Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

List of thumbnails

< >
61
61 (v)
62
62 (vi)
63
63 (vij)
64
64 (viij)
65
65 (ix)
66
66 (x)
67
67 (xi)
68
68 (xij)
69
69 (xiij)
70
70 (xiiij)
< >
page |< < (lvij) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div106" type="section" level="1" n="15">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2170" xml:space="preserve">
              <pb o="lvij" file="0113" n="113" rhead="ſachen/ Das erſt bůch."/>
            auch in der ſelbigen jnßlen der ſee Myrtous in Nidiſdalia (diſe iſt ein ſtuck
              <lb/>
            von dem land Gallouidia gegen Nidergãg vnd Mittag/ nahe bey Britan
              <lb/>
            nien) wölcher zům theil gefreürt/ dieweil kein bitumẽ daſelbſt iſt/ zũ theyl
              <lb/>
            aber gar nitt/ dieweil vyl bitumen do iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2171" xml:space="preserve">dann die krafft des bitumen oder
              <lb/>
            geſchwebeltẽ kreiden vñ bech iſt nit allein warm/ ſon{der} auch ſcharpff/ vnd
              <lb/>
            laßt durch ſeine dünſt kein eyß werdẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2172" xml:space="preserve">diſes iſt kein wũder/ weil es auch offt
              <lb/>
            bey vns beſchicht/ allein auß anſchauwnng der Soñen oder der winden. </s>
            <s xml:id="echoid-s2173" xml:space="preserve">Al
              <lb/>
            ſo iſt ein ſee vnd ein fluß zwiſchen Roſſia vnd Morauia den landẽ in Schot
              <lb/>
            ten/ die nüm̃er gefrierend/ auß vyle des bitumen/ dañ es iſt wermer weder
              <lb/>
            das ſaltz/ vnd nit dañ der ſchwebel. </s>
            <s xml:id="echoid-s2174" xml:space="preserve">dañ der bitumẽ wirt auß dem genetzten
              <lb/>
            ſchwebel/ wañ dz waſſer auß eigner werme jetz gekochet iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2175" xml:space="preserve">diſer ſee vnd fluß
              <lb/>
            iſt gar kom̃lich dem vych vnd zů der ſchiffung/ in winters zeitẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2176" xml:space="preserve">Es iſt auch
              <lb/>
            in der ſelbigen jnſeln in dem land Britanniẽ/ bey dem waſſer Douerna die
              <lb/>
            ſtatr Slanis nahe by dem meer/ vnd darbey ein hüle in welcher das waſſer
              <lb/>
            ſo darein laufft/ zů einem weiſſen ſtein wirt/ vnnd wo man die nitt darauß
              <lb/>
            neme/ wäre die hüle langeſt voll worden. </s>
            <s xml:id="echoid-s2177" xml:space="preserve">Vnnd diſes ſeind werck der natur.</s>
            <s xml:id="echoid-s2178" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2179" xml:space="preserve">Man ſagt es ſeye ein ſee inn Nortwegen bey der hauptſtatt Nidroſia/ ſo
              <lb/>
            nim̃er gefreürt/ ob es wol ein überauß kalt land iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2180" xml:space="preserve">dañ weil er feißt/ laufft
              <lb/>
            er wol zůſam̃en/ aber er gefreürt nit/ gleich wie dz öl. </s>
            <s xml:id="echoid-s2181" xml:space="preserve">Man ſagt auch dz der
              <lb/>
            ſee Vener ſo zwiſchen Nordwegen vnd Schweden gelegen 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s2182" xml:space="preserve">flüß inn ſich
              <lb/>
            entpfahe. </s>
            <s xml:id="echoid-s2183" xml:space="preserve">an dem orth do er auß laufft/ hatt er ein ſolliches groß getöß/ das
              <lb/>
            man ihn vier vnd zwentzig tauſen ſchritt weit hören mag.</s>
            <s xml:id="echoid-s2184" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div108" type="section" level="1" n="16">
          <head xml:id="echoid-head17" xml:space="preserve">Des Luffts natur vnnd archen/
            <lb/>
          Das viij. Capitel.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2185" xml:space="preserve">DAs der lufft für vnd für bewegt werde/ verſteth man auß diſen
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0113-01" xlink:href="note-0113-01a" xml:space="preserve">Lufft allezeit
                <lb/>
              bewegt.</note>
            argumenten. </s>
            <s xml:id="echoid-s2186" xml:space="preserve">dann wölches auſſerſte theil ein natur behaltet/
              <lb/>
            deſſen mittel behaltet ſie auch. </s>
            <s xml:id="echoid-s2187" xml:space="preserve">das waſſer aber vnd der himmel/
              <lb/>
            die gahnd für vñ für vmb/ deßhalbẽ gaht auch der lufft/ ſo zwi-
              <lb/>
            ſchen diſen ligt/ alwegẽ vmb. </s>
            <s xml:id="echoid-s2188" xml:space="preserve">Es beweißt auch ſollichs dz zeichẽ/
              <lb/>
            wo ein ſpalt iſt/ do vermercket man diſen blaaſt/ man wurde aber den nitt
              <lb/>
            alwegen ſpüren/ wann der lufft allein bewegt wurde ſo der wind wäyet.</s>
            <s xml:id="echoid-s2189" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2190" xml:space="preserve">Wir ſehen auch/ das alles faulet was nit bewegt wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2191" xml:space="preserve">wölches ein große
              <lb/>
            vrſach iſt der wachſung inn der tieffen erden. </s>
            <s xml:id="echoid-s2192" xml:space="preserve">die ding aber ſo faulend/ ma-
              <lb/>
            chend etwas lebendig/ oder verderben das ſo do lebt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2193" xml:space="preserve">wiewol aber deren kei
              <lb/>
            nes dem lufft begegnet/ iſt ein gůte anzeigung das der lufft allwegen be-
              <lb/>
            wegt werde. </s>
            <s xml:id="echoid-s2194" xml:space="preserve">Darzů wirt der lufft alle zeyt von einem neüwen liecht des ge-
              <lb/>
            ſtirns/ auß bewegung des himmels erleüchtet. </s>
            <s xml:id="echoid-s2195" xml:space="preserve">diſes treibt den lufft/ der
              <lb/>
            ſollicher dünnen ſubſtantz vnnd beweglich iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2196" xml:space="preserve">darumb iſt bekandt das der
              <lb/>
            lufft allwegen bewegt werde. </s>
            <s xml:id="echoid-s2197" xml:space="preserve">vnnd wie das (von dem wir auch etwan vor-
              <lb/>
            mals gehandlet) gewiß iſt/ alſo iſt ein zweifel wie er bewegt werde. </s>
            <s xml:id="echoid-s2198" xml:space="preserve">dann es
              <lb/>
            iſt gläublich/ das der lufft ſich auß diſen dreyen/ einerley weiß bewege. </s>
            <s xml:id="echoid-s2199" xml:space="preserve">eint
              <lb/>
            weders von Auffgangin Nidergang nach des himmels lauff/ oder in dem
              <lb/>
            widerkeer/ als inn dem hinderſich lauffen des meers/ oder gantz keinerley
              <lb/>
            weg durch ſich ſelbs/ ſonder allein durch den auffgang des geſtirns.</s>
            <s xml:id="echoid-s2200" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">Ariſtotelis ſä
            <lb/>
          ler.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2201" xml:space="preserve">Es were zwar nutzer geweſen/ es hette Ariſtoteles vnd die Peripatetici
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>