an menſchen-Das lxxvj Capittel.
[85.] Von wunderwercken ſo ſich in geburten zůtragend/ Das lxxvij Capittel.
[86.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das fünffzehend Bůch. Von künſtlicher waarſagung. Weiſſagung auß mancherlei ſachen/ Das lxxviij Capittel.
[87.] Von der Chiromantey/ oder wie man von der hand har ſoll waarſagen/ Das lxxix Capittel.
[88.] Von betrugnuß/ gaucklerei/ vnnd zauberey/ Das lxxx Capittel.
[89.] Von wunderzeichen/ Das lxxxi Capittel.
[90.] Von vogelſchawung oder weiſ/ ſagung/ Das lxxxij Capittel.
< >
page |< < (cccclxxix) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div684" type="section" level="1" n="64">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15501" xml:space="preserve">
              <pb o="cccclxxix" file="0535" n="535" rhead="ſachen/ Das eilfft bůch."/>
            hundert. </s>
            <s xml:id="echoid-s15502" xml:space="preserve">wann zwölff alſo gemehret/ werdend cxl/ wann n@n das quadrat
              <lb/>
            vnd viereckechtig den anderen quadraten A B vnd
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0535-01" xlink:href="fig-0535-01a" number="74">
                <variables xml:id="echoid-variables56" xml:space="preserve">a d c e b</variables>
              </figure>
            C geleich iſt/ wirt B C vnnd deß quadraten ſeyten
              <lb/>
            xliiij ſein/ darumb wirt B C ſechs ſchůh vnnd zwen
              <lb/>
            drittheil habẽ/ vnd alſo zwen drittheil am A B. </s>
            <s xml:id="echoid-s15503" xml:space="preserve">deß-
              <lb/>
            halben wirt ſie nit alſo hoch zů ſteigẽ/ auch nit ſo ge-
              <lb/>
            fahrlich/ dz man ſie leichtlich hinderſich treibẽ mög.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s15504" xml:space="preserve">wölches dañ beſchicht/ wañ dz B C faſt kurtz were. </s>
            <s xml:id="echoid-s15505" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Sy bricht auch nit bald/ wölches dañ beſchicht wañ
              <lb/>
            dz B C faſt lang were. </s>
            <s xml:id="echoid-s15506" xml:space="preserve">man kan auch von wegen der
              <lb/>
            treffenlichẽ lenge nit wol mit vm̃ghen. </s>
            <s xml:id="echoid-s15507" xml:space="preserve">Es ſoll auch
              <lb/>
            ſein vnderſtütze D E/ in mitten deß A C ſthen. </s>
            <s xml:id="echoid-s15508" xml:space="preserve">dañ
              <lb/>
            es iſt gewüß daß diſes recht in der mitte/ vnd bey A
              <lb/>
            B ſein ſoll/ nach deß Euclidis demonſtration vñ beweyſungen. </s>
            <s xml:id="echoid-s15509" xml:space="preserve">darũb ſagt
              <lb/>
            er auch/ es ſolle ein gůter hauptman über den gezeüg/ der Geometria vnnd
              <lb/>
            Aſtrologia wol erfaren ſein. </s>
            <s xml:id="echoid-s15510" xml:space="preserve">er zeigt auch an/ warumb D E in der mitte ſein
              <lb/>
            ſoll. </s>
            <s xml:id="echoid-s15511" xml:space="preserve">dañ wann dz D necher bey dem A ſthet/ wirt die leittern ſchwecher ſein. </s>
            <s xml:id="echoid-s15512" xml:space="preserve">
              <lb/>
            wann es aber baß vnden iſt/ wirt ſie zů vyl auffrecht ſthen. </s>
            <s xml:id="echoid-s15513" xml:space="preserve">Man můß auch
              <lb/>
            die zůſamenfügungen vorab zů auſſereſt/ mit eyſen wol verſehen. </s>
            <s xml:id="echoid-s15514" xml:space="preserve">vnd zů ni
              <lb/>
            derſt ein ſpitz daran machen/ damit er in der erden ſtecken beleib. </s>
            <s xml:id="echoid-s15515" xml:space="preserve">Zů obereſt
              <lb/>
            aber ſoll man ein geſpitzten hacken daran machen/ damit ſie hangen bleibe/
              <lb/>
            wann man die anſetzet.</s>
            <s xml:id="echoid-s15516" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15517" xml:space="preserve">Was man mit gewalt bewegt/ wirt vmb ſo vyl ſchneller bewegt/ ſo vyl
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0535-01" xlink:href="note-0535-01a" xml:space="preserve">Lä@@ zů werf-
                <lb/>
              fen.</note>
            ſchneller vnnd weytter es vonn dem iſt/ durch wölliche es beweget wirt.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s15518" xml:space="preserve">dann wann es ein lange weytte ghon ſoll vnnd langſamm/ oder ein kleine
              <lb/>
            weytte vnnd ſchnell/ wirt es nitt weytt geſchoſſenn werdenn/ vnnd alſo an
              <lb/>
            dem weytteſten fahren/ nach dem es weyt von der mitte ſthet/ vnd das eck
              <lb/>
            daran größer iſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s15519" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15520" xml:space="preserve">Es ſeye A B/ A C/ A G/ vnnd die doplete A D/ A E/ A F/ vnnd ſeyend
              <lb/>
            B C trifach zü dem B G vnnd D E darzů trifach E F/ vnnd zwey ding ſo
              <lb/>
            bewegt werden/ namlich E vnnd B/ wölche in gelei-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0535-02" xlink:href="fig-0535-02a" number="75">
                <variables xml:id="echoid-variables57" xml:space="preserve">c d f g a e b</variables>
              </figure>
            cher behendigkeit daruon fahren/ vnnd komme das
              <lb/>
            E zů dem D/ vnnd das B zů dem C/ ſo wirt das B
              <lb/>
            zweymalen weytter geworffen dann das E. </s>
            <s xml:id="echoid-s15521" xml:space="preserve">wañ auch
              <lb/>
            das E zů dem F kommen/ vnd das B zů dem C/ wirt
              <lb/>
            das B ſechßmalen weytter fahren dann das E. </s>
            <s xml:id="echoid-s15522" xml:space="preserve">doch
              <lb/>
            iſt nitt von nötten daß man allwegẽ diſe rechnung ei-
              <lb/>
            gentlichen behalte.</s>
            <s xml:id="echoid-s15523" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15524" xml:space="preserve">Damitt aber ein ſchwerer laſt daruon fahre/ můß es vmb ſo vyl ein grõ-
              <lb/>
            ßeren trib haben/ als es daruon fahren ſoll. </s>
            <s xml:id="echoid-s15525" xml:space="preserve">darumb můß auch das inſtru-
              <lb/>
            ment ſtercker ſein. </s>
            <s xml:id="echoid-s15526" xml:space="preserve">Weil nun diſes beſtimmet/ mag man ein ſchlenckeren o-
              <lb/>
            der geſchütz/ auff drey weg machenn/ wöllicher ein yeder auff vyl weg mag
              <lb/>
            geenderet werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s15527" xml:space="preserve">doch wöllend wir allein die ein fachen abtheilen/ vnnd
              <lb/>
            den einen auß diſen auff zwen weg abſünderen.</s>
            <s xml:id="echoid-s15528" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15529" xml:space="preserve">Alſo beſchicht der erſt durch menſchliche krefft/ wann man mit einem ge-
              <lb/>
            walt vnd einer ſtimm das ſeil ſo an dem tram vnnd balcken hanget/ vmb
              <lb/>
            zeücht/ damit man ein oder mehr ſtein werffen möge. </s>
            <s xml:id="echoid-s15530" xml:space="preserve">dañ es ligt gar vyl dar
              <lb/>
            an/ daß aller krefft mit einanderen anghond. </s>
            <s xml:id="echoid-s15531" xml:space="preserve">alſo daß vngleüblich iſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s15532" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>