Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

List of thumbnails

< >
21
21
22
22
23
23
24
24
25
25
26
26
27
27
28
28
29
29
30
30
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <p id="N10C56" type="main">
              <s id="N10CBB">
                <pb pagenum="8" xlink:href="001/01/018.jpg"/>
              bombardæ quæ in manu teneri poſſunt, hodie raro ſiunt ex ferro, magnæ
                <lb/>
              nunquam, ſed ex æris & plumbi candidi quadam miſtione, idcirco in æs
                <lb/>
              & plumbum plura maledicta conferunt, quàm in ferrum. </s>
              <s id="N10CC7">Hocloco eti­
                <lb/>
              am commemorant æneum Phalaridis taurum, æneum
                <expan abbr="Pergamenorũbo">Pergamenorum</expan>
              bo
                <lb/>
              uem, canem ferreum, eculeum, manicas, compedes, cuneos, uncos, lami­
                <lb/>
              nas ignitas. </s>
              <s id="N10CD4">His homines crudeliter torti, confitentur maleficia & facino­
                <lb/>
              ra, quæ nunquam
                <expan abbr="cõmiſerunt">commiſerunt</expan>
              , atque innocentes omni ſupplicio miſerrime
                <lb/>
              ſic ex cruciati
                <expan abbr="necãtur">necantur</expan>
              . </s>
              <s id="N10CE3">Plumbum etiam nigrum peſtiferum et nocens eſſe,
                <lb/>
              eoque liquido puniri homines, ex hoc carmine Horatij, de fortuna loquen
                <lb/>
              tis conuincitur.</s>
            </p>
            <p id="N10CEA" type="main">
              <s id="N10CEC">Te ſemper anteit ſæua neceſsitas</s>
            </p>
            <p id="N10CEF" type="main">
              <s id="N10CF1">Clauos trabaleis, & cuneos manu</s>
            </p>
            <p id="N10CF4" type="main">
              <s id="N10CF6">Geſtans ahena, nec ſeuerus</s>
            </p>
            <p id="N10CF9" type="main">
              <s id="N10CFB">Vncus abeſt, liquidumque plumbum.</s>
            </p>
            <p id="N10CFE" type="main">
              <s id="N10D00">Vtuero magis odium concitent in hoc metallum, non ſilent de plum­
                <lb/>
              batis & globulis paruarum
                <expan abbr="bõbardarum">bombardarum</expan>
              ex eo factis, & læſionis necisque
                <lb/>
              cauſam in ipſum
                <expan abbr="cõferunt">conferunt</expan>
              . </s>
              <s id="N10D0F">Itaque cum natura in profundo terræ metalla pe
                <lb/>
              nitus abſtruſerit, ad uſus uitæ non ſint neceſſaria, ſpreta ſunt ab optimo
                <lb/>
              quo que uiro & repudiata, effodienda non ſunt, & cum effoſſa ſemper mul
                <lb/>
              torum & magnorum malorum cauſa extiterint: ſequitur ipſam etiam ar­
                <lb/>
              tem metallicam
                <expan abbr="hominũ">hominum</expan>
              generi utilem non eſſe, ſed noxiam exitioſamque. </s>
              <s id="N10D1E">
                <lb/>
              Iſtis autem tragœdijs uiri boni complures ita
                <expan abbr="perturbãtur">perturbantur</expan>
              , ut odium acer
                <lb/>
              biſsimum in metalla concipiant, eaque prorſus non gigni uelint, aut genita
                <lb/>
              à nemine omnium effodi. </s>
              <s id="N10D2A">Sed quo magis ſingularem illorum integrita­
                <lb/>
              tem & innocentiam bonitatemque laudo, eò maiori curæ mihi erit, ut om­
                <lb/>
              nis error ex eorum animis extirpetur, ac funditus tollatur, utque aperiatur
                <lb/>
              ſententia uera, & humano generi perutilis. </s>
              <s id="N10D33">
                <expan abbr="Primũ">Primum</expan>
              qui metalla accuſant
                <lb/>
              & ea uſu abdicant, non uident ſe Deum ipſum accuſare, & ſcelerum dam­
                <lb/>
              nare, ut quem res quaſdam fruſtra ac ſine cauſa condidiſſe autument, &
                <lb/>
              malorum autorem eſſe putent, quæ ſanè ſententia pijs hominibus & peri
                <lb/>
              tis uiris digna non eſt. </s>
              <s id="N10D41">Deinde, metalla certè terra non
                <expan abbr="recõdit">recondit</expan>
              in profun­
                <lb/>
              do, propterea quod ea ab hominibus fodi non uelit, ſed quia prouida ſo
                <lb/>
              lersque natura
                <expan abbr="ſuũ">ſuum</expan>
              cuique rei locum dedit, ea gignit in uenis et fibris
                <expan abbr="cõmiſſurisque">commiſſu
                  <lb/>
                risque</expan>
              ſaxorum, tanquam in uaſis proprijs, & materiæ receptaculis: etenim
                <lb/>
              in reliquis elementis aut gigni non poſſunt, quòd ipſis materia deſit, aut
                <lb/>
              genita in aere, id quod perraro euenit, non reperiunt locum conſiſtendi,
                <lb/>
              ſed ſua ui ſuoque pondere deorſum in terram feruntur. </s>
              <s id="N10D5C">Cum igitur metal­
                <lb/>
              la ſedem propriam et ſtabilem
                <expan abbr="habeãt">habeant</expan>
              in uiſceribus terræ, quis non uidet
                <lb/>
              iſtos, id quod uolunt probabili
                <expan abbr="argumẽtatione">argumentatione</expan>
              non concludere? </s>
              <s id="N10D6B">Sed di­
                <lb/>
              cunt: quanquam metalla ſunt in terra, ut in proprio ſui ortus loco locata,
                <lb/>
              quia tamen incluſa & abdita latent in occulto, non ſunt eruenda. </s>
              <s id="N10D72">Ego au­
                <lb/>
              tem iſtis reprehenſoribus nimium moleſtis pro metallis piſces regeram,
                <lb/>
              quos occultos & latentes in aquis, marinis etiam, capimus, cum multo
                <lb/>
              magis alienum ſit ab hominis terreni animalis uita maris interiora, quàm
                <lb/>
              terræ uiſcera ſcrutari. </s>
              <s id="N10D7D">Siquidem ut aues ad liberè uolitandum per aerem </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>