1facilè erit inductione probare.
Cumque ipſæ cauſæ ex qui
bus mechanica facultas ſuas elicit concluſiones, vel ſint per
ſe notæ, vt citius ferri, quod facilius mouetur; Aequalia ab
æqualibus non moueri, & ſimilia; vel fundentur in principijs
demonſtratis in alia ſuperiori ſcientia, de quibus habetur ve
ra certitudo, & euidentia hinc vlterius fit, vt ipſa pariter co
gnitio mechanicarum concluſionum, eandem participet, ac
ſortiatur euidentiam, vt commune eſt omnibus ſcientijs, quæ
nimirum euidentiam non niſi ex principijs obtinent per reſo
lutionem vſque ad elementa, vt ſæpè docet Philoſophus in
Analiticis.
bus mechanica facultas ſuas elicit concluſiones, vel ſint per
ſe notæ, vt citius ferri, quod facilius mouetur; Aequalia ab
æqualibus non moueri, & ſimilia; vel fundentur in principijs
demonſtratis in alia ſuperiori ſcientia, de quibus habetur ve
ra certitudo, & euidentia hinc vlterius fit, vt ipſa pariter co
gnitio mechanicarum concluſionum, eandem participet, ac
ſortiatur euidentiam, vt commune eſt omnibus ſcientijs, quæ
nimirum euidentiam non niſi ex principijs obtinent per reſo
lutionem vſque ad elementa, vt ſæpè docet Philoſophus in
Analiticis.
Quòd ſi mechanica facultas ſimul à nobis conſtituatur ars,
& hæc iuxta doctrinam allegatam Ariſtotelis 6. Ethic. cap. 4.
ſemper verſetur circa aliquid quod aliter eſſe atque aliter po
teſt; Id ſanè non obſtat; nam ibi apud Philoſophum ſermo
eſt de arte ſumpta pro arte ſeruili, quæ verſatur circa ſingu
laria, ac varia corporum accidentia, vt circa fabrilia, hoc eſt
varias corporum formas manibus effingendas, & artificiosè in
troducendas, quæ certè aliter atque aliter ſe poſſunt habere,
ac proinde de illis dari non poteſt vera ſcientia. Alioquin cum
diximus huiuſmodi facultatem eſſe pariter artem, artem ſum
pſimus cum Ariſtotele 1. Metaphiſices cap. 1. pro habitu in
tellectuali qui verſatur circa vniuerſalia factibilia, & ex cauſis
ea dignoſcendo, ac tradendo modum quo fieri debent; quo
ſenſu diximus, artem cum ſcientia quaſi confundere, ſaltem
loquendo de ſcientia practica. Quamobrem.
& hæc iuxta doctrinam allegatam Ariſtotelis 6. Ethic. cap. 4.
ſemper verſetur circa aliquid quod aliter eſſe atque aliter po
teſt; Id ſanè non obſtat; nam ibi apud Philoſophum ſermo
eſt de arte ſumpta pro arte ſeruili, quæ verſatur circa ſingu
laria, ac varia corporum accidentia, vt circa fabrilia, hoc eſt
varias corporum formas manibus effingendas, & artificiosè in
troducendas, quæ certè aliter atque aliter ſe poſſunt habere,
ac proinde de illis dari non poteſt vera ſcientia. Alioquin cum
diximus huiuſmodi facultatem eſſe pariter artem, artem ſum
pſimus cum Ariſtotele 1. Metaphiſices cap. 1. pro habitu in
tellectuali qui verſatur circa vniuerſalia factibilia, & ex cauſis
ea dignoſcendo, ac tradendo modum quo fieri debent; quo
ſenſu diximus, artem cum ſcientia quaſi confundere, ſaltem
loquendo de ſcientia practica. Quamobrem.
Tertio dicendum eſt, mechanicam facultatem non eſſe
ſcientiam ſpeculatiuam, ſed practicam. In quo nulla poteſt
eſſe difficultas præſertim in doctrina Ariſtotelis, nam vt ipſe
docet lib. 2. Met. cap. 1. Scientia ſpeculatiua eſt illa cuius
finis eſt veritas, quæque in ſe ipſa ſiſtit, nullum includens ordi
nem ad aliud præter veritatem ipſius obiecti ſcibilis. Practi
ca verò ſcientia eſt, cuius finis eſt opus; nempè quæ ex ſe or
dinatur ad opus, vel operationem aliquam exercendam præ
ter ipſam ſcientiam. Mechanica autem facultas nullo modo
abſtrahere poteſt ab ordine quem eſſentialiter dicit ad motum
ſcientiam ſpeculatiuam, ſed practicam. In quo nulla poteſt
eſſe difficultas præſertim in doctrina Ariſtotelis, nam vt ipſe
docet lib. 2. Met. cap. 1. Scientia ſpeculatiua eſt illa cuius
finis eſt veritas, quæque in ſe ipſa ſiſtit, nullum includens ordi
nem ad aliud præter veritatem ipſius obiecti ſcibilis. Practi
ca verò ſcientia eſt, cuius finis eſt opus; nempè quæ ex ſe or
dinatur ad opus, vel operationem aliquam exercendam præ
ter ipſam ſcientiam. Mechanica autem facultas nullo modo
abſtrahere poteſt ab ordine quem eſſentialiter dicit ad motum