Biancani, Giuseppe, Aristotelis loca mathematica, 1615

List of thumbnails

< >
51
51
52
52
53
53
54
54
55
55
56
56
57
57
58
58
59
59
60
60
< >
page |< < of 355 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.001081">
                <pb pagenum="59" xlink:href="009/01/059.jpg"/>
              nibus ſubiecti, aut paſſionis, quæ nullo modo ſunt accidentalia concluſioni,
                <lb/>
              v. g. in prima Euclidis demonſtratione per definitionem ſubiecti probantur
                <lb/>
              tres lineæ eſſe æquales, quia nimirum ſint ſemidiametri circulorum æqua­
                <lb/>
              lium, quæ eſt ipſarum definitio. </s>
              <s id="s.001082">& in 4. primi probantur baſis, & anguli
                <lb/>
              vnius trianguli æquales eſſe baſi, & angulis alterius trianguli per formalem
                <lb/>
              definitionem paſſionis, videlicet æqualitatis, quæ traditur in octauo axio­
                <lb/>
              mate ſic, quæ ſibi mutuo congruunt, ea inter ſe ſunt æqualia. </s>
              <s id="s.001083">probat igitur
                <lb/>
              Euclides in quarta baſim, & angulos vnius trianguli eſſe æqualia baſi, & an­
                <lb/>
              gulis alterius trianguli, quia oſtendit, quod, ſi baſis illa huic baſi, & illi an­
                <lb/>
              guli hiſce angulis ſuperponantur, congruunt; ex qua congruentia mutua,
                <lb/>
              quæ eſt æqualitatis definitio, infert æqualitatem ipſarum baſium, necnon
                <lb/>
              angulorum. </s>
              <s id="s.001084">eadem deinde æqualitatis definitione totam demonſtrationem
                <lb/>
              concludit, ſcilicet totum triangulum toti triangulo æquale eſſe, quia vnum
                <lb/>
              alteri congruat. </s>
              <s id="s.001085">Aſtronomi
                <expan abbr="quoq;">quoque</expan>
              demonſtrant eclypſim de Luna, per in­
                <lb/>
              terpoſitionem terræ inter Lunam, & Solem, quæ interpoſitio eſt definitio
                <lb/>
              cauſalis ipſius eclypſis, ſcilicet paſſionis. </s>
              <s id="s.001086">huiuſmodi
                <expan abbr="ſexcẽtas">ſexcentas</expan>
              reperies apud
                <lb/>
              Geometras, Arithmeticos, Aſtronomos,
                <expan abbr="cæterosq́">cæterosque</expan>
              ; Mathematicas demon­
                <lb/>
              ſtrationes: ita vt meritò dixerit Ariſt. Mathematicas alias omnes natura­
                <lb/>
              les ſcientias, quæ diſputabilibus rationibus traduntur ex hac parte antecel­
                <lb/>
              lere. </s>
              <s id="s.001087">aſſumunt igitur terminos conuertibiles, quia adhibent ſæpè definitio­
                <lb/>
              nes ad demonſtrandum. </s>
              <s id="s.001088">Reliqua logici expoſitores declarant.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001089">
                <arrow.to.target n="marg48"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.001090">
                <margin.target id="marg48"/>
              48</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001091">Tex. 30. (
                <emph type="italics"/>
              Rurſus quemadmodum monſtrant Lunam, quod ſphærica ſit per aug­
                <lb/>
              menta: ſi enim quod ita augetur, eſt ſphæricum; augetur autem Luna; planŭm quod
                <lb/>
              ſphærica
                <emph.end type="italics"/>
              ) Illius demonſtrationis, quæ ab effectu procedit, affert exemplum
                <lb/>
              ex aſtronomia; Aſtronomi enim demonſtrant Lunam eſſe ſphæricam ab ef­
                <lb/>
              fectu ipſius ſphæricitatis, qui eſt illuminatio ſphærica: ſic enim ratiocinan­
                <lb/>
              tur: ea, quæ ſphæricè illuminantur ſunt ſphærica, Luna ſphæricè illumina­
                <lb/>
              tur, ergo ſphærica eſt: quæ argumentatio fuſius explicanda eſt; quod ait,
                <lb/>
              quod ita augetur, ideſt, ſphæricè, eſt ſphæricum, ideſt, quia lumen nouæ Lu­
                <lb/>
              næ augetur ſphæricè, hoc eſt, ad eum modum, quo quæuis ſphæra obiecta
                <lb/>
              corpori luminoſo ſolet illuminari. </s>
              <s id="s.001092">illuminatio porrò Lunæ in ſe ſemper eſt
                <lb/>
              eadem, quia ſemper dimidium Lunæ quod Solem aſpicit, illuminatur; dici­
                <lb/>
              tur tamen augeri reſpectu oculi noſtri, quia ſcilicet initio facto à nouilunio
                <lb/>
              pars illuminata incipit quotidie magis vergere ad oculum noſtrum, ita vt
                <lb/>
              in dies maiorem, ac maiorem illuminationem videamus, donec opponatur
                <lb/>
              Soli, in qua oppoſitione totum ferè Lunæ
                <expan abbr="illuminatũ">illuminatum</expan>
              conſpicitur. </s>
              <s id="s.001093">Vt autem
                <lb/>
              huius illuminationis non iniucundam facias experientiam; cape ſphæram
                <lb/>
              quampiam ſolidam manu, cum qua recede ad medium cubiculi, & pone lu­
                <lb/>
              men ſeorſum ad partem aliquam: deinde brachio extenſo oppone ſphæram
                <lb/>
              lumini, quo ſitu nihil de illuminatione videbis, quamuis dimidium ferè il­
                <lb/>
              lius illuminetur. </s>
              <s id="s.001094">poſtea conuerte te ipſum ibidem paulatim, ita vt aliquid
                <lb/>
              illuminationis oculo tuo appareat; & videbis partem illam illuminationis,
                <lb/>
              falcatæ, ſeu nouæ Lunæ ſimilem. </s>
              <s id="s.001095">Deinde adhuc magis te conuerte, & cer­
                <lb/>
              nes illuminationem dimidiatæ Lunæ ſimilem: verte adhuc te ipſum donec
                <lb/>
              ſit ſphæra ita lumini oppoſita, vt inter ipſam, & lumen oculus tuus ſit me­
                <lb/>
              dius; apparebit tunc tota illuminatio, quæ erit inſtar plenilunij. </s>
              <s id="s.001096">perge </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>