Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

Table of contents

< >
[31.] De duobus Circulis Polaribus. Cap. I X.
[32.] De Circulo ſecundi motus. Cap. X.
[33.] De alijs Circulis, qui in materiali Sphæra non ponuntur. Cap. XI.
[34.] De quinque Zonis, & Climatibus. Cap. XII.
[35.] Finis Libri Primi.
[36.] LIBER SECVNDVS DE TOTO MVNDO IN VNIVERSVM.
[37.] De Mundi loco. Cap. I.
[38.] De totius Mundi motu. Cap. II.
[39.] De Mundi fabrica. Cap. III.
[40.] De Mundi quantitate, & Magnitudine. Cap. IIII.
[41.] De mundano lumine, & vmbra. Cap. V.
[42.] Finis Libri Secundi.
[43.] LIBER TERTIVS DEPARTIBVS MVNDI, ET PRIMO DE PARTE ELEMENTARI.
[44.] De loco partis Elementaris. Cap. I.
[45.] Systema Mundi ſecundum Philolaum Phthagoricum, & eius ſectatores.
[46.] De figura partis Elementarijs. Cap II.
[47.] De motu Sphæra Elementaris. Cap. III.
[48.] De Magnitudine Sphæræ Elementaris. Cap. IIII.
[49.] Finis Libri Tertij@
[50.] LIBER QVARTVS DE TERRA De loco Terræ. # Cap. I.
[51.] De Motu Terræ. Cap. II.
[52.] De Terræ illuminatione, & vmbra. Cap. III.
[53.] PAGINAS 38. & 39.
[54.] EXPLANATIO, ETCONSTRVCTIO FIGVRAE PONENDAE INTER
[55.] De Terræ figura. Cap. IV.
[56.] De Mutatione rotunditatis terræ. Corrollarium.
[57.] Tantum æui mutare poteſt longæ@a vetuſtas.
[58.] De Magnitudine. Cap. V.
[59.] Terræ magnitudo abſoluta.
[60.] De altitudine Montium. Cap. VI.
< >
page |< < (32) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div61" type="section" level="1" n="41">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3206" xml:space="preserve">
              <pb o="32" file="0048" n="48" rhead="De Mundi Fabrica"/>
            aut pariete apparentem, ſed eſſe in aere quid ſolidum, aut corporeum non illuminatum; </s>
            <s xml:id="echoid-s3207" xml:space="preserve">eſt enim vmbra
              <lb/>
            in toto illo aere, directo lumine non perfuſo, qui in parte corporis illuminantis auerſa latet: </s>
            <s xml:id="echoid-s3208" xml:space="preserve">qui quidẽ aer
              <lb/>
            ſpatium quoddam occupat tres habens dimenſiones: </s>
            <s xml:id="echoid-s3209" xml:space="preserve">vmbra verò, quæ in pauimento, aut muro nigricans
              <lb/>
            ce@nitur, eſt illius vmbræ ſolidæ ſectio, vel terminus factus à pariete; </s>
            <s xml:id="echoid-s3210" xml:space="preserve">vt in figuris, in quarum prima ſphæ-
              <lb/>
            ra A B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3211" xml:space="preserve">illuminante alteram ſphæram C D. </s>
            <s xml:id="echoid-s3212" xml:space="preserve">proijcitur vmbra C D. </s>
            <s xml:id="echoid-s3213" xml:space="preserve">F E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3214" xml:space="preserve">quæ nihil aliud eſt, quam aer ille
              <lb/>
            rectis radijs ſphæræ lucidæ non perſuſus qui aer corpulẽtus eſt: </s>
            <s xml:id="echoid-s3215" xml:space="preserve">circulus autem obſcurus E F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3216" xml:space="preserve">parieti G H.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3217" xml:space="preserve">adhærens, eſt terminus, ſeu ſectio illius vmbræ corporeæ, facta ab ipſo pariete.</s>
            <s xml:id="echoid-s3218" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3219" xml:space="preserve">5 Notandum aliam eſſe lucem primariam, iliam ſcilicet quæ nullo obice recta fertur: </s>
            <s xml:id="echoid-s3220" xml:space="preserve">aliam ſecunda-
              <lb/>
            riam, quæ ſcilicet ex illa aliquo modo, ſed tamen valde debilior, hinc inde deriuatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s3221" xml:space="preserve">ſic in vmbra non om-
              <lb/>
            mno tenebroſa, lumen aliquod videmus, quod ſ@cundarium eſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s3222" xml:space="preserve">ſic etiam in conclaui directis radijs imper-
              <lb/>
            uio, lucem ſecundariam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3223" xml:space="preserve">aliquando tertiariam cernimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s3224" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3225" xml:space="preserve">6 Lucem, vti diximus, vlterius ſemper recta tendere, id quidem per idem medium, ſeu ei@ſdem tran-
              <lb/>
            ſparentiæ diaphanum verum eſt: </s>
            <s xml:id="echoid-s3226" xml:space="preserve">ſi verò ſecundum medium, ſeu diaphanum alterius denſitatis occurrat,
              <lb/>
            ibi radius refrangitur, ideſt, angulum in eo confinio facit; </s>
            <s xml:id="echoid-s3227" xml:space="preserve">inde tamen iterum rectus protenditur, exceptis
              <lb/>
            rad js perpendicularibus, qui ſoli non refranguntur, ſed recta tendunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3228" xml:space="preserve">ſimiliter ſi corpus opacum, quod
              <lb/>
            pl
              <unsure/>
            anè læuig. </s>
            <s xml:id="echoid-s3229" xml:space="preserve">tum, ac perpolitum, inſtar ſpeculi ſit, radianti lumini obijciatur, lumen illinc, reflectitur, ac
              <lb/>
            reſilit, vt in ſpeculis paſſim cernimus; </s>
            <s xml:id="echoid-s3230" xml:space="preserve">quod tamen reflexum lumen, per lineas rectas reuertitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3231" xml:space="preserve">hinc ori-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0048-01" xlink:href="fig-0048-01a" number="25">
                <image file="0048-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0048-01"/>
              </figure>
            tur lux triplex, directa, refracta,
              <lb/>
            reflexa. </s>
            <s xml:id="echoid-s3232" xml:space="preserve">in præſenti figura cor-
              <lb/>
            pus lucidum A. </s>
            <s xml:id="echoid-s3233" xml:space="preserve">poſitum ſit, v. </s>
            <s xml:id="echoid-s3234" xml:space="preserve">g.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3235" xml:space="preserve">in ęthere aut aere puro, emittat-
              <lb/>
            que duos radios A B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3236" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3237" xml:space="preserve">A D. </s>
            <s xml:id="echoid-s3238" xml:space="preserve">oc-
              <lb/>
            currentes denſiori corpori, v. </s>
            <s xml:id="echoid-s3239" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s3240" xml:space="preserve">
              <lb/>
            aeri caliginoſo, aut aquę, in con-
              <lb/>
            finio lineæ D B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3241" xml:space="preserve">radius A B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3242" xml:space="preserve">quia
              <lb/>
            perpendicularis eſt ad aquam, recta vſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3243" xml:space="preserve">in C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3244" xml:space="preserve">tendit: </s>
            <s xml:id="echoid-s3245" xml:space="preserve">at verò radius A D. </s>
            <s xml:id="echoid-s3246" xml:space="preserve">quia obliquè aquæ accidit ideo
              <lb/>
            refrangitur in D. </s>
            <s xml:id="echoid-s3247" xml:space="preserve">in confinio ſcilicet; </s>
            <s xml:id="echoid-s3248" xml:space="preserve">poſtea tamen per D E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3249" xml:space="preserve">iterum rectus progreditur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3250" xml:space="preserve">In altera figura
              <lb/>
            lucidum A. </s>
            <s xml:id="echoid-s3251" xml:space="preserve">radium A B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3252" xml:space="preserve">in ſpeculum D E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3253" xml:space="preserve">immittit; </s>
            <s xml:id="echoid-s3254" xml:space="preserve">hic radius, quia obliquus eſt ad ſpeculum, ideo ad par-
              <lb/>
            tem alteram reflectitur: </s>
            <s xml:id="echoid-s3255" xml:space="preserve">fiuntq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3256" xml:space="preserve">duo anguli æquales, angulus ſcilicet A B D. </s>
            <s xml:id="echoid-s3257" xml:space="preserve">qui angulus incidentiæ dici-
              <lb/>
            tur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3258" xml:space="preserve">angulus C B E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3259" xml:space="preserve">qui reflexionis eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3260" xml:space="preserve">quòd ſi radius A B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3261" xml:space="preserve">perpẽdicularis eſſet ſpeculo, qualis eſſet A D. </s>
            <s xml:id="echoid-s3262" xml:space="preserve">
              <lb/>
            in ſe ipſum reflecteretur.</s>
            <s xml:id="echoid-s3263" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3264" xml:space="preserve">7 Poſita hac radiorum recta proceffione ſequuntur tres vmbrarum differentiæ, quarum exemplain
              <lb/>
            ſphæricis corporibus exhibeo. </s>
            <s xml:id="echoid-s3265" xml:space="preserve">Primo enim ſi lucida ſphæra, ſphæra ſibiæqualem irradiat, eius exactè hę-
              <lb/>
            miſphærium illuſtrat, vmbraque rotunda columnaris, ſeu cylindrica in infinitum proijc@tur, vt prima fi-
              <lb/>
            gura indicat. </s>
            <s xml:id="echoid-s3266" xml:space="preserve">Secundo, ſphæra minorem ſphæram illuminens, pluſquam hæmiſphærium illuminat, vm-
              <lb/>
            braque exurgit conica, vt in ſecunda figura. </s>
            <s xml:id="echoid-s3267" xml:space="preserve">quantum autem vltra hęmiſphærium illuſtret, perpulchrè do-
              <lb/>
            cet angulus vmbræ, quantus enim eſt angulus acuminis vmbræ conicę, tantus eſt exceſ@us vltra hæmiſphæ-
              <lb/>
            rium illuſtratus: </s>
            <s xml:id="echoid-s3268" xml:space="preserve">vt patebit cum de vmbra terræ tractabitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3269" xml:space="preserve">Tertio, ſphæra maiorem ſphæram illuſtrans
              <lb/>
            minuſquam hæmiſphærium illuſtrat: </s>
            <s xml:id="echoid-s3270" xml:space="preserve">vmbraque protenditur in amplum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3271" xml:space="preserve">infinitum, quæ Calathoidis
              <lb/>
            eſt, vt in tertia figura apparet: </s>
            <s xml:id="echoid-s3272" xml:space="preserve">quantus autem ſit ille defectus, docebit angulus G. </s>
            <s xml:id="echoid-s3273" xml:space="preserve">qui ex concurſu radio-
              <lb/>
            rum extremorum ad partem alteram fieret; </s>
            <s xml:id="echoid-s3274" xml:space="preserve">de quo alias. </s>
            <s xml:id="echoid-s3275" xml:space="preserve">Cum autem Sol ſit maior cæteris omnibus cor-
              <lb/>
            poribus opacis perpetuis, ſequitur omnes vmbras ſolares eſſe conicas. </s>
            <s xml:id="echoid-s3276" xml:space="preserve">Sed his addatur ſequens Corol-
              <lb/>
            larium.</s>
            <s xml:id="echoid-s3277" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3278" xml:space="preserve">8 Ex vmbra corporis erectis cognita, illius altitudinem ſic explorabis. </s>
            <s xml:id="echoid-s3279" xml:space="preserve">ſit altitudo C D. </s>
            <s xml:id="echoid-s3280" xml:space="preserve">perpendicu-
              <lb/>
            lariter erecta; </s>
            <s xml:id="echoid-s3281" xml:space="preserve">eam ſic metiere; </s>
            <s xml:id="echoid-s3282" xml:space="preserve">menſura prius vmbram eius A D. </s>
            <s xml:id="echoid-s3283" xml:space="preserve">quæ ſit, v. </s>
            <s xml:id="echoid-s3284" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s3285" xml:space="preserve">paſſuum 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s3286" xml:space="preserve">deinde erecto
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0048-02" xlink:href="fig-0048-02a" number="26">
                <image file="0048-02" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0048-02"/>
              </figure>
            baculo B E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3287" xml:space="preserve">ex ipſa vmbra cu ius altitudo tanta ſit; </s>
            <s xml:id="echoid-s3288" xml:space="preserve">vt eius vm-
              <lb/>
            bra præcisè perueniat vſque ad A. </s>
            <s xml:id="echoid-s3289" xml:space="preserve">ſiue cuius ſummitatis ſit in
              <lb/>
            confinio vmbræ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3290" xml:space="preserve">radij A C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3291" xml:space="preserve">vmbram terminantis; </s>
            <s xml:id="echoid-s3292" xml:space="preserve">menſura
              <lb/>
            igitur eius vmbram A E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3293" xml:space="preserve">quæ ſit v. </s>
            <s xml:id="echoid-s3294" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s3295" xml:space="preserve">quatuor paſſuum, bacu-
              <lb/>
            lus verò ſit 2. </s>
            <s xml:id="echoid-s3296" xml:space="preserve">paſſuum: </s>
            <s xml:id="echoid-s3297" xml:space="preserve">iam dico ita ſe habere A E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3298" xml:space="preserve">ad E B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3299" xml:space="preserve">ſi-
              <lb/>
            cuti, A D. </s>
            <s xml:id="echoid-s3300" xml:space="preserve">ad D C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3301" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3302" xml:space="preserve">quia A E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3303" xml:space="preserve">eſt dupla ipſius E B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3304" xml:space="preserve">pariter
              <lb/>
            A D. </s>
            <s xml:id="echoid-s3305" xml:space="preserve">dupla erit ipſius D C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3306" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3307" xml:space="preserve">quia A D. </s>
            <s xml:id="echoid-s3308" xml:space="preserve">eſt paſius 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s3309" xml:space="preserve">erit ipſa
              <lb/>
            D C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3310" xml:space="preserve">paſſus 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s3311" xml:space="preserve">quæſita altitudo. </s>
            <s xml:id="echoid-s3312" xml:space="preserve">huius demonſtratio pendet ex
              <lb/>
            duobus triangulis æquiangulis A D C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3313" xml:space="preserve">A E B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3314" xml:space="preserve">quorum latera
              <lb/>
            circa æquales angulos ordinatim ſint proportionalia; </s>
            <s xml:id="echoid-s3315" xml:space="preserve">vt ex apparatu patet.</s>
            <s xml:id="echoid-s3316" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div65" type="section" level="1" n="42">
          <head xml:id="echoid-head44" xml:space="preserve">Finis Libri Secundi.</head>
        </div>
      </text>
    </echo>