Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

List of thumbnails

< >
161
161
162
162
163
163
164
164
165
165
166
166
167
167
168
168
169
169
170
170
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <pb pagenum="148" xlink:href="001/01/158.jpg"/>
            <p id="N136B8" type="main">
              <s id="N136BA">At machinarum, quæ pilis aquas
                <expan abbr="hauriũt">hauriunt</expan>
              , item ſex ſunt formæ nobis no­
                <lb/>
              tæ: quarum prima ſic ſe habet. </s>
              <s id="N136C3">Sub ſummo terræ corio uel cuniculo foditur
                <lb/>
              cauerna, ac undique robuſtis tignis & aſſeribus ſubſtruitur, ne ruinis uel ho­
                <lb/>
              mines opprimantur uel machina frangatur. </s>
              <s id="N136CA">In ea cauerna ſubſtructa collo­
                <lb/>
              catur rota, in axi angulato incluſa. </s>
              <s id="N136CF">Axis autem codaces ferrei in dimidiatis
                <lb/>
              catillis item ferreis uerſantur: qui in tignis
                <expan abbr="admodũ">admodum</expan>
              robuſtis incluſi ſunt. </s>
              <s id="N136D8">
                <lb/>
              Rota uerò plerunque alta eſt pedes quatuor et uiginti, rarò triginta, nihil diſ­
                <lb/>
              ſimilis ad molendum frumentum fabricatæ: niſi quod paulò ſit anguſtior:
                <lb/>
              axi ab altera parte
                <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan>
              eſt in medio
                <expan abbr="circũcirca">circuncirca</expan>
              excauatum, in quod mul
                <lb/>
              tæ fibulæ ferreæ quater curuatæ ſunt infixæ: in quib. </s>
              <s id="N136EA">quia annuli
                <expan abbr="inhærẽt">inhærent</expan>
              ca
                <lb/>
              tena ductaria per fiſtulas extrahitur ex lacuna, rurſusque in eandem demitti­
                <lb/>
              tur per tigna excauata uſque ad ad imum libramentum: orbis eſt ferreus cir­
                <lb/>
              cum axiculum ferreum: cuius uterque codax in craſſi ferri, ad tignum affixi, ca
                <lb/>
              tillo uerſatur: in quo tympano catena inuoluta aquas pilis hauſtas per fiſtu­
                <lb/>
              las effert. </s>
              <s id="N136FB">Quæque fiſtula quinque ferreis circulis palmum latis & digitum craſ
                <lb/>
              ſis cingitur: qui æqualia eius ſpacia diuidunt & muniunt, eorum primus ei
                <lb/>
              communis eſt cum fiſtula antecedente in qua includitur: ultimus cum
                <expan abbr="con­ſe〈quẽ〉te">con­
                  <lb/>
                ſequente</expan>
              , quæ in ea includitur: quæque fiſtula, excepta prima, ſumma parte ex­
                <lb/>
              trinſecus circumcirca longitudine digitorum ſeptem craſsitudine trium ex­
                <lb/>
              cauata eſt, ut in eam quæ antecedit, inſeri poſſit: quæque, excepta ultima, ima
                <lb/>
              parte interius circumcirca pari longitudine, ſed craſſitudine palmi, reſecta
                <lb/>
              eſt ut eam quæ ſequitur recipere poſſit: quæque ferreis fibulis ad putei tigna
                <lb/>
              affigitur, ut immobilis maneat. </s>
              <s id="N13712">Per has continentes fiſtulas aquæ pilis cate­
                <lb/>
              næ ductariæ ex lacuna extrahuntur uſque ad cunículum: ubi per ſupremæ fi­
                <lb/>
              ſtulæ aperturam exprimuntur in canalem per quem
                <expan abbr="effluũt">effluunt</expan>
              . </s>
              <s id="N1371D">Pilæ uerò quæ
                <lb/>
                <expan abbr="ducũt">ducunt</expan>
              aquam, implicantur annulis ferreis catenæ ductariæ: diſtatque una ab
                <lb/>
              altera pedibus ſex: conſtant ex caudæ equinæ pilis corio inſutis, ne ferreis
                <lb/>
              tympani fibulis
                <expan abbr="euellãtur">euellantur</expan>
              : tantæ ſunt ut utraque manu capi poſſint. </s>
              <s id="N1372D">Si autem
                <lb/>
              hæc machina ſub ſummo terræ corio fuerit collocata, riuus, qui eius
                <expan abbr="circũ­agit">circun­
                  <lb/>
                agit</expan>
              rotam, per ſubdiales canales deducitur: ſi ſub cuniculo, per ſubterrane­
                <lb/>
              os. </s>
              <s id="N1373A">Itaque rotæ pinnæ, ab impetu fluminis percuſſæ,
                <expan abbr="progrediẽtes">progredientes</expan>
              uerſant ro
                <lb/>
              tam: atque unà cum ea tympanum: quo modo catena ductaria extracta pilis
                <lb/>
              per fiſtulas exprimit aquas. </s>
              <s id="N13745">Huius machinæ rota ſi alta fuerit pedes quatu­
                <lb/>
              or & uiginti ex puteo, alto pedes
                <expan abbr="ducẽtos">ducentos</expan>
              & decem, extrahit aquas: ſi pedes
                <lb/>
              triginta, ex puteo alto pedes ducentos & quadraginta. </s>
              <s id="N13750">Sed huic opus eſt ri
                <lb/>
              uo cui maior uis aquarum ſit.</s>
            </p>
            <p id="N13755" type="caption">
              <s id="N13757">R
                <emph type="italics"/>
              ota
                <emph.end type="italics"/>
              A. A
                <emph type="italics"/>
              xis
                <emph.end type="italics"/>
              B. C
                <emph type="italics"/>
              odaces
                <emph.end type="italics"/>
              C. A
                <emph type="italics"/>
              rmillæ
                <emph.end type="italics"/>
              D. T
                <emph type="italics"/>
              ympanum
                <emph.end type="italics"/>
              E.
                <lb/>
              A
                <emph type="italics"/>
              nſæ ferreæ
                <emph.end type="italics"/>
              F. C
                <emph type="italics"/>
              atena ductaria
                <emph.end type="italics"/>
              G. T
                <emph type="italics"/>
              igne
                <emph.end type="italics"/>
              H.
                <lb/>
              P
                <emph type="italics"/>
              ilæ
                <emph.end type="italics"/>
              I. F
                <emph type="italics"/>
              iſtulæ
                <emph.end type="italics"/>
              K. C
                <emph type="italics"/>
              anales riui
                <emph.end type="italics"/>
              L.</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>