Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[31.] Wie man die Plantas vnnd gewächs inn gůtem bauw vnnd ehren halten ſoll/ Das xxiij. Capitel.
[32.] Von wein vnd eſſig/ Das xxiiij. Capitel.
[33.] Von anderen Saten vnnd dem Honig/ Das xxv. Capittel.
[34.] Wie die ding erhalten werdend/ ſo von den Plan tis oder gewächſen harkommend/ Das xxvj. Capittel.
[35.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen vnnd kunſtlichen ſachen/ Das ſibend Bůch Von den chieren/ vnnd was von inen kommet. Ein gemeine rechnung der thieren/ vnnd jr vnderſcheid/ das xxvij Capittel.
[36.] Von den vnuolkommen chieren/ Das xxviij. Capitell.
[37.] Von den Schlangen/ Das xxjx Capittel.
[38.] Wie man die kriechenden thier vnnd andere der geleichen vertreiben ſoll/ das xxx Capittel.
[39.] Von vierfüſſigen thieren/ das xxxj Capittel.
[40.] Wie man zů den vierfüſſigen thieren ſorg haben ſoll/ das xxxij Capittel.
[41.] Von der vierfüſſigen thieren eigen ſchafft/ Das xxxiij. Capitel.
[42.] Von den Vöglen/ Das xxxiiij Capittel.
[43.] Wie man zů den vöglen ſorg haben ſoll. das xxxv. Capittel.
[44.] Der vögel eigenſchafft. Das xxxvj. Capittel.
[45.] Von der fiſchen arch vnd vnderſcheid. Das xxxvij. Capitel.
[46.] Wie die fiſch zůerhalten/ vnnd ihre eigenſchafft/ Das xxxviij. Capittel.
[47.] Was von den Thieren kommet/ Das xxxix. Capittel.
[48.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen vnnd kunſtlichen ſachen/ Das acht Bůch Von dem Menſchen. Von Menſchlicher natur/ Das xl. Capittel.
[49.] Von den ſinnen/ Das xli. Capittel.
[50.] Von dem gemůt/ Das xlij. Capittel.
[51.] Von des menſchen wunderwerck/ Das xliij. Capitel.
[52.] Wie die kranckheiten wunderbarer geſtalt geheilet werden. Das xliiij. Capittel.
[53.] Von gemeinem iamer/ Das xlv. Capittel.
[54.] Von menſchlicher ſachen ſubſtantz vnnd weſen/ Das xlvj. Capittel.
[55.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen vnnd kunſtlichen ſachen/ Das neündt Bůch. Von Bewegungen. Von den Bewegungen ein gemeine rechnung/ Das xlvij. Capittel.
[56.] Von dem ſtättigen vnnd ewigen lauff-Das xlviij Capittel.
[57.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das zehendt Bůch. Von kunſtreichen feüwren. Von deß feüwrs krafft vnnd erhaltung/ Das xlix. Capittel.
[58.] Von diſtillierung vnd kochung/ das l Capitel.
[59.] Von der Alchemei/ Das li Capittel.
[60.] Von glaß kunſt/ Das lij Capittel.
< >
page |< < (ccccxxxix) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div572" type="section" level="1" n="55">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s13875" xml:space="preserve">
              <pb o="ccccxxxix" file="0485" n="485" rhead="ſachen/ Das neündt bůch."/>
            angel ſchnell ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s13876" xml:space="preserve">Alſo hab ich geſehen daß ein große glockẽ zů Pareyß von
              <lb/>
            einem allein/ durch ein fůßſtoß faſt auff das drittheil vmbgetriben ward.</s>
            <s xml:id="echoid-s13877" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s13878" xml:space="preserve">Es ſeye die glocken A bey der ſtangen B/ alſo daß
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0485-01" xlink:href="fig-0485-01a" number="57">
                <variables xml:id="echoid-variables45" xml:space="preserve">E C B A f D</variables>
              </figure>
            der balck A B C vmb ghen möge von dem B gegen dẽ
              <lb/>
            C/ vnnd eines auff das ander hinaber fahre in der be-
              <lb/>
            wegung/ ſo wirt das A B C gegen der rechten vnnd
              <lb/>
            lincken hand ghen. </s>
            <s xml:id="echoid-s13879" xml:space="preserve">dieweil dann das A zů nechſt bey
              <lb/>
            der wag zünglin ſthet/ von deß laſt wegen B C/ {der} lãg
              <lb/>
            iſt/ vnnd die ſtang vmblauffet/ wirt das A auß dem C leichtlich mögen ge-
              <lb/>
            triben werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s13880" xml:space="preserve">Weil aber das D weyt von dem C ſthet/ wirt das C auß dem
              <lb/>
            D leichtlich bewegt werden/ darzů das A gar gering. </s>
            <s xml:id="echoid-s13881" xml:space="preserve">Alſo ſeye zů einẽ exem
              <lb/>
            pel das D F der ſechßt theil deß vmbgangs C D. </s>
            <s xml:id="echoid-s13882" xml:space="preserve">weil dann das C vnnd D
              <lb/>
            in einer zeytt vmblauffend/ wirt das C ſo vyl leichter vmbfahren dann ſein
              <lb/>
            ſechßter theil/ ſo vyl deß D F proportz größer/ dann der ſechßt theil deß
              <lb/>
            vmbgangs.</s>
            <s xml:id="echoid-s13883" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div608" type="section" level="1" n="56">
          <head xml:id="echoid-head70" xml:space="preserve">Von dem ſtättigen vnnd ewigen lauff-
            <lb/>
          Das xlviij Capittel.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s13884" xml:space="preserve">ES iſt kein zweyffel der ſtättig vnnd im̃erwerend lauff ſeye an kei
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0485-01" xlink:href="note-0485-01a" xml:space="preserve">Himel allein
                <lb/>
              ein ewigen
                <lb/>
              lauff.</note>
            nem orth gantz vnd gar/ dann nur am him̃el. </s>
            <s xml:id="echoid-s13885" xml:space="preserve">dann ob deß meers
              <lb/>
            von vnd zůlauff/ auch der flüſſen gang für vnd für hinab fahrt
              <lb/>
            mit ſampt der ſubſtantz/ vnd aber doch das gantz nit ewig nach
              <lb/>
            @m̃er weret/ iſt auch die bewegung nit im̃erweret. </s>
            <s xml:id="echoid-s13886" xml:space="preserve">dañ es mag nit
              <lb/>
            ein bewegung geben/ wañ das ding ſo bewegt wirt/ nit eines iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s13887" xml:space="preserve">diſes mag
              <lb/>
            auch in denẽ bewegungẽ nit ſein/ ſo mit kunſt zůbereittet/ als in büchern võ
              <lb/>
            Subtiliteten angezeigt. </s>
            <s xml:id="echoid-s13888" xml:space="preserve">dann es hat alles ſeinen anfang von dem geſtrack-
              <lb/>
            ten lauff. </s>
            <s xml:id="echoid-s13889" xml:space="preserve">Es hatt aber der geſtrackt lauff ſein ſitum vnnd gelegenheit. </s>
            <s xml:id="echoid-s13890" xml:space="preserve">was
              <lb/>
            aber ſein gelegenheit hatt/ fahret zů dem zeil. </s>
            <s xml:id="echoid-s13891" xml:space="preserve">darumb iſt deß immerweren-
              <lb/>
            dens lauffs rechnung zů ring harumb/ dieweil es kein gelegenheit hat. </s>
            <s xml:id="echoid-s13892" xml:space="preserve">Ich
              <lb/>
            ſag aber vonn dem anfang vnnd nitt von der matery. </s>
            <s xml:id="echoid-s13893" xml:space="preserve">dann ein yede mate-
              <lb/>
            ry hat jr gelegenheit.</s>
            <s xml:id="echoid-s13894" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s13895" xml:space="preserve">Was nun kein gelegenheit hat/ ſeind anfäng ſo ziehen/ oder von jnẽ trei
              <lb/>
            bend nach eigenſchafft jrer natur/ wie der ſtein Herculeus oder Magnet.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s13896" xml:space="preserve">deßhalben můß man in dẽ runden laſt/ auch von dem ſtein vnd eyſen/ weil
              <lb/>
            nicht anders zeücht diſen lauff/ erfindẽ/ oder gar nit. </s>
            <s xml:id="echoid-s13897" xml:space="preserve">dẽnach můß allwegen
              <lb/>
            mehr gezogen dañ behalten werden/ vnd widerumb mehr hingetriben/ dañ
              <lb/>
            geſtellet werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s13898" xml:space="preserve">wann nun diſer exceß vnd außgang zwyfach worden/ wirt
              <lb/>
            ein immerwerender lauff darauß. </s>
            <s xml:id="echoid-s13899" xml:space="preserve">er mag aber nit allwegen mehr an ſich zie-
              <lb/>
            hen dann behalten/ es ſeye dann diſes ſo gezogen wirt/ etwas necher/ dann
              <lb/>
            das ſo behalten wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s13900" xml:space="preserve">vnd geleicher geſtalt etwas anders auß diſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s13901" xml:space="preserve">doch ver
              <lb/>
            derbet vnder denen der ſtaub/ feüchte/ vnd alter den ſtein. </s>
            <s xml:id="echoid-s13902" xml:space="preserve">deßhalben iſt es
              <lb/>
            im̃erwerend als die ſeel. </s>
            <s xml:id="echoid-s13903" xml:space="preserve">für ſich ſelbs iſt jm wol alſo/ aber ſonſt tödtlich als
              <lb/>
            in dem leib. </s>
            <s xml:id="echoid-s13904" xml:space="preserve">Es verhinderet aber das alter/ roſt/ vnnd verſchleiſſung auch
              <lb/>
            das inſtrument/ vnd nit allein den ſtein.</s>
            <s xml:id="echoid-s13905" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s13906" xml:space="preserve">Es vermeinet auch deßhalbẽ Antonius võ Fantis ein Teruiſiner/ zů vn
              <lb/>
            ſeren zeyttẽ ein faſt geleert vñ verſtendig mañ/ es möchte ein inſtrument ſo
              <lb/>
            für vnnd für bewegt wurd/ mit ſollicher kunſt bereittet werden/ als ich har
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>