Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

List of thumbnails

< >
211
211
212
212
213
213
214
214
215
215
216
216
217
217
218
218
219
219
220
220
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <p id="N1490C" type="main">
              <s id="N1493B">
                <pb pagenum="182" xlink:href="001/01/192.jpg"/>
              ni quidem ſunt, non tamen optimi, quod is etiam cinis non careat minu­
                <lb/>
              tis lapillis & arenulis. </s>
              <s id="N1494B">
                <expan abbr="Verũ">Verum</expan>
              ut optimi catilli fieri poſſint, à cinere omne pur
                <lb/>
              gamentum auferatur: quod duplex eſt,
                <expan abbr="alterũleue">alterum leue</expan>
              , cuiuſmodi ſunt carbun­
                <lb/>
              culi & pinguitudines, atque res aliæ aquis innatantes: alterum graue, quales
                <lb/>
              ſunt lapilli, arenulæ, & ſi quæ aliæ res reſident in fundo uaſculi. </s>
              <s id="N1495B">Itaque primo
                <lb/>
              aqua infundatur in cinerem & leue purgamentum auferatur. </s>
              <s id="N14960">Deinde cinis
                <lb/>
              agitetur manibus, ut bene
                <expan abbr="">cum</expan>
              aqua miſceatur: quæ turbida & impura infun­
                <lb/>
              datur in alterum uaſculum: quo modo remanent in priori uaſculo lapilli &
                <lb/>
              arenulæ, ac ſi quid aliud fuerit graue quæ reijciuntur. </s>
              <s id="N1496D">Poſtquam uerò cinis
                <lb/>
              omnis in hoc altero uaſculo reſederit, quod ex aqua cognoſcitur ſi pura fa­
                <lb/>
              cta guſtatum non
                <expan abbr="cõmoueat">commoueat</expan>
              lixiuij ſapore, tunc aqua effundatur: cinis au­
                <lb/>
              tem, qui remanſit in uaſculo in ſole aut fornace ſiccetur: atque is aptus eſt ad
                <lb/>
              catillos: maximè ſi fuerit faginus, aut ex alijs lignis, cui accretiones annuæ te
                <lb/>
              nues ſunt. </s>
              <s id="N1497E">Qui uerò ex uitio ſarmentis & lignis, quibus accretiones annuæ
                <lb/>
              ſunt craſſæ, factus fuerit,
                <expan abbr="">tam</expan>
              bonus non eſt: etenim catilli ex eo formati, quod
                <lb/>
              ſatis ſicci non ſint, in igni diuidi &
                <expan abbr="diſrũpi">diſrumpi</expan>
                <expan abbr="ſolẽt">ſolent</expan>
              ac abſorbere metalla. </s>
              <s id="N14991">Quo­
                <lb/>
              circa ſi faginus aut eius ſimilis non fuerit, in promptu globulos ex tali cine­
                <lb/>
              re, qui modo iam dicto fuerit purgatus, artifices faciunt, eosque in fornace pi
                <lb/>
              ſtoris uel figuli
                <expan abbr="ponũt">ponunt</expan>
              , ut igneſcant. </s>
              <s id="N1499E">Ignis
                <expan abbr="em̃">eum</expan>
              quicquid pingue fuerit &
                <expan abbr="hu­midũ">hu­
                  <lb/>
                midum</expan>
                <expan abbr="cõſumit">conſumit</expan>
              , atque
                <expan abbr="tandẽ">tandem</expan>
              ex ipſis catillos formant. </s>
              <s id="N149B3">Omnis
                <expan abbr="aũt">aut</expan>
              cinis quo ue­
                <lb/>
              tuſtior, eo melior eſt:
                <expan abbr="ſiccitatẽ">ſiccitatem</expan>
              nanque
                <expan abbr="ſummã">ſummam</expan>
              ipſi eſſe neceſſe eſt: qua de cau­
                <lb/>
              ſa cinis qui fit ex oſſib. </s>
              <s id="N149C6">
                <expan abbr="cõbuſtis">combuſtis</expan>
              , præcipuè uerò ex capitis
                <expan abbr="animãtiũ">animantium</expan>
              oſſibus,
                <lb/>
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
              idoneus eſt ad catillos:
                <expan abbr="">tum</expan>
              qui fit ex cornib. </s>
              <s id="N149D9">
                <expan abbr="ceruorũ">ceruorum</expan>
              , & ex ſpinis
                <expan abbr="piſciũ">piſcium</expan>
              . </s>
              <s id="N149E3">
                <lb/>
              Poſtremò aliqui
                <expan abbr="capiũt">capiunt</expan>
                <expan abbr="cinerẽ">cinerem</expan>
              , qui fit ex ſcobe corij
                <expan abbr="cõbuſta">combuſta</expan>
              : nam coriarij &
                <lb/>
              alutarij
                <expan abbr="coriũ">corium</expan>
              , à pilis
                <expan abbr="purgatũ">purgatum</expan>
              radunt & diſcobinant. </s>
              <s id="N149FD">Nonnulli uerò malunt
                <lb/>
              uti
                <expan abbr="cõpoſitionibus">compoſitionibus</expan>
              ,
                <expan abbr="quarũ">quarum</expan>
              hæc laudatur, quæ habet cineris ex oſſibus ani­
                <lb/>
              mantium uel ex ſpinis piſcium partem
                <expan abbr="unã">unam</expan>
              & dimidiam: cineris fagini par­
                <lb/>
              tem unam, cineris ſcobis corij combuſtæ partem dimidiam: ex hac enim mi
                <lb/>
              ſtura fiunt boni catilli, ſed multò meliores conficiuntur ex paribus portio­
                <lb/>
              nibus cineris ſcobis corij combuſtæ, cineris oſſium capitis ouilli uel uituli­
                <lb/>
              ni, cineris cornu ceruini: at omnium optimi formantur ex ſolius cornu cer­
                <lb/>
              uini uſti puluere: nam is propter uehementem ſiccitatem metalla minime
                <lb/>
              combibit. </s>
              <s id="N14A1C">Veruntamen noſtrates metallici plerunque eos efficiunt ex cinere
                <lb/>
              fagino: quem modo iam dicto paratum primò
                <expan abbr="cõſpergunt">conſpergunt</expan>
              zytho uel aqua,
                <lb/>
              ut cohærere poſſit, & in mortariolo tundunt. </s>
              <s id="N14A27">Deinde cineribus, qui ſunt ex
                <lb/>
              caluarijs quadrupedum, aut ex piſcium ſpinis, inſperſis iterum
                <expan abbr="tundũt">tundunt</expan>
              : quo
                <lb/>
              autem magis tunduntur, eo meliores fiunt. </s>
              <s id="N14A32">Quidam uerò lateres terunt, &
                <lb/>
              eum puluerem cribratum inſpergunt cineri fagino: nam iſtiuſmodi pulue­
                <lb/>
              res non ſinunt molybdænam corrodentem catillos, aurum uel
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              ſor
                <lb/>
              bere. </s>
              <s id="N14A3F">Alij ut idem caueant catillos formatos oui albumine
                <expan abbr="humectãt">humectant</expan>
              , & ite­
                <lb/>
              rum in ſole ſiccatos tundunt, maximè ſi uenam uel æs, quod ferrum in ſe
                <expan abbr="cõtinet">con
                  <lb/>
                tinet</expan>
              , uoluerint explorare. </s>
              <s id="N14A4E">
                <expan abbr="Nõnulli">Nonnulli</expan>
              autem lacte bouino iterum atque iterum
                <lb/>
              madefaciunt cineres, eosque exiccant, & in mortariolo tundunt, atque format
                <lb/>
              catillos. </s>
              <s id="N14A58">At in officinis, in quibus argentum ab ære ſecernitur, ex cineris cati
                <lb/>
              ni ſecundæ fornacis, qui admodum ſiccus eſt, duabus partibus et una
                <expan abbr="oſſiũ">oſſium </expan>
              </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>