1niſi per hanc Regulam de rerum univerſarum natura judica
mus.
mus.
Jam cum Gravia ſint omnia corpora, quæ apud Terram vel in
Cælis reperiuntur, de quibus Experimenta vel Obſervationes in
ſtituere licet; omnino dicendum erit, Gravitatem corporibus uNI
verſis competere. Et quemadmodum nulla concipi debent cor
pora, quæ non ſint Extenſa, Mobilia, & Impenetrabilia; ita nulla
concipi debere, quæ non ſint Gravia. Corporum Extenſio, Mobi
litas, & Impenetrabilitas non niſi per Experimenta innoteſcunt:
eodem plane modo Gravitas innoteſcit. Corpora omnia de qui
bus Obſervationes habemus, Extenſa ſunt & Mobilia & Impene
trabilia: & inde concludimus corpora univerſa, etiam illa de qui
bus Obſervationes non habemus, Extenſa eſſe & Mobilia & Im
penetrabilia. Ita corpora omnia ſunt Gravia, de quibus Obſer
vationes habemus: & inde concludimus corpora univerſa, etiam
illa de quibus Obſervationes non habemus, Gravia eſſe. Si quis
dicat corpora Stellarum inerrantium non eſſe Gravia, quandoqui
dem eorum Gravitas nondum eſt obſervata; eodem argumento
dicere licebit neque Extenſa eſſe, nec Mobilia, nec Impenetrabilia,
cum hæ Fixarum affectiones nondum ſint obſervatæ. Quid opus
eſt verbis? Inter primarias qualitates corporum univerſorum vel
Gravitas habebit locum; vel Extenſio, Mobilitas, & Impenetra
bilitas non habebunt. Et natura rerum vel recte explicabitur
per corporum Gravitatem, vel non recte explicabitur per corpo
rum Extenſionem, Mobilitatem, & Impenetrabilitatem.
Cælis reperiuntur, de quibus Experimenta vel Obſervationes in
ſtituere licet; omnino dicendum erit, Gravitatem corporibus uNI
verſis competere. Et quemadmodum nulla concipi debent cor
pora, quæ non ſint Extenſa, Mobilia, & Impenetrabilia; ita nulla
concipi debere, quæ non ſint Gravia. Corporum Extenſio, Mobi
litas, & Impenetrabilitas non niſi per Experimenta innoteſcunt:
eodem plane modo Gravitas innoteſcit. Corpora omnia de qui
bus Obſervationes habemus, Extenſa ſunt & Mobilia & Impene
trabilia: & inde concludimus corpora univerſa, etiam illa de qui
bus Obſervationes non habemus, Extenſa eſſe & Mobilia & Im
penetrabilia. Ita corpora omnia ſunt Gravia, de quibus Obſer
vationes habemus: & inde concludimus corpora univerſa, etiam
illa de quibus Obſervationes non habemus, Gravia eſſe. Si quis
dicat corpora Stellarum inerrantium non eſſe Gravia, quandoqui
dem eorum Gravitas nondum eſt obſervata; eodem argumento
dicere licebit neque Extenſa eſſe, nec Mobilia, nec Impenetrabilia,
cum hæ Fixarum affectiones nondum ſint obſervatæ. Quid opus
eſt verbis? Inter primarias qualitates corporum univerſorum vel
Gravitas habebit locum; vel Extenſio, Mobilitas, & Impenetra
bilitas non habebunt. Et natura rerum vel recte explicabitur
per corporum Gravitatem, vel non recte explicabitur per corpo
rum Extenſionem, Mobilitatem, & Impenetrabilitatem.
Audio nonnullos hanc improbare concluſionem, & de occultis
qualitatibus neſcio quid muſſitare. Gravitatem ſcilicet Occultum
eſſe quid, perpetuo argutari ſolent; occultas vero cauſas pro
cul eſſe ablegandas a Philoſophia. His autem facile reſpon
detur; occultas eſſe cauſas, non illas quidem quarum exiſtentia
per Obſervationes clariſſime demonſtratur, ſed has ſolum quarum
occulta eſt & ficta exiſtentia nondum vero comprobata. Gravitas
ergo non erit occulta cauſa motuum cæleſtium; ſiquidem ex Phæ
nomenis oſtenſum eſt, hanc virtutem revera exiſtere. Hi potius
ad occultas confugiunt cauſas; qui neſcio quos Vortices, materiæ
cujuſdam prorſus fictitiæ & ſenſibus omnino ignotæ, motibus
iiſdem regendis præficiunt.
qualitatibus neſcio quid muſſitare. Gravitatem ſcilicet Occultum
eſſe quid, perpetuo argutari ſolent; occultas vero cauſas pro
cul eſſe ablegandas a Philoſophia. His autem facile reſpon
detur; occultas eſſe cauſas, non illas quidem quarum exiſtentia
per Obſervationes clariſſime demonſtratur, ſed has ſolum quarum
occulta eſt & ficta exiſtentia nondum vero comprobata. Gravitas
ergo non erit occulta cauſa motuum cæleſtium; ſiquidem ex Phæ
nomenis oſtenſum eſt, hanc virtutem revera exiſtere. Hi potius
ad occultas confugiunt cauſas; qui neſcio quos Vortices, materiæ
cujuſdam prorſus fictitiæ & ſenſibus omnino ignotæ, motibus
iiſdem regendis præficiunt.
Ideone autem Gravitas occulta cauſa dicetur, eoque nomine
rejicietur e Philoſophia, quod cauſa ipſius Gravitatis occulta eſt
& nondum inventa? Qui ſic ſtatuunt, videant nequid ſtatu
rejicietur e Philoſophia, quod cauſa ipſius Gravitatis occulta eſt
& nondum inventa? Qui ſic ſtatuunt, videant nequid ſtatu
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib