Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

List of thumbnails

< >
441
441 (ccclxxxv)
442
442 (ccclxxxvi)
443
443 (ccclxxxvij)
444
444 (ccclxxxviij)
445
445 (ccclxxxix)
446
446 (cccxc)
447
447 (cccxci)
448
448 (cccxcij)
449
449 (cccxciij)
450
450 (cccxciiij)
< >
page |< < (cccclxxxvi) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div695" type="section" level="1" n="66">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15712" xml:space="preserve">
              <pb o="cccclxxxvi" file="0542" n="542" rhead="Von mancherlei wunderbaren"/>
            diſem/ dieweil ſolliches zů beſchirm vnd rechtmeßigen vrſachen beſchriben
              <lb/>
            wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15713" xml:space="preserve">wann aber yemand diſes mißbraucht/ wirt er von Gott geſtrafft wer
              <lb/>
            den. </s>
            <s xml:id="echoid-s15714" xml:space="preserve">Deßhalbẽ wirt nutzlicher ſein/ wann ich anzeigt/ wie man ſtarck mau-
              <lb/>
            ren machen ſoll/ von wölchen etwas vorhin geſagt.</s>
            <s xml:id="echoid-s15715" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15716" xml:space="preserve">Man machet ſie auß kreidechtiger erden ſo rot oder weyß iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15717" xml:space="preserve">diſe ſeübert
              <lb/>
            man wol von dem ſand/ wůſt/ ſteinleinẽ/ vnd kaat. </s>
            <s xml:id="echoid-s15718" xml:space="preserve">darnach trucknet man
              <lb/>
            ſie fünff jar lang/ nit bey dem feüwr/ ſonder an der Sonnen. </s>
            <s xml:id="echoid-s15719" xml:space="preserve">In dem frü-
              <lb/>
            ling oder Herbſt ſoll man ſie bereiten/ damit ſie nit in dem heiſſen Som̃er/
              <lb/>
            wann das leder dürr worden/ ſich zůſammen ziehe vnd breche. </s>
            <s xml:id="echoid-s15720" xml:space="preserve">Wann zwey
              <lb/>
            jar herumb ſeind/ fahend ſie an nutzlich ſein/ aber in fünff jaren gantz voll-
              <lb/>
            kom̃en. </s>
            <s xml:id="echoid-s15721" xml:space="preserve">Ehe man ſie bereitet/ ſoll man ſie wol rüren vnd ſtrauw darein mi-
              <lb/>
            ſchen. </s>
            <s xml:id="echoid-s15722" xml:space="preserve">der kalch ſol von geſunden ſteinen ſein/ vnnd das ſand wie der ſtaub
              <lb/>
            zů Puteolen/ oder ſo vonn kolen iſt/ rauch/ leicht/ vnnd durch des feüwrs
              <lb/>
            krafft gebrennt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15723" xml:space="preserve">Mit diſen materien/ vorab wann die ziegel auß bintzſteini
              <lb/>
            gem leym gemachet/ werden ewige mauren. </s>
            <s xml:id="echoid-s15724" xml:space="preserve">dann der kalch vñ gezeüg hatt
              <lb/>
            ein kleinen vnderſcheid vonn den zieglen/ wann auch diſe beyd des feüwrs
              <lb/>
            krafft entpfinden/ vnd ſubteyl worden/ wirt es zůletſt als hert wie ein Ada
              <lb/>
            mant. </s>
            <s xml:id="echoid-s15725" xml:space="preserve">Es iſt auch gůt daß die gebäüw beſchehen wañ tag vnd nacht faſt ge-
              <lb/>
            leich ſein/ darzů nit vyl kalch/ gůt quaderſtein/ vnd das die maurẽ ſchnůr
              <lb/>
            ſchlecht auffgefürt werden.</s>
            <s xml:id="echoid-s15726" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15727" xml:space="preserve">Wir wöllen auch jetz zů den ringeren erfindungen kommẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s15728" xml:space="preserve">Man machet
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0542-01" xlink:href="note-0542-01a" xml:space="preserve">Vmlauffende
                <lb/>
              brotſpis:</note>
            vnder dem Camin ein inſtrumẽt/ durch wölches der brotſpiß von jm ſelbs
              <lb/>
            vmblauffet. </s>
            <s xml:id="echoid-s15729" xml:space="preserve">daſſelbig ob es wol gemein/ geth alſo zů. </s>
            <s xml:id="echoid-s15730" xml:space="preserve">(dann man mag in al
              <lb/>
            leu dingen etwas großes harzů thůn/ dann man kan jetz auch mauren ma-
              <lb/>
            chen/ aber von gebrenten/ vnd nit auß getrockneten zieglen/ auch von ſand
              <lb/>
            das nit in dem feüwr gedörret vnnd ſubteyl worden. </s>
            <s xml:id="echoid-s15731" xml:space="preserve">darumb ſeind ſie weder
              <lb/>
            für den winter/ regẽ noch wind gůt/ darzů nit wirhafft) Man ſtoßet ein ey
              <lb/>
            ſen zů beyden ſeiten des kemins in die mauren. </s>
            <s xml:id="echoid-s15732" xml:space="preserve">in dem ſelbige iſt ein loch/ in
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0542-01" xlink:href="fig-0542-01a" number="79">
                <image file="0542-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0542-01"/>
              </figure>
            welches des vm̃lauffendẽ blechs ſpitz geth. </s>
            <s xml:id="echoid-s15733" xml:space="preserve">dz blech iſt düñ/
              <lb/>
            vnnd hatt zů niderſt ein zinckecht eyſen/ welches anderer
              <lb/>
            ſpitz ein wenig ſtumpff in dz ober loch mit einẽ nagel geheff
              <lb/>
            tet wirt/ in welchem er auch vm̃ laufft. </s>
            <s xml:id="echoid-s15734" xml:space="preserve">In dem ſelbigen na
              <lb/>
            gel bey dem oberen loch/ iſt beſeytz noch ein ander loch/ in
              <lb/>
            welches man des anderẽ eyſenen ſteckẽ ſpitz ſtoßet. </s>
            <s xml:id="echoid-s15735" xml:space="preserve">bey dem
              <lb/>
            ſpitz ſo im nagel ſteth/ iſt ein eyſen rad/ dz mit zincken vmb
              <lb/>
            faret/ alſo dz die zincken in dz eyſen kom̃en/ darzů auch der
              <lb/>
            vmblauffend ſpitz/ wie auch an dem anderẽ theil/ ſo in den
              <lb/>
            ring geſchloſſen. </s>
            <s xml:id="echoid-s15736" xml:space="preserve">bey der mitte iſt ein hültzen rad ſo mit vyl
              <lb/>
            circklen außgehület iſt/ vmb welche hüle ein eyßene ketten
              <lb/>
            ligt/ die widerumb den eyßenen circkel vmbgibt/ vnd dar
              <lb/>
            zů vmb den ſpiß geth. </s>
            <s xml:id="echoid-s15737" xml:space="preserve">alſo daß vyl ketten ſeind/ wie vyl ge
              <lb/>
            ringlet hülenẽ ſeind/ inn dem hültzenen vmblauff/ vnd auch ſo vyl/ in wel
              <lb/>
            che der brotſpiß gelegt wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15738" xml:space="preserve">Alſo beſchicht/ daß der rauch dz windblech/ wel
              <lb/>
            ches mit flüglen vngeleich/ ſich neiget vnd vmblaufft/ durch welches das
              <lb/>
            rad vm̃getriben/ ſo von der vngeleicheit die kettẽ mit jren zeücht/ vnd den
              <lb/>
            brotſpiß treibt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15739" xml:space="preserve">Es laufft aber dz windblech alſo ring barum̃ wañ es in einẽ
              <lb/>
            gewicht vñ ſchnůrſchlecht hanget/ dz es auch on feüwr/ wañ kein brotſpiß
              <lb/>
            daran iſt/ dz rad ſo an jm iſt/ vm̃treibt/ vñ diſes durch gewüße vrſachẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s15740" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>